حمید میرحسینی مستندساز در گفتگو با خبرگزاری حوزه پیرامون ظرفیت‌های این ژانر فیلم سازی در پرداختن به هویت بومی و دینی گفت: مستند دینی باید بتواند حقایق فرهنگی و اعتقادی ما را بدون اغراق نمایش دهد. چنین آثاری می‌توانند نقش مهمی در انتقال ارزش‌های اصیل به نسل جوان ایفا کنند. شرط اول ساخت مستند دینی، باور سازنده به موضوع اثر است. بدون این باور، اثر به کلیشه و سطحی‌نگری دچار می‌شود.
وی افزود: من پیش از این نیز آثاری در حوزه مستند دینی تولید کرده‌ام از جمله فیلمی درباره تعزیه. در ضمن مستندسازی ابزاری قدرتمند برای روایت تاریخ معاصر است. همانند یک آلبوم خانوادگی، مستندها گذر زمان را ثبت می‌کنند و امکان مرور تاریخ را فراهم می‌سازند. برخلاف فیلم داستانی، مستندها با گذشت زمان ارزش بیشتری پیدا می‌کنند.
میرحسینی تاکید کرد: امروزه مستندسازی با چالش‌های مالی مواجه است زیرا هزینه تولید به طور قابل توجهی افزایش یافته است. برای رفع این موانع نیازمند حمایت نهادهای فرهنگی و بخش خصوصی هستیم. وقتی حامیان فرهنگی از تولیدات مستند حمایت کنند، فیلمساز می‌تواند با آرامش خاطر اثر خود را خلق کند. این حمایت‌ها باید بدون اعمال سلیقه و جهت‌گیری خاصی انجام پذیرد.
این کارگردان بیان کرد: مستندسازی امروز نیازمند بهره‌گیری از فناوری‌های روز و روش‌های روایی خلاقانه است. باید از شیوه‌های سنتی فراتر رویم و زبان بصری جدیدی خلق کنیم. این نوآوری می‌تواند به جذب مخاطب عام تر کمک شایانی کند. آینده مستندسازی ایران در گرو حمایت‌های نهادی و عشق فردی فیلمسازان است.
وی افزود: تولید مستند «چراغی برای شهر» درباره زندگی محمدعلی گلاب‌زاده مورخ برجسته کرمانی حدود یک سال به طول انجامید. ایشان از شاگردان استاد باستانی و از تاثیرگذارترین نویسندگان در حوزه تاریخ و فرهنگ ایران هستند. این مستند ۴۵ دقیقه‌ای به صورت مستقل و بدون سفارش ارگان خاصی تولید شده است.
میرحسینی تصریح کرد: در این مستند تلاش کرده‌ام زندگی گلاب‌زاده را در بافت تاریخی کرمان روایت کنم. این شهر بستر مناسبی برای نمایش تلفیق تاریخ و فرهنگ ایرانی اسلامی است. معماری سنتی و فضای اصیل کرمان به غنای بصری اثر افزوده است. گلاب‌زاده در سن ۸۰ سالگی همچنان در کرمان زندگی می‌کند.
این مستندساز تاکید کرد: برای من مهم بود که این مستند تنها یک بیوگرافی ساده نباشد بلکه روایتی از تاریخ شفاهی منطقه را ارائه دهد. غلام‌زاده خود حافظه زنده تاریخ معاصر کرمان است و روایت‌های وی گنجینه ارزشمندی محسوب می‌شود. مصاحبه با دوستان و شاگردان او به درک جامع‌تری از شخصیتش کمک کرد.
وی افزود: پرداختن به چنین شخصیت‌هایی می‌تواند الهام‌بخش نسل جوان باشد و نقش مهمی در حفظ هویت فرهنگی ما ایفا کند. مستندسازی تنها ثبت واقعیت نیست بلکه تفسیر هنرمندانه واقعیت است. فیلمساز باید بتواند بین واقعیت و روایت هنری تعادل برقرار کند.
میرحسینی تصریح کرد: امیدوارم «چراغی برای شهر» بتواند الگویی برای تولید آثاری مشابه درباره دیگر مفاخر ملی باشد. ایران زمین پر از شخصیت‌های برجسته‌ای است که زندگی آنان می‌تواند درس‌های ارزشمندی برای نسل جوان داشته باشد. ثبت این زندگی‌ها وظیفه ملی همه فیلمسازان متعهد است.
این کارگردان در ادامه گفت: وقتی حمایت نهادی و عشق فردی در کنار هم قرار گیرند، شاهد خلق آثاری ماندگار خواهیم بود. آثاری که می‌توانند میراث فرهنگی ما را به آیندگان منتقل کنند. مستندسازی در ایران پتانسیل بسیار بالایی برای معرفی فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی به جهان دارد.
وی درباره ویژگی‌های مستند خوب افزود: یک مستند موفق باید بتواند پیوندی عمیق با مخاطب ایجاد کند. راوی باید بتواند موضوع را با صداقت و بدون جانبداری ارائه دهد. استفاده از تصاویر بکر و دست اول می‌تواند به کیفیت اثر بیافزاید.
میرحسینی تاکید کرد: در تولید مستندهای دینی باید از تقلید کورکورانه از الگوهای غربی پرهیز کنیم. باید زبان بصری متناسب با فرهنگ خودمان توسعه دهیم. روایت‌های دینی ما ریشه در تاریخ کهن ایران اسلامی دارد که ظرفیت بی‌نظیری محسوب می‌شود.
این مستندساز افزود: آموزش نسل جدید مستندسازان نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. باید کارگاه‌های عملی و دوره‌های تخصصی برای انتقال تجربیات پیشکسوتان به جوانان برگزار شود. این انتقال دانش می‌تواند به ارتقای کیفیت تولیدات مستند کمک شایانی کند.
وی اظهار کرد: جشنواره‌های تخصصی مستند می‌توانند بستری برای نمایش و نقد آثار باشند. این رویدادها امکان تبادل نظر بین فیلمسازان و منتقدان را فراهم می‌کنند. چنین فضایی می‌تواند به رشد و پویایی ژانر مستند کمک کند.
میرحسینی در پایان تصریح کرد: مستند «چراغی برای شهر» تلاش می‌کند تا گامی هر چند کوچک در راه شناسایی مفاخر ملی بردارد. امیدوارم این اثر بتواند مخاطبان را با بخشی از تاریخ معاصر ایران که کمتر به آن پرداخته شده آشنا کند.