محمد ثابت اقلیدی در یاداشتی نوشت: هر ساله در روزهای منتهی به اربعین حسینی، مسیری که از شهرهای مختلف عراق به سوی کربلا کشیده می‌شود، شاهد یکی از شگفت‌انگیزترین گردهمایی‌های بشری در عصر حاضر است. بیش از بیست میلیون نفر از سراسر جهان، با فرهنگ‌ها، زبان‌ها، رنگ‌ها و حتی مذاهب گوناگون، گرد یک محور مشترک گرد می‌آیند: یاد و پیام قیام امام حسین(ع). این رویداد نه تنها بزرگ‌ترین اجتماع مذهبی جهان، بلکه نمونه‌ای بی‌بدیل از تعاملات فرهنگی، همبستگی انسانی و پیوند قلب‌هاست.
پیاده‌روی اربعین، تنها یک آیین مذهبی نیست؛ بلکه بستری است که در آن ملت‌های مختلف، آداب و رسوم، غذاها، زبان‌ها و شیوه‌های زندگی خود را به نمایش می‌گذارند. در طول مسیر، زائران از کشورهای گوناگون، از ایران، عراق، پاکستان، هند، افغانستان، کشورهای حوزه خلیج فارس، آفریقا، اروپا و حتی آمریکا حضور می‌یابند. این تنوع، فرصتی ارزشمند برای گفت‌وگوهای فرهنگی، یادگیری متقابل و شناخت عمیق‌تر از یکدیگر فراهم می‌آورد.
هر موکب، نه تنها محلی برای پذیرایی جسمانی، بلکه فضایی برای تبادل فرهنگی است. وقتی یک زائر ایرانی از غذای سنتی عراقی می‌چشد یا زائری لبنانی با شعر فارسی درباره عاشورا آشنا می‌شود، مرزهای جغرافیایی در ذهن‌ها رنگ می‌بازد. این اشتراکات، حول محور عشق به امام حسین(ع) و آرمان‌های او شکل می‌گیرد؛ آرمان‌هایی که عدالت، آزادگی، کرامت انسانی و ایستادگی در برابر ظلم را فریاد می‌زنند.
اشتراکات مذهبی و فرهنگی
پیاده‌روی اربعین، بازتاب اشتراکات مذهبی عمیقی میان شیعیان و حتی بسیاری از اهل سنت و پیروان دیگر ادیان است. آموزه‌های نهضت عاشورا، فراتر از مذهب و جغرافیا، در دل هر انسانی که به عدالت و آزادی باور دارد، جای می‌گیرد. در مسیر کربلا، تفاوت‌های قومی و زبانی کمرنگ می‌شوند و همه در یک صف واحد، قدم به قدم به سوی حرم سیدالشهدا(ع) می‌روند.
فرهنگ مهمان‌نوازی، ایثار و خدمت بی‌چشم‌داشت که در طول این مسیر به نمایش گذاشته می‌شود، یکی از ارزشمندترین جلوه‌های اربعین است. مردمی که خود در شرایط اقتصادی دشوار به سر می‌برند، با جان و دل از زائران پذیرایی می‌کنند. این فرهنگ بخشش و همدلی، سرمایه‌ای عظیم برای توسعه روابط میان ملت‌هاست.
فرصت‌های توسعه گردشگری مذهبی در ایران
ایران به‌عنوان کشوری با پیشینه‌ای غنی در فرهنگ و تمدن اسلامی، و با وجود اماکن مقدسی همچون حرم امام رضا(ع) در مشهد و حرم حضرت معصومه(س) در قم، ظرفیت‌های کم‌نظیری برای جذب گردشگران مذهبی دارد. تجربه اربعین نشان می‌دهد که عشق و ارادت مردم به اهل بیت(ع) می‌تواند میلیون‌ها نفر را گرد هم آورد.
این ظرفیت را می‌توان با برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری هدفمند، به توسعه گردشگری مذهبی در ایران گره زد.
زائرانی که برای اربعین به عراق می‌آیند، می‌توانند در مسیر رفت یا بازگشت، از اماکن مذهبی و تاریخی ایران نیز دیدن کنند. تورهای تلفیقی زیارت و گردشگری فرهنگی، می‌تواند علاوه بر تقویت اقتصاد محلی، باعث آشنایی عمیق‌تر زائران با فرهنگ ایرانی شود. از قم و مشهد گرفته تا شیراز و اصفهان، هر شهر گنجینه‌ای از تاریخ، هنر و معنویت را در دل خود جای داده که می‌تواند مکمل تجربه معنوی اربعین باشد.
توسعه تعاملات فراتر از گردشگری مذهبی
پیاده‌روی اربعین، الگویی برای برگزاری رویدادهای فرهنگی-مذهبی در سایر ایام سال نیز است. می‌توان از این تجربه برای سازمان‌دهی گردهمایی‌های مشابه در مناسبت‌هایی همچون میلاد و شهادت ائمه(ع)، جشنواره‌های فرهنگی و نمایشگاه‌های بین‌المللی الهام گرفت. چنین رویدادهایی، علاوه بر حفظ و ترویج فرهنگ عاشورا، فرصت‌های اقتصادی و فرهنگی گسترده‌ای برای کشور ایجاد می‌کنند.
همچنین، با گسترش زیرساخت‌های ارتباطی، رسانه‌ای و دیجیتال، می‌توان پیام اربعین را فراتر از مرزها و در قالب فیلم، مستند، کتاب و محتوای چندرسانه‌ای به جهانیان رساند. این اقدام، نه تنها موجب آشنایی بیشتر ملت‌ها با فلسفه عاشورا می‌شود، بلکه ایران را به عنوان یکی از مراکز مهم ترویج فرهنگ و معنویت اسلامی معرفی می‌کند.
همدلی؛ میراث ماندگار اربعین
آنچه پیاده‌روی اربعین را از بسیاری رویدادهای دیگر متمایز می‌کند، روح همدلی و مشارکت مردمی است. هیچ نهاد یا سازمانی به تنهایی قادر به برگزاری چنین اجتماع عظیمی نیست. این مردم هستند که با عشق و ایمان، مسیر را می‌سازند، موکب‌ها را برپا می‌کنند و خدمت‌رسانی را به بالاترین حد خود می‌رسانند.
این سرمایه اجتماعی بی‌نظیر، اگر به‌درستی هدایت و پشتیبانی شود، می‌تواند در حل بسیاری از چالش‌های منطقه‌ای و جهانی نقش‌آفرین باشد. از کمک به بحران‌های انسانی گرفته تا ایجاد بستر گفت‌وگو میان ملت‌ها، اربعین ظرفیتی فراتر از یک آیین مذهبی دارد.
سخن پایانی
پیاده‌روی اربعین، نه تنها زنده نگه‌داشتن راه عاشورا، بلکه فرصتی برای ساختن آینده‌ای مبتنی بر عدالت، همزیستی و کرامت انسانی است. این اجتماع عظیم، الگویی است برای جهانی که بیش از هر زمان دیگری به همدلی و همکاری نیاز دارد. ایران، با تکیه بر این سرمایه عظیم معنوی و فرهنگی، می‌تواند نقشی پیشرو در توسعه گردشگری مذهبی و تقویت روابط فرهنگی میان ملت‌ها ایفا کند.
راه عاشورا همچنان ادامه دارد و اربعین، یادآور این حقیقت است که پیام حسین(ع)، محدود به زمان و مکان نیست. از کربلا تا مشهد و قم، و از هر نقطه‌ای که قلبی برای آزادی و عدالت می‌تپد، این پیام در جهان طنین‌انداز خواهد شد.
انتهای پیام/