به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، این پروژه نه تنها جاده‌های ریلی شرق ایران را به هم می‌پیوندد، بلکه کشور را در موقعیتی استراتژیک برای تبدیل به یک هاب ترانزیتی جهانی قرار خواهد داد.
پروژه راه‌آهن زاهدان – مشهد یکی از پروژه‌های استراتژیک و حیاتی کشور در حوزه حمل‌ونقل ریلی است که به‌ویژه در استان‌های شرقی ایران از جمله خراسان جنوبی، اهمیت ویژه‌ای دارد. این پروژه که اتصال استان‌های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی را به شبکه ریلی سراسری کشور فراهم می‌کند، نقشی کلیدی در توسعه زیرساخت‌های ترانزیت و ارتباطات اقتصادی منطقه‌ای و بین‌المللی ایفا خواهد کرد.
آغاز پروژه؛ از تقاضاهای مردمی تا پیگیری‌های رسمی
پروژه راه‌آهن زاهدان – مشهد از دهه 80 و با تقسیم استان خراسان به دو استان خراسان جنوبی و خراسان رضوی آغاز شد. پس از تأسیس استان خراسان جنوبی در سال 1383، این پروژه به یکی از مطالبات مهم و به‌حق مردم استان تبدیل شد. در سال 1387، مجمع نمایندگان استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان‌وبلوچستان طی نامه‌ای به رئیس جمهور وقت خواستار اقدام فوری در این زمینه شدند.
با وجود کشمکش‌های مختلف در طول سال‌ها، بالاخره در سال 1398، عملیات اجرایی قطعه 16 این پروژه در مسیر یونسی آغاز شد. در سال‌های بعد، با تخصیص منابع مالی داخلی و خارجی، سرعت اجرای پروژه افزایش یافت و در نهایت به یکی از ابرپروژه‌های مهم کشور تبدیل شد.
تخصیص فاینانس داخلی و خارجی
در ادامه روند اجرایی پروژه، دولت ایران برای تأمین منابع مالی مورد نیاز، دو مصوبه هیئت وزیران را دریافت کرد. نخستین مصوبه، تخصیص فاینانس داخلی برای اتصال بیرجند به شبکه راه‌آهن سراسری (ایستگاه یونسی) بود که مبلغ آن به 18 هزار میلیارد تومان رسید. دومین مصوبه، به مبلغ 700 میلیون یورو از محل فاینانس خارجی اختصاص یافت که برای احداث راه‌آهن زاهدان به بیرجند به کار خواهد رفت.
این تخصیص اعتبارها باعث تسریع در روند اجرایی پروژه شد و امیدواری‌ها برای تکمیل هرچه سریع‌تر آن بیشتر گردید. در همین راستا، دولت سیزدهم با دستور رئیس جمهور، پروژه راه‌آهن بیرجند – یونسی را به‌عنوان یکی از اولویت‌های اصلی توسعه استان خراسان جنوبی معرفی کرد.
دستور رئیس جمهور شهید و تشکیل کنسرسیوم ریلی
در سفر رئیس جمهور شهید آیت‌الله رئیسی به خراسان جنوبی، موضوع سرعت بخشیدن به روند اجرای پروژه راه‌آهن بیرجند – یونسی مطرح شد و رئیس جمهور وقت دستور پیگیری جدی این موضوع را به وزارت راه و شهرسازی صادر کرد. این دستور به تشکیل کنسرسیوم ریلی توسط وزارت راه و شهرسازی و بانک‌های عامل منجر شد که در نتیجه آن، تلاش‌ها برای تأمین منابع مالی و افزایش سرعت پروژه آغاز شد.
هر چند در ابتدا مشکلاتی در تأمین منابع اعتباری پروژه وجود داشت، اما به‌طور خاص، مشکل تضامین که بین صندوق توسعه ملی و بانک‌های عامل ایجاد شده بود، روند پیشرفت پروژه را تحت تأثیر قرار داد. با این حال، در نهایت با پیگیری‌های مستمر مقامات استانی و نمایندگان مجلس، این موانع برطرف و پروژه به مسیر اصلی خود بازگشت.
رفع موانع اعتباری و تخصیص منابع مالی کل پروژه
به گفته جواد قناعت، استاندار پیشین خراسان جنوبی، در اردیبهشت 1402 موانع اعتباری پروژه رفع شد و تأمین منابع مالی برای پروژه راه‌آهن بیرجند – قاین – یونسی از طریق تهاتر نفتی به مبلغ 18 هزار میلیارد تومان انجام گرفت. این اقدام نقش مؤثری در تسریع پروژه داشت و باعث شد تا عملیات اجرایی با سرعت بیشتری ادامه یابد.
پیگیری‌ها و همراهی مقامات استانی و نمایندگان مجلس
پروژه راه‌آهن چابهار – مشهد که در حقیقت کریدور شرقی راه‌آهن کشور را تکمیل می‌کند، در یک سال اخیر شاهد پیگیری‌های مستمر از سوی مقامات استانی، به‌ویژه استاندار خراسان جنوبی و همچنین نمایندگان مجلس شورای اسلامی بوده است.
پروژه راه‌آهن چابهار-مشهد به‌طور جدی پیگیری می‌شود
سید محمدرضا هاشمی، استاندار خراسان جنوبی، در نشست خبری هفته دولت با خبرنگاران ضمن اشاره به اهمیت پروژه راه‌آهن چابهار - مشهد که از چندین قطعه در استان خراسان جنوبی عبور می‌کند، گفت: این پروژه نه تنها یکی از مطالبات به‌حق مردم استان‌های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی است، بلکه به‌عنوان یک پروژه ملی در ارتباطات ریلی کشور، در دستور کار دولت و مقامات استانی قرار دارد.
وی افزود: در ابتدای حضور ما نگرانی‌هایی وجود داشت که پروژه راه‌آهن به دلیل مشکلات مالی و اجرایی متوقف شود، اما با پیگیری‌های مستمر و همکاری نمایندگان مجلس شورای اسلامی، این نگرانی‌ها برطرف شد و خوشبختانه شاهد تخصیص اعتبار قابل توجهی برای 14 قطعه این پروژه در استان خراسان جنوبی هستیم که به مبلغ 1.6 همت (1600 میلیارد تومان) می‌رسد.
هاشمی در ادامه تاکید کرد: این پروژه نه تنها به حل مشکلات زیرساختی حمل‌ونقل و تسهیل تجارت داخلی کمک خواهد کرد، بلکه در تقویت ترانزیت بین‌المللی ایران به کشورهای آسیای میانه و فراتر از آن نیز نقش بسزایی خواهد داشت. دولت و مقامات استانی به جد پیگیر تکمیل هرچه سریع‌تر این پروژه هستند.
پروژه راه‌آهن شرق کشور بر ریل توسعه قرار گرفت
مصطفی نخعی، نماینده مردم نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، ضمن اشاره به پیشرفت‌های اخیر پروژه راه‌آهن کریدور شرق کشور که از زاهدان به مشهد و در نهایت به مرزهای شرقی ایران متصل می‌شود، گفت: در مجموع، رویکرد و اقدامات صورت گرفته در طول یک سال گذشته بسیار امیدوارکننده بوده است. استاندار خراسان جنوبی با پیگیری‌های مستمر خود پایبند به این رویکرد بوده و تلاش‌های دسته جمعی ما و سایر مقامات محلی، باعث شد که پروژه راه‌آهن که در گذشته با مشکلات و تأخیرهایی مواجه شده بود، اکنون به مسیر اصلی خود بازگردد.
وی افزود: موضوع مهمی که در این مدت باید به آن اشاره کرد این است که پروژه راه‌آهن شرق کشور که پیشتر به دلایل مختلف از مسیر اصلی خود منحرف شده بود، دوباره به خط اصلی خود برگشته است. در این راستا با وجود برخی مقاومت‌ها و عدم تمایل در بخش‌هایی از دولت، به‌ویژه در سازمان برنامه و بودجه، که به دلایلی علاقه‌ای به پیشرفت این پروژه نداشتند، ما با پیگیری‌های مستمر و همکاری با مقامات مختلف اجازه ندادیم که این پروژه به اهداف خود نرسد.
نخعی گفت: تلاش‌های ما به همراه حمایت‌های مقامات استانی و نمایندگان مجلس، باعث شد که این پروژه مجدداً بر ریل اصلی خود قرار گیرد و به‌زودی شاهد تحقق این هدف بزرگ باشیم. امیدواریم که با تکمیل این پروژه، به توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی در استان خراسان جنوبی و شرق کشور سرعت بیشتری بخشیده شود.
پیشرفت‌های فیزیکی پروژه و وضعیت قطعات مختلف
پروژه راه‌آهن زاهدان – مشهد به طول 917 کیلومتر طراحی شده و شامل چندین قطعه مختلف است که بخشی از آن در استان خراسان جنوبی اجرا می‌شود. طبق گزارش‌ها، عملیات اجرایی برای 570 کیلومتر از مسیر در استان خراسان جنوبی آغاز شده و پیشرفت فیزیکی پروژه به طور کلی در حدود 25 درصد است.
میر محمد مودی، مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی، در این خصوص به خبرنگار تسنیم، گفت: بیشتر قطعات پروژه در حال حاضر در مرحله زیرسازی قرار دارند و برخی قطعات مانند قطعه 14 در نزدیکی سربیشه، پیشرفت‌های خوبی داشته، همچنین در قطعات 16 و 23 که از بیرجند تا شوشوت ادامه می‌یابند، عملیات زیرسازی با سرعت در حال انجام است.
این پروژه از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که به‌ویژه در استان خراسان جنوبی که مرز مشترک 331 کیلومتری با افغانستان دارد، به تسهیل حمل‌ونقل و ترانزیت کالاهای داخلی و بین‌المللی کمک خواهد کرد.
همچنین پروژه راه‌آهن زاهدان – مشهد به‌عنوان یک کریدور مهم ترانزیتی، می‌تواند ایران را به‌عنوان یک مرکز تجاری بین‌المللی مطرح کند و روابط اقتصادی ایران با کشورهای همسایه مانند افغانستان و پاکستان را تقویت کند.
تأمین منابع مالی این پروژه یکی از چالش‌های اصلی بود که در طول اجرای آن با آن مواجه شدند. میر محمد مودی در این خصوص اظهار داشت: تأمین اعتبار پروژه از طریق مجوزهای استجازه مقام معظم رهبری و منابع درآمدی نفتی در حال انجام است. در حال حاضر، حدود 2.6 همت برای پروژه تخصیص داده شده که بخش عمده‌ای از آن در دولت‌های گذشته و بخشی دیگر در دولت کنونی تأمین شده است.
نیروی انسانی و ماشین‌آلات در پروژه
در حال حاضر بیش از 1800 نفر نیروی انسانی در این پروژه مشغول به‌کار هستند و 90 دستگاه ماشین‌آلات سنگین برای انجام عملیات مختلف در پروژه در حال فعالیت است. این ماشین‌آلات در بخش‌های مختلف از جمله زیرسازی، ساخت ایستگاه‌ها و سایر عملیات اجرایی مشغول به‌کار هستند.
چشم‌انداز تکمیل پروژه و تأثیرات آن بر استان خراسان جنوبی
مودی در پایان گفت: با توجه به پیشرفت‌های خوبی که تاکنون در این پروژه حاصل شده است، امیدواریم که تا پایان دولت چهاردهم، بخش عمده‌ای از این پروژه تکمیل و راه‌آهن زاهدان – مشهد به‌طور کامل به بهره‌برداری برسد. این پروژه به‌ویژه در استان خراسان جنوبی می‌تواند تحولاتی بزرگ در بخش حمل‌ونقل و ترانزیت کالا ایجاد کند.
انتهای پیام/258/
∎