به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ هم‌زمان با تشدید حملات نظامی اسرائیل در نوار غزه، این رژیم «گدعون ساعر» وزیر خارجه خود را هفته گذشته به زامبیا اعزام کرد تا سفارت اسرائیل را که بیش از ۵۰ سال پیش بسته شده بود، دوباره افتتاح کند. این اقدام نشانه‌ای از گسترش روابط دوجانبه و بازگشت توجه اسرائیل به تقویت حضور دیپلماتیک خود در قاره آفریقا تلقی می‌شود.
روابط اسرائیل و زامبیا؛ تفاهمی پایدار
روابط اسرائیل و زامبیا که به سال ۱۹۶۶ بازمی‌گردد، دارای ویژگی‌های خاصی است. زامبیا کشوری است که در مقدمه قانون اساسی خود خود را ملت مسیحی معرفی می‌کند و اندیشه‌های صهیونیسم مسیحی در آن رواج دارد؛ اندیشه‌هایی که بر حفظ اسرائیل و توجیه اقدامات آن علیه دشمنانش بر اساس پیشگویی‌های کتاب مقدس، به‌ویژه درباره آخرالزمان تأکید دارند.
بسته شدن سفارت اسرائیل در زامبیا در سال ۱۹۷۳ به‌دلیل بحران دوجانبه نبود، بلکه در چارچوب تحریم دیپلماتیک کشورهای آفریقایی علیه اسرائیل پس از جنگ‌های ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ صورت گرفت. روابط دیپلماتیک دو کشور در سال ۱۹۹۱ از سر گرفته شد و زامبیا در سال ۲۰۱۵ سفارت خود را در تل‌آویو افتتاح کرد. در قرن نوزدهم، زامبیا میزبان صدها یهودی فراری از اروپا بود، اما اکنون تنها ۱۱ یهودی در این کشور باقی مانده‌اند.
در جریان سفر گدعون ساعر به زامبیا، مقامات این کشور بر تعمیق روابط با اسرائیل تأکید کردند و از مشارکت «هاکاینده هیچیلیما» رئیس جمهور زامبیا در نشست‌های «کمیته یهودی–آمریکایی» در نیویورک به‌عنوان گامی در جهت تقویت نقش زامبیا در «ائتلاف سه‌جانبه آفریقا–اسرائیل–آمریکا» یاد کردند. همچنین قرار است زامبیا میزبان دومین اجلاس فناوری کشاورزی این کمیته باشد.
ساعر در توضیح برنامه اسرائیل برای بازگشایی سفارت‌های خود در آفریقا، زامبیا را نقطه آغاز این روند دانست و گفت که این کشور دارای ارتباطات دیرینه و ارزش‌های مشترک با اسرائیل به‌عنوان ملت مؤمنان است. او همچنین وعده داد که همکاری‌های اقتصادی در زمینه‌های کشاورزی، سلامت و آموزش دانشجویان زامبیایی گسترش یابد؛ حوزه‌هایی که اسرائیل از دهه ۱۹۵۰ در تعامل با آفریقا بر آن‌ها تمرکز داشته است.
در حال حاضر، اسرائیل در صحرای نقب میزبان صدها دانشجوی زامبیایی در رشته کشاورزی است و دوره‌هایی در زمینه مدیریت منابع آب، امنیت غذایی و نوآوری کشاورزی برای آن‌ها برگزار کرده است.
زامبیا؛ سکوی پرتاب اسرائیل در آفریقا؟
کمیته یهودی–آمریکایی در تاریخ ۲۵ ماه جاری از توسعه روابط اسرائیل و زامبیا استقبال کرد و آن را نشانه‌ای از گسترش حضور اسرائیل در آفریقا دانست. این کمیته تأکید کرد که این اقدام بخشی از راهبرد منطقه‌ای گسترده‌تر اسرائیل است که شامل توسعه روابط با کشورهای رواندا، نیجریه، اتیوپی، چاد و سودان نیز می‌شود.
این روند بر پایه بهره‌برداری از مفاهیم دینی برای ایجاد همکاری سه‌جانبه اسرائیل–آفریقا–آمریکا بنا شده است و با ماهیت دولت افراطی اسرائیل و نگاه آن به صهیونیسم مسیحی در آفریقا هم‌خوانی دارد. ساعر در لوساکا پایتخت زامبیا، روابط اسرائیل با زامبیا را روابط میان مؤمنان توصیف کرد.
در سطحی گسترده‌تر، این رویکرد اسرائیل را می‌توان بخشی از تلاش آمریکا و اروپا برای مهار اقتصادی و سیاسی زامبیا به‌ویژه از طریق پروژه «کریدور لوبیتو» دانست که هدف آن انتقال منابع معدنی از آنگولا، جمهوری دموکراتیک کنگو و زامبیا به اقیانوس اطلس است. واشنگتن و برخی پایتخت‌های غربی وعده داده‌اند که این پروژه را با بودجه‌ای بالغ بر ۴ میلیارد دلار تأمین مالی کنند.
چند ساعت پس از سفر وزیر امور خارجه اسرائیل به زامبیا، شرکت برق ملی زامبیا اعلام کرد که با گروه برق «انزانا» پروژه‌ای مشترک به ارزش ۳۰۰ میلیون دلار راه‌اندازی کرده است تا تا سال ۲۰۳۰ برق مورد نیاز دو میلیون نفر در محدوده کریدور لوبیتو را تأمین کند. این پروژه با حمایت سرمایه‌گذاران آمریکایی و شرکت «Gridworks» وابسته به دولت انگلیس اجرا می‌شود. این روند نشان‌دهنده استفاده از قدرت‌های منطقه‌ای مانند هند و اسرائیل در این مسیر است که با رقابت‌های فعلی آمریکا با چین در آفریقا ارتباط دارد.
زامبیا به‌دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش در جنوب آفریقا، منابع معدنی غنی و نفوذ اندیشه‌های صهیونیسم مسیحی، به پایگاهی مهم در تقابل ایدئولوژیک تبدیل شده است؛ تقابلی که توسط جریان‌های نزدیک به ترامپ در آفریقا هدایت می‌شود.
اسرائیل و برنامه انتخاباتی هیچیلیما در سال ۲۰۲۶
تقویت روابط زامبیا و اسرائیل، همراه با حمایت گسترده آمریکا، شانس موفقیت هیچیلیما رئیس جمهور زامبیا را در انتخابات سال آینده افزایش داده است. این نزدیکی در شرایطی رخ داده که هیچیلیما موفق شده قیمت سوخت را کاهش دهد و خط لوله «تازاما» را که بنزین را از تانزانیا به زامبیا منتقل می‌کند، فعال نگه دارد؛ خطی که ۸۰٪ نیازهای سوختی کشور را تأمین می‌کند.
با وجود انتقادات درباره مصادره زمین‌های مردم در جریان توسعه این خط، هیچیلیما توانسته تمدید برنامه صندوق بین‌المللی پول را تا اکتبر ۲۰۲۶ تضمین کند. او همچنین حمایت بی‌سابقه‌ای از اسرائیل و گروه‌های یهودی فعال در آمریکا دریافت کرده است. هیچیلیما در نشست «کمیته یهودی–آمریکایی» در سال ۲۰۲۵، تأکید کرد که زامبیا در مرکز ائتلاف سه‌جانبه آفریقا–اسرائیل–آمریکا قرار دارد و این را نتیجه تمرکز کشورش بر ارزش‌های مشترک، اصول دموکراتیک، نوآوری و فرصت‌های راهبردی دانست.
..............................
پایان پیام/ ۲۶۸