به گزارش روز یکشنبه ایرنا، نشست دوجانبه پوتین و ترامپ در آلاسکا یکی از مهمترین نشست ها میان رهبران دوکشور پس از ۶ سال است؛ نشستی که اگرچه بدون اعلام هرگونه توافق صلحی پایان یافت اما به گفته دو طرف، این نشست سازنده و مفید بوده است. اما در دیگر سو، مقام های ارشد اروپا و حتی اوکراین با بیم و امید به نتایج این نشست نگاه می کنند.
نشست آلاسکا بدون توافق؛ آغاز جدال دیپلماتیک بر سر آینده اوکراین
نشست دو روزه میان رئیس جمهوری آمریکا و همتای روس وی در آلاسکا، که بسیاری آن را نقطه عطفی در تلاش‌های دیپلماتیک برای پایان دادن به جنگ اوکراین می‌دانستند، بدون دستیابی به توافق مشخصی پایان یافت.
اگرچه در این گفت‌وگوها از آتش‌بس یا توافق فوری خبری نبود، اما ترامپ پس از دیدار تاکید کرد که «اوکراین باید برای پایان دادن به جنگ، معامله‌ای انجام دهد» و حتی گفت بهتر است به جای آتش‌بس، به طور مستقیم به سوی یک توافق صلح حرکت کرد. این تغییر موضع، که از سوی مسکو با رضایت استقبال شد، به بحث‌های گسترده‌ای در میان رهبران جهان دامن زد.
پوتین در نشستی با مقام های ارشد کارکنان کاخ ریاست جمهوری، دولت، دوما (مجلس)، وزارتخانه‌ها و ادارات دولتی پس از مذاکرات روسیه و آمریکا تاکید کرد که این سفر به موقع و بسیار مفید بود. او در ادامه افزود: ما در عمل تمام مسیرهای همکاری خود را مورد بحث قرار دادیم، البته، در ابتدای کار در مورد حل احتمالی بحران اوکراین بر اساس یک مبنای عادلانه صحبت کردیم.
دیدار روز جمعه ترامپ با پوتین در آلاسکا، نخستین ملاقات رئیسان جمهوری آمریکا و روسیه از زمان بازگشت ترامپ به کاخ سفید و در هفتمین ماه ریاست جمهوری اوست که وعده داده بود جنگ اوکراین را ظرف ۲۴ ساعت پایان می دهد. اما غایب اصلی این دیدار ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهوری اوکراین بود.
این دیدار در شرایطی انجام شد که رهبران دو کشور از بهمن ۱۴۰۳ (ژانویه ۲۰۲۵) و به دنبال روی کار آمدن مجدد ترامپ در آمریکا، تاکنون ۶ بار تماس تلفنی داشته‌اند و دو روند مذاکراتی برای پایان جنگ اوکراین و نیز عادی‌سازی روابط بین مسکو و واشنگتن در ریاض عربستان و استانبول ترکیه را دنبال کرده‌اند.
اروپا همچنان نگران از توافق احتمالی صلح ترامپ- پوتین
پس از پایان نشست روسیه و ایالات متحده در آلاسکا، رئیس جمهوری آمریکا چندین تماس تلفنی با رهبران کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) برقرار کرد که پس از گفت‌وگوی طولانی با رئیس جمهوری اوکراین انجام شد. به گفته یک دیپلمات در نمایندگی یکی از کشورهای اروپایی در بروکسل، رهبران اروپایی شب بی‌خوابی را در انتظار خبرهای نشست آلاسکا و تماس تلفنی رئیس‌جمهوری آمریکا گذراندند.
بی درنگ پس از تماس ترامپ، در بروکسل نشست اضطراری سفرای ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا برگزار شد. با این حال، بیانیه مشترکی به نام کل اتحادیه اروپا منتشر نشد.
مقام های اروپایی پس از پایان دیدار ترامپ با پوتین، نسبت به بی‌نتیجه ماندن این نشست ابراز ناامیدی کرده و رئیس‌جمهوری روسیه را پیروز این جلسه نامیدند. رهبران اروپایی نیز به سرعت به این اظهارنظرها واکنش نشان دادند. آلمان، فرانسه، بریتانیا، لهستان و کشورهای شمال اروپا در بیانیه‌ای مشترک، بار دیگر بر حمایت قاطع از اوکراین برابر روسیه تاکید کردند.
آنها تصریح کردند که تصمیم‌گیری درباره آینده سرزمین‌های اوکراین تنها باید در اختیار این کشور باشد و هیچ توافقی نباید به بازتعریف مرزها از طریق زور بینجامد. در همین حال، فریدریش مرتس صدراعظم آلمان، احتمال برگزاری دیداری مستقیم میان پوتین و زلنسکی را «اقدامی قابل بررسی» دانست، اما هشدار داد که هر روندی باید با هماهنگی و پشتوانه کامل اروپا صورت گیرد. اروپا و اوکراین امیدوارند ترامپ در مقابل خواسته های پوتین تسلیم نشود و با واگذار کردن بخش هایی از خاک اوکراین که اکنون تحت کنترل مسکو است، موافقت نکند.
از زمان آغاز جنگ اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۴ میلادی تاکنون، اروپا حمایت گسترده ای را از اوکراین انجام داده به نحوی که علاوه بر اعمال تحریم های چندگانه علیه روسیه، کمک های اقتصادی و تسلیحاتی گسترده ای نیز به دولت زلنسکی در اوکراین کرده است. اما بار وی کار آمدن ترامپ و افزایش احتمال توافق صلح میان روسیه و آمریکا، نگرانی از توافق صلح بدون حضور اروپا و اوکراین و کاهش وزن اتحادیه اروپا در حل این بحران افرایش یافته است.
بیم و امید زلنسکی درباره توافق صلح اوکراین
پس از دیدار ترامپ- پوتین در آلاسکا علاوه بر مقام های اروپایی، اوکراین نیز نگرانی خود را از شرایط احتمالی صلح اعلام کرد. زلنسکی در واکنش به سخنان ترامپ درباره صلح میان اوکراین و روسیه، اعلام کرد که آماده است در قالب یک نشست سه‌جانبه میان کی‌یف، واشنگتن و مسکو شرکت کند. وی قرار است روز دوشنبه به آمریکا سفر کند تا جزئیات این روند احتمالی بررسی شود.
زلنسکی تاکید کرده است که هر توافقی باید امنیت و تمامیت ارضی اوکراین را تضمین کند، اما همزمان از آغاز هرگونه گفت‌وگویی که بتواند مسیر جنگ را تغییر دهد، استقبال می کند.
بسیاری در اوکراین معتقدند که روسیه هنوز قصدی برای توقف جنگ ندارد و به دلیل برتری نظامی در میدان نبرد، از آن برای فشار بر اوکراین در مذاکرات و طولانی کردن آن برای واگذاری سرزمین‌های بیشتر استفاده خواهد کرد.
به نظر می رسد که این بزرگترین تغییر موضع ترامپ است؛ او که پیش از نشست با پوتین و گفت‌وگو با رهبران اروپایی تهدید کرده بود اگر رهبر کرملین با آتش‌بس موافقت نکند، خوشحال نخواهد شد و حتی وعده عواقب وخیم داده بود، اکنون از طرح روسیه برای تسلیم برخی مناطق اشغال شده اوکراین حمایت می کند و چنین مواضعی برای اوکراین غیرقابل قبول خواهد بود. اکنون باید دید زلنسکی با سفر به واشنگتن آیا دست پر به اوکراین بازمی گردد یا باردیگر طعم تلخ تحقیر را از ترامپ می چشد؟