شفقنا – ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در آلاسکا هر آنچه را که می‌توانست آرزو کند به دست آورد. در مقابل، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، بر اساس معیارهایی که خود پیش از نشست تعیین کرده بود، دستاورد چندانی نداشت.
به گزارش سرویس ترجمه شفقنا به نقل از سی‌ان‌ان، اکنون پرسش این است در صورتی که روزی توافق صلحی با روسیه حاصل شود، که آیا ترامپ توانسته دست‌کم به دستاوردهایی متوسطی برسد یا بذرهایی برای امنیت آینده اوکراین بکارد ــ دستاوردهایی که شاید بلافاصله پس از نشست روز جمعه آشکار نشده باشند.
ترامپ همچنین با پرسش‌هایی راهبردی مواجه است.
با وجود ادعای ترامپ مبنی بر اینکه «پیشرفت زیادی» حاصل شده و اینکه نشست «۱۰ از ۱۰» بوده است، تمام نشانه‌ها حاکی از یک پیروزی بزرگ برای طرف روسی است.
نمایش پرزرق‌وبرق ترامپ برای ورود پوتین در روز جمعه ــ با فرود همزمان هواپیماهای ریاست‌جمهوری و قدم‌زدن روی فرش قرمز ــ فرصتی برای بازسازی تصویر رهبری بود که در باقی جهان غرب منفور است و به ارتکاب جنایات جنگی در اوکراین متهم شده است.
در پایان دیدار نیز، ترامپ با پذیرش موضع روسیه امتیاز بزرگی به مهمان خود داد؛ اینکه تلاش‌ها برای صلح باید بر یک توافق نهایی متمرکز شود ــ توافقی که احتمالاً ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول می‌کشد تا مذاکره شود ــ نه بر آتش‌بس فوری برای متوقف‌کردن تهاجم روسیه. همان‌طور که نیک پیتون والش از شبکه سی‌ان‌ان یادآور شد، این موضع تنها زمان بیشتری در اختیار پوتین قرار می‌دهد تا اوکراین را تحت فشار و فرسایش قرار دهد.
از همه مهم‌تر، ترامپ دست‌کم در حال حاضر، از تهدیدهای خود برای اعمال تحریم‌های سنگین جدید علیه روسیه و گسترش تحریم‌های ثانویه علیه کشورهایی که نفت مسکو را می‌خرند و در نتیجه جنگ این کشور را تأمین مالی می‌کنند، عقب‌نشینی کرده است. او هفته گذشته ضرب‌الاجلی برای این اقدامات تعیین کرده بود، زیرا از سرسختی پوتین به ستوه آمده و بیش‌ازپیش معتقد شده بود که رهبر روسیه او را «سر می‌دواند».
شاید همین فشار بود که پوتین را به آلاسکا کشاند. اما به نظر می‌رسد ترامپ بدون گرفتن امتیاز قابل‌توجهی این فشار را کاهش داده است. او پس از نشست در مصاحبه با شبکه فاکس نیوز گفت: به‌خاطر اتفاقی که امروز افتاد، فکر می‌کنم دیگر لازم نیست فعلاً به آن فکر کنم.
ترامپ پس از نشست، رهبران اروپایی را در جریان قرار داد و به آنان گفت که پوتین از اوکراین خواسته است حدود یک‌سوم منطقه دونباس ــ شامل استان‌های شرقی لوهانسک و دونتسک که هنوز در کنترل روسیه نیست ــ را واگذار کند. در عوض، پوتین حاضر است خطوط مقدم جبهه را در استان‌های خرسون و زاپروژیا تثبیت کند. به گزارش کوین لیپتاک از سی‌ان‌ان و به نقل از مقامات اروپایی، این پیشنهاد اوکراین را در برابر یک دوراهی دردناک قرار می‌دهد. برخی تحلیلگران نگران‌اند که چنین توافقی به نیروهای روسیه پایگاهی برای حمله‌ای جدید در آینده بدهد.
رهبران اروپایی همچنین گفتند ترامپ تمایل خود را برای ارائه تضمین‌های امنیتی آمریکا به اوکراین پس از پایان جنگ ابراز کرده است. این موضوع می‌تواند مهم باشد، زیرا رئیس‌جمهور آمریکا تاکنون به حمایت از هیچ مأموریت صلح تحت رهبری غرب در اوکراین متعهد نشده است.
با این حال، او مشخص نکرده که چه نوع حمایتی مد نظر دارد.
کیت ماهر از سی‌ان‌ان روز شنبه گزارش داد که چندین رهبر اروپایی به دیدار ترامپ و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، که قرار است دوشنبه در کاخ سفید برگزار شود، دعوت شده‌اند. هنوز معلوم نیست چه کسانی در این نشست حاضر خواهند شد، اما این موضوع احتمال گسترش تلاش‌های ترامپ برای صلح با حضور متحدان آمریکا را افزایش می‌دهد. با این وجود، دولت کی‌یف نیز مراقب خواهد بود که مبادا تحت فشار قرار گیرد تا به توافقاتی تن دهد که ترامپ و پوتین بر سر آن‌ها موافقت کرده‌اند.
نشست روز جمعه با عبور یک بمب‌افکن رادارگریز B-2 و جنگنده‌های F-22 بر فراز محل دیدار آغاز شد؛ لحظه‌ای نمایشی که نشان‌دهنده قدرت فائقه آمریکا بود.
اما پوتین با یک حرکت نمادین قوی‌تر پاسخ داد؛ او با گفتن جمله «عصر بخیر، همسایه عزیز» به ترامپ خوشامد گفت و از موقعیت نشست در آلاسکا بهره برد تا القا کند دو کشور منافع فوری و مهم مشترکی دارند که نباید با جنگی در اروپا مختل شود.
برای اوکراینی‌ها و متحدان اروپایی‌شان ــ که از نشست کنار گذاشته شده بودند و ترامپ پس از آن آنان را در جریان گذاشت ــ دست‌کم این مایه آسودگی بود که ترامپ اوکراین را کاملاً نفروخت. اینکه هیچ طرح تبادل اراضی میان آمریکا و روسیه از نشست آلاسکا بیرون نیامد، حاصل دیپلماسی اضطراری اروپا پیش از نشست بود.
با این حال، ترامپ تلویحاً اشاره کرد که قصد دارد روز دوشنبه در کاخ سفید فشار زیادی بر رهبر اوکراین وارد کند. او در مصاحبه با فاکس نیوز پس از نشست، و در حالی که از پاسخ به پرسش‌های مشترک با پوتین در کنفرانس خبری طفره رفته بود، گفت: اکنون توپ در زمین رئیس‌جمهور زلنسکی است تا کار را تمام کند.
پیش از برگزاری نشست، ترامپ تمام تلاش‌های تیم خود برای پایین آوردن سطح انتظارات را بر باد داد؛ او به شبکه فاکس‌نیوز گفت: اگر بدون نوعی آتش‌بس از این نشست بیرون بیایم خوشحال نخواهم بود.
شکست در دستیابی به این هدف اهمیت زیادی دارد.
روسیه مشکلی ندارد که وارد یک روند صلح پرجزئیات با مذاکراتی بی‌پایان شود؛ روندی که به او اجازه می‌دهد در حالی که گفتگوها ادامه دارد، به جنگ ادامه دهد ــ از جمله در تهاجم تابستانی خود که موفقیت‌های بیشتری به دست آورده است. اما اوکراینی‌ها به‌شدت تشنه آرامش پس از سال‌ها حملات موشکی و پهپادی روسیه علیه غیرنظامیان هستند؛ در حالی که یک نسل از مردم‌شان در میدان‌های نبردی شبیه جنگ جهانی اول، خون خود را فدا می‌کنند. مذاکرات صلح بدون آتش‌بس، آن‌ها را در برابر فشار روسیه یا ایالات متحده بی‌دفاع خواهد گذاشت.
اشتیاق ترامپ برای تلاش در جهت صلح در اوکراین قابل ستایش است؛ حتی اگر درخواست‌های مکررش برای دریافت جایزه صلح نوبل، پرسش‌هایی درباره انگیزه‌های نهایی او برانگیزد. یکی از جنبه‌های مثبت نشست این بود که ایالات متحده و روسیه ــ کشورهایی که بزرگ‌ترین زرادخانه‌های هسته‌ای جهان را دارند ــ دوباره با یکدیگر وارد گفت‌وگو شدند.
اما مبنای اصلی تلاش‌های ترامپ برای صلح، باور او به قدرت شخصیت خود و جایگاه منحصربه‌فردش به‌عنوان «بزرگ‌ترین معامله‌گر جهان» است؛ اینکه می‌تواند جنگ‌ها را پایان دهد. این افسانه، پس از پرواز طولانی او از آلاسکا به خانه، بسیار رنگ‌باخته به نظر می‌رسد.
ترامپ با ناکامی در رسیدن به انتظاراتی که خودش در نشست آلاسکا تعیین کرده بود، حالا با محاسبات دشواری درباره گام بعدی روبه‌روست:
آیا دوباره به تلاش‌های قبلی خود برای فشار بر اوکراین بازمی‌گردد تا صلحی تحمیلی ایجاد کند که حمله غیرقانونی پوتین را مشروعیت ببخشد و این ایده را تأیید کند که کشورها می‌توانند مرزهای بین‌المللی را از نو بنویسند؟ چیزی که اساس نظم پس از جنگ جهانی دوم را زیر سؤال می‌برد.
یا وقتی گرد و خاک جلسه فرو نشست و او به دنبال ترمیم وجهه خدشه‌دار خود باشد، بار دیگر به فشارها و تحریم‌های آمریکا متوسل می‌شود تا محاسبات روسیه را تغییر دهد؟ او دست‌کم در گفت‌وگوی خود با فاکس‌نیوز، امکان استفاده از چماق به‌جای هویج را باز گذاشت و گفت: ممکن است لازم باشد در دو یا سه هفته آینده به آن فکر کنم، اما الان ضرورتی ندارد.
گزینه دیگر این است که ترامپ با چشم‌انداز روسیه همراه شود و وارد مذاکراتی برای یک توافق صلح نهایی گردد. اما تاریخ نشان داده که چنین روندی نه سریع خواهد بود و نه روس‌ها در درازمدت به آن پایبند خواهند ماند. او امیدوار است نشست سه‌جانبه‌ای میان پوتین، زلنسکی و خودش برگزار کند. این امر میل ترامپ به نمایش‌های بزرگ و رویدادهای تلویزیونی را ارضا می‌کند. اما با توجه به شواهد روز جمعه که نشان داد روسیه تمایلی به پایان جنگ ندارد، دشوار است تصور کنیم چنین نشستی به پیشرفتی بیانجامد.
احتمال دیگر این است که ترامپ به‌سادگی دلسرد یا خسته شود؛ از جزئیات و فرسایشی بودن یک روند صلح طولانی‌مدت که فاقد پیروزی‌های سریع و پرزرق‌وبرقی است که بتواند با آن‌ها میان هوادارانش جشن بگیرد.
«بخش بزرگی از (ترامپ) به سبک و ظاهر مربوط است. علاقه چندانی به ورود به ماهیت واقعی مسائل ندارد.» جیم تاونسند، معاون پیشین وزیر دفاع آمریکا در امور سیاست اروپا و ناتو که اکنون با مرکز امنیت نوین آمریکا همکاری دارد، پیش از نشست گفته بود.
«او عاشق خامه شیرین بالای کیک است. و من فکر می‌کنم همین باعث می‌شود بشود او را گول زد.»
استراتژی ترامپ که در آن «ظاهر» بر «محتوا» اولویت داشت، در آلاسکا آشکارا نتیجه معکوس داد. پوتین بسیار آماده‌تر ظاهر شد، در حالی که ترامپ فی‌البداهه عمل می‌کرد. در بازنگری، دشوار است دید چه چیزی رئیس‌جمهور روسیه به استیو ویتکاف، فرستاده آمریکا، پیشنهاد داد که دولت را متقاعد کرد نشست آلاسکا ایده خوبی است.
روسیه آشکارا روی میل ترامپ به عکس‌های نمایشی و لحظه‌های رسانه‌ای حساب باز کرده است؛ به این امید که او را درگیر نگه دارد، بی‌آنکه امتیاز قابل‌توجهی بدهد.
ترامپ شاید همچنان بهترین امید برای صلح در اوکراین باشد. او می‌تواند مستقیماً با پوتین صحبت کند؛ کاری که اوکراین یا متحدان اروپایی‌اش قادر به انجام آن نیستند. در نهایت، قدرت آمریکا برای تضمین امنیت اوکراین لازم خواهد بود، زیرا اروپایی‌ها توانایی انجام این کار را به‌تنهایی ندارند. و ایالات متحده همچنان این ظرفیت را دارد که با تحریم‌های مستقیم و ثانویه به روسیه و پوتین آسیب بزند.
اما ترامپ باید واقعاً بخواهد این کار را انجام دهد. و فعلاً به نظر می‌رسد دوباره زیر نفوذ پوتین قرار گرفته است.
دخل و تصرف آشکار رهبر روسیه در رئیس‌جمهور آمریکا و ساده‌لوحی ترامپ، موجب نگرانی اوکراین خواهد شد. ترامپ در فاکس‌نیوز گفت پوتین از دور دوم ریاست‌جمهوری او تمجید کرده و گفته ایالات متحده «بسیار محبوب» بوده و قبلاً فکر می‌کرده آمریکا «مُرده» است.
پوتین همچنین علناً یکی از ادعاهای اصلی ترامپ را تأیید کرد که اگر او رئیس‌جمهور بود، حمله سه سال پیش هرگز رخ نمی‌داد. پوتین گفت: کاملاً مطمئنم که واقعاً همین‌طور می‌شد. می‌توانم این را تأیید کنم.
ترامپ به شان هَنیتی از فاکس‌نیوز گفت که از شنیدن این تأییدیه از پوتین «خیلی خوشحال» شده است.
در نهایت، رویدادهای آلاسکا ادعای اخیر کاخ سفید را که ترامپ «رئیس‌جمهور صلح» است، زیر سؤال برد. ترامپ با اشاره به میانجی‌گری‌هایش در کاهش تنش‌ها میان هند و پاکستان؛ رواندا و جمهوری دموکراتیک کنگو؛ تایلند و کامبوج؛ و ارمنستان و آذربایجان، خود را به‌عنوان مرد صلح‌سازی معرفی کرده که با سرعتی خارق‌العاده در سراسر جهان در حال عمل است.
ترامپ در فاکس‌نیوز درباره این درگیری‌ها گفت: به نظر می‌رسد توانایی پایان دادن به آن‌ها را دارم.
او در استفاده مؤثر از نفوذ آمریکا در این تلاش‌ها، از جمله با ابزار ویژه مزایای تجاری ایالات متحده، شایسته اعتبار است. او جان‌هایی را نجات داده است؛ حتی اگر توافق‌ها کمتر از آنچه به نظر می‌رسند جامع باشند.
اما ناکامی او تا اینجا در پایان دادن به جنگ اوکراین ــ جنگی که وعده داده بود به‌آسانی حل خواهد شد ــ همراه با همدستی آمریکا در فاجعه انسانی غزه، بدین معناست که میراثی به‌عنوان یک صلح‌ساز و جایزه نوبل صلحی که به دنبالش است، همچنان دور از دسترس باقی مانده است.
ترامپ زمانی پیش‌بینی کرده بود که می‌تواند جنگ اوکراین را در ۲۴ ساعت پایان دهد. اما با وجود لاف‌زنی‌هایش، اظهارات اخیرش در فاکس‌نیوز نشان می‌دهد که پس از آلاسکا، درک بهتری از دشواری این کار پیدا کرده است:
«فکر می‌کردم این راحت‌ترینِ همه آن‌ها باشد، اما سخت‌ترین بود.»
این خبر را اینجا ببینید.