یارانه نقدی | با ادامه سیاست دهک‌بندی و هدفمندی یارانه‌ها در سال ۱۴۰۴، حذف یارانه گروه‌های پردرآمد و غیرمشمول بار دیگر در دستور کار دولت قرار گرفته است. در همین راستا، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سایر نهادهای ذی‌ربط، با اعمال ۶ شاخص مشخص درصدد شناسایی دقیق‌تر دهک‌ها و قطع یارانه‌های اضافی هستند.
دهک‌بندی یارانه چیست و چرا اهمیت دارد؟
دهک‌بندی یارانه به معنای تقسیم جمعیت کشور به ده گروه بر اساس میزان درآمد، دارایی و مصرف است. این دسته‌بندی به دولت کمک می‌کند تا منابع یارانه‌ای را به شکلی هدفمندتر و منصفانه‌تر بین اقشار مختلف جامعه توزیع کند. با توجه به محدود بودن منابع مالی، حذف یارانه افراد پردرآمد ضروری به نظر می‌رسد.
این ۶ گروه در اولویت حذف یارانه قرار دارند
طبق آیین‌نامه مصوب هیئت وزیران، ۶ شاخص کلیدی برای حذف یارانه در سال ۱۴۰۳ تدوین شده که همچنان در سال جاری نیز مبنای اقدام قرار دارد. اگر خانوار شما در یکی از این دسته‌ها قرار می‌گیرد، ممکن است یارانه‌تان به زودی قطع شود:
۱. خانوارهای دارای املاک لوکس
افرادی که دارای ملک یا زمین‌هایی با ارزش بیش از ۳۵ میلیارد تومان هستند، جزو دهک‌های بالای درآمدی محسوب می‌شوند و در اولویت حذف یارانه قرار دارند.
۲. خانوارهای دارای خودروهای گران‌قیمت
مالکیت یک یا چند خودروی سواری یا وانت دواتاق با ارزش بیش از ۳ میلیارد تومان از دیگر شاخص‌های حذف یارانه است.
۳. خانوارهایی با درآمد بالا
اگر سطح درآمد اعضای خانوار شما از سقف مشخص‌شده توسط دولت بالاتر باشد، حتی بدون دارایی بالا، مشمول حذف خواهید شد.
۴. افرادی با تراکنش مالی غیرعادی
خانوارهایی که از طریق حساب‌های غیرتجاری، خریدهایی فراتر از سطح عادی انجام می‌دهند، نیز مورد بررسی قرار می‌گیرند.
۵. ایرانیان مقیم خارج از کشور
افرادی که مقیم دائم کشورهای خارجی هستند و مدت طولانی است که در ایران زندگی نمی‌کنند، مشمول دریافت یارانه نیستند.
۶. کسانی که بیش از ۵ بار در سال سفر خارجی دارند
اگر شخصی بیش از پنج بار در یک سال به خارج از کشور سفر کرده باشد، در دهک‌های بالا قرار گرفته و یارانه‌اش قطع می‌شود.
صرفه‌جویی میلیاردی با اجرای دو شاخص ساده
از بین ۶ شاخص بالا، دو مورد از آن‌ها بیشترین تاثیر را در صرفه‌جویی منابع دارند:
-
حذف یارانه ایرانیان مقیم خارج
-
حذف یارانه افرادی با سفر خارجی مکرر
براساس گزارش‌ها، تنها با اجرای صحیح همین دو شاخص، می‌توان بیش از ۳ هزار میلیارد تومان در سال صرفه‌جویی کرد. این مبلغ می‌تواند برای حمایت بهتر از دهک‌های پایین‌تر مورد استفاده قرار گیرد.
نمونه‌های عجیب از دریافت یارانه غیرمستحق
در مواردی دیده شده که افرادی با زندگی خارج از کشور و بدون حضور در ایران همچنان یارانه دریافت کرده‌اند. یکی از این موارد مجتبی پورمحسن، خبرنگار رسانه‌های ضدایرانی، بود که تا اسفند ۱۴۰۳ یارانه نقدی و کالابرگ دریافت می‌کرد.
این موضوع لزوم نظارت و به‌روزرسانی اطلاعات را دوچندان می‌کند.
لزوم به‌روزرسانی شاخص‌ها متناسب با تورم
برخی شاخص‌ها از جمله قیمت خودرو و املاک، باید با توجه به تورم سالانه، مورد بازنگری قرار گیرند. برای مثال، خودرویی که در سال گذشته زیر ۳ میلیارد ارزش داشت، امسال ممکن است به دلیل تورم مشمول حذف شود.
بنابراین، به‌روزرسانی مستمر این شاخص‌ها برای عدالت در حذف و پرداخت یارانه‌ها ضروری است.
چرا برخی افراد غیرمشمول هنوز یارانه می‌گیرند؟
با وجود تمام اقدامات، هنوز بسیاری از افراد که در دهک‌های بالا قرار دارند، به‌دلیل نقص در داده‌ها یا همکاری نکردن برخی نهادها، یارانه دریافت می‌کنند.
دلیل این موضوع، عمدتاً به نقص در ارتباط میان بانک‌های اطلاعاتی و عدم به‌روزرسانی آن‌ها بازمی‌گردد.
ضرورت همکاری نهادها برای اجرای صحیح دهک‌بندی
برای اجرای مؤثر حذف یارانه‌ها، همکاری تمام دستگاه‌ها از جمله وزارت امور خارجه، پلیس مهاجرت و سازمان مالیاتی با وزارت کار ضروری است.
اطلاعات دقیق درباره اقامت، سفر خارجی، مالکیت دارایی و سطح درآمد باید در سامانه رفاه ایرانیان تجمیع و تحلیل شود.
اگر یارانه شما قطع شده چه کنید؟
در صورتی که فکر می‌کنید به‌اشتباه از فهرست یارانه‌بگیران حذف شده‌اید:
-
به سامانه حمایت وزارت کار به نشانی https://hemayat.mcls.gov.ir مراجعه کنید.
-
درخواست بازبینی یا اعتراض ثبت کنید.
-
پس از بررسی، در صورت تایید، یارانه شما بازگردانده خواهد شد.
جمع‌بندی: شفاف‌سازی برای عدالت یارانه‌ای
با اجرای دقیق ۶ شاخص دهک‌بندی، دولت می‌تواند علاوه بر صرفه‌جویی در منابع، حمایت بهتری از دهک‌های پایین‌تر جامعه داشته باشد.
مشارکت نهادها و آگاهی مردم از شرایط حذف یارانه، رمز موفقیت این طرح خواهد بود.
منبع
-
خبرگزاری خبرآنلاین
-
اقتصاد آنلاین
-
آیین‌نامه هیئت وزیران مربوط به دهک‌بندی
-
سامانه حمایت وزارت کار: https://hemayat.mcls.gov.ir