راهپیمایی اربعین، به عنوان یکی از باشکوه‌ترین تجمعات مذهبی جهان، نه‌تنها رویدادی معنوی، بلکه گنجینه‌ای سرشار از ظرفیت‌های دراماتیک است که می‌تواند به خلق آثار نمایشی ماندگار بینجامد. این رویداد عظیم، با ترکیب عناصری همچون حماسه، عرفان و روایت‌های انسانی، بستری بی‌نظیر برای تولید فیلم‌ها و سریال‌هایی عمیق و تأثیرگذار فراهم می‌کند.

در همین راستا، خبرگزاری حوزه گفت‌وگویی با جعفر دهقان، بازیگر نام‌آشنای سینما و تلویزیون، انجام داده تا از نگاه یک هنرمند، قابلیت‌های نمایشی این پدیده منحصربه‌فرد را واکاوی کند.

دهقان بر این باور است که راهپیمایی اربعین با میلیون‌ها زائر از فرهنگ‌ها و ملیت‌های گوناگون، به‌تنهایی می‌تواند منبع الهامی برای خلق داستان‌های چندبعدی باشد. به گفته او، هر زائر با انگیزه‌ای ویژه در این مسیر حاضر می‌شود؛ از دردهای شخصی و آرزوهای معنوی تا امید به تحول و رستگاری. این تنوع، امکان خلق شخصیت‌پردازی‌های عمیق و روایت‌هایی جهانی را فراهم می‌کند که می‌تواند مخاطبان گسترده‌ای را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار دهد.

یکی از محورهای اصلی این گفت‌وگو، ظرفیت‌های بصری و دراماتیک راهپیمایی اربعین بود. دهقان به تصاویر خیره‌کننده این رویداد اشاره کرد؛ صحنه‌های هزاران نفر که در بیابان‌های سوزان یا زیر آسمان پرستاره به سوی کربلا حرکت می‌کنند، میزبانانی که با از خودگذشتگی به استقبال زائران می‌روند، و لحظات نمادینی که به‌راحتی می‌توانند به سکانس‌هایی ماندگار در سینما تبدیل شوند. به اعتقاد او، این رویداد از نظر تصویری چنان غنی است که می‌تواند هم در قالب مستند و هم در ژانرهای داستانی روایت شود.

در این گفت‌وگو، تبدیل راهپیمایی اربعین به ژانرهای مختلف سینمایی نیز مورد بحث قرار گرفت. دهقان معتقد است این رویداد می‌تواند در قالب درام‌های شخصی‌محور، حماسه‌های جمعی، یا حتی آثار عرفانی و فلسفی بازتاب یابد. وی به ویژه بر قابلیت‌های بین‌المللی این موضوع تأکید کرد و بیان داشت که روایت داستان زائرانی از ملیت‌های مختلف می‌تواند پیام عاشورا و اربعین را به جهانیان منتقل کند، بدون آن‌که محدود به مخاطبان مذهبی باشد.

در نهایت، این گفت‌وگو نشان داد که راهپیمایی اربعین با ترکیب جنبه‌های انسانی، معنوی و بصری، نه‌تنها یک رویداد مذهبی، بلکه موضوعی جهانی برای خلق آثار هنری است. دهقان با اشاره به علاقه خود برای ایفای نقش در چنین آثاری، بر این نکته تأکید کرد که سینما و تلویزیون می‌توانند با نگاهی هنرمندانه، هم به ثبت این رویداد بپردازند و هم پیام‌های عمیق آن را به شیوه‌ای جذاب و فراگیر به مخاطبان عرضه کنند. این گفت‌وگو گامی است برای کشف ظرفیت‌های ناب این رویداد در عرصه نمایشی و ترغیب فیلمسازان به پرداختن به آن.

به نظر شما راهپیمایی اربعین چه ظرفیت‌های دراماتیکی دارد که می‌تواند به عنوان ماده اولیه برای تولید فیلم‌ها و سریال‌ها مورد استفاده قرار گیرد؟

راهپیمایی اربعین یک رویداد عظیم انسانی و معنوی است که از جنبه‌های مختلفی دارای ظرفیت‌های دراماتیک است. این رویداد ترکیبی از عناصر حماسی، عرفانی، اجتماعی و سیاسی را در خود جای داده است. میلیون‌ها نفر از ملیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف با انگیزه‌های متفاوت در این مسیر قدم می‌زنند و این تنوع شخصیتی می‌تواند بستری غنی برای خلق داستان‌های چندلایه باشد. تضادها، همدلی‌ها، ایثارها و تحولات روحی که در طول این سفر رخ می‌دهد، همه می‌توانند به عناصر قدرتمند دراماتیک تبدیل شوند. همچنین خود مسیر پیاده‌روی، با چالش‌های فیزیکی و روحی همراه است که به صورت طبیعی کشمکش‌های دراماتیک را ایجاد می‌کند.

آیا راهپیمایی اربعین می‌تواند به ژانرهای مختلف سینمایی از جمله درام، حماسی، عرفانی یا حتی مستند وارد شود؟

قطعاً این رویداد ظرفیت آن را دارد که در ژانرهای مختلف مورد بررسی قرار گیرد. در ژانر درام، می‌توان بر روی داستان‌های فردی تمرکز کرد؛ افرادی که با انگیزه‌های شخصی یا معنوی در این مسیر حاضر شده‌اند و تحولات درونی را تجربه می‌کنند. در ژانر حماسی، بعد جمعی و عظمت این رویداد می‌تواند به تصویر کشیده شود، صحنه‌هایی که نشان‌دهنده اتحاد و همبستگی میان مردم است. در ژانر عرفانی، بعد معنوی و ارتباط انسان با مفاهیم متعالی می‌تواند محور قرار گیرد. حتی در ژانر مستند نیز می‌توان با نگاهی واقع‌گرایانه به ثبت لحظات ناب و روایت‌های واقعی پرداخت. هر ژانر می‌تواند بخشی از ابعاد این رویداد را برجسته کند.

به نظر شما چه المان‌های تصویری در راهپیمایی اربعین وجود دارد که می‌تواند به جذابیت بصری یک فیلم یا سریال بیفزاید؟

راهپیمایی اربعین از نظر تصویری بسیار غنی است. تصاویر هزاران نفر که در مسیرهای طولانی به صورت منظم حرکت می‌کنند، صحنه‌های اطعام دسته‌جمعی، نمازهای پرصلابت در بیابان، چهره‌های خسته اما امیدوار زائران و رنگ‌آمیزی پرچم‌ها و علم‌ها در فضای باز، همه می‌توانند به تصاویری ماندگار و تأثیرگذار تبدیل شوند. همچنین تضاد بین سادگی و عظمت در این رویداد، مانند پیاده‌روی در بیابان‌های خشک در کنار میزبانی گرم مردم عراق، تصاویری نمادین و پر معنا خلق می‌کند که برای مخاطب جذاب خواهد بود.

آیا می‌توان از راهپیمایی اربعین برای روایت داستان‌های چند ملیتی استفاده کرد؟

بله، یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد راهپیمایی اربعین حضور مردم از کشورهای مختلف با زبان‌ها و فرهنگ‌های گوناگون است. این تنوع می‌تواند به داستان‌هایی بین‌المللی منجر شود. مثلاً می‌توان داستان زائرانی از ایران، عراق، پاکستان، لبنان یا حتی کشورهای غیر اسلامی را روایت کرد که هر کدام با پیشینه‌های متفاوت در این مسیر گرد هم آمده‌اند. تعاملات فرهنگی، موانع زبانی، و در نهایت همدلی و اتحادی که میان آن‌ها شکل می‌گیرد، می‌تواند به داستانی جهانی و فراگیر تبدیل شود که مخاطبان مختلف را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار دهد.

نقش شخصیت‌پردازی در روایت داستانی راهپیمایی اربعین چیست؟ آیا می‌توان شخصیت‌های نمادین در این فضا خلق کرد؟

شخصیت‌پردازی در چنین رویدادی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هر زائری که در این مسیر قدم می‌زند، داستان منحصر به فرد خود را دارد. یک پیرمرد که سال‌هاست هر سال پیاده به کربلا می‌رود، یک جوان که برای اولین بار این سفر را تجربه می‌کند، یک مادر که به نیت شفای فرزندش راهی شده، یا حتی یک غیرمسلمان که از کنجکاوی به این جمع پیوسته است—همه این‌ها می‌توانند به شخصیت‌های عمیق و تأثیرگذار تبدیل شوند. حتی می‌توان شخصیت‌های نمادین مانند یک پیرمرد دانا که نماد صبر و استقامت است، یا یک کودک که نشانه امید و آینده است، را در داستان گنجاند.

آیا می‌توان از راهپیمایی اربعین برای نقد اجتماعی یا سیاسی در قالب فیلم و سریال استفاده کرد؟

این رویداد به دلیل ماهیت مردمی و جهانی‌اش، می‌تواند بستری برای طرح مسائل اجتماعی و حتی سیاسی باشد. البته باید با ظرافت و بدون جهت‌گیری‌های افراطی انجام شود. مثلاً می‌توان به موضوعاتی مانند فقر، جنگ، مهاجرت، یا حتی نقد رفتارهای اجتماعی در مواجهه با یک رویداد معنوی پرداخت. همچنین می‌توان تضادهای سیاسی میان کشورهای مختلف را در قالب تعاملات زائران به نمایش گذاشت. اما نکته مهم این است که این نقدها نباید به کلیت رویداد لطمه بزند، بلکه باید در خدمت عمق بخشیدن به روایت باشد.

موسیقی و صداگذاری چگونه می‌تواند در انتقال حس راهپیمایی اربعین در فیلم یا سریال مؤثر باشد؟

موسیقی یکی از ارکان مهم در انتقال حس این رویداد است. نوحه‌ها، ذکرها و صدای دسته‌جمعی زائران می‌تواند فضایی روحانی و حماسی ایجاد کند. همچنین موسیقی متن می‌تواند با ترکیبی از سازهای سنتی و مدرن، هم حس کهن این رویداد و هم جهانی بودن آن را منتقل کند. صداگذاری نیز در ثبت اصوات طبیعی مانند صدای قدم‌ها بر خاک، نجواهای زائران و هیاهوی جمعیت می‌تواند به واقع‌گرایی اثر کمک کند.

آیا می‌توان از راهپیمایی اربعین یک اثر ضد جنگ ساخت؟

راهپیمایی اربعین خود یادآور حادثه عاشورا است که در بستر جنگ و ظلم شکل گرفت. بنابراین می‌توان با تمرکز بر رنج‌های بشری و پیام‌های صلح‌طلبانه امام حسین(ع)، اثری ضد جنگ خلق کرد. مثلاً می‌توان داستان سربازانی را روایت کرد که پس از تجربه جنگ، به این رویداد پیوسته‌اند و به دنبال آرامش و بخشش هستند. یا می‌توان تأثیرات جنگ بر زندگی زائران را نشان داد و از طریق همبستگی آن‌ها در این مسیر، پیام صلح را منتقل کرد.

آیا ساخت فیلم یا سریال درباره راهپیمایی اربعین می‌تواند به ترویج فرهنگ عاشورا در سطح جهانی کمک کند؟

قطعاً آثاری که با نگاهی هنرمندانه و جهانی ساخته شوند، می‌توانند پیام عاشورا و راهپیمایی اربعین را به مخاطبان بیشتری منتقل کنند. اگر این آثار بتوانند فراتر از مرزهای مذهبی، بر ارزش‌های انسانی مانند ایثار، مقاومت و همدلی تأکید کنند، حتی مخاطبان غیرمسلمان نیز می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند. سینما زبان جهانی است و می‌تواند این رویداد را به گونه‌ای روایت کند که برای همه اقوام جذاب و تأمل‌برانگیز باشد.

به عنوان یک بازیگر، آیا حاضرید در چنین آثاری ایفای نقش کنید؟ چه نقشی را ترجیح می‌دادید؟

به عنوان یک بازیگر، همیشه به دنبال نقش‌هایی هستم که چالش‌برانگیز و معنادار باشند. قطعاً حضور در اثری درباره راهپیمایی اربعین فرصتی استثنایی است. شخصاً به نقش‌هایی که تحول درونی عمیقی دارند، علاقه‌مندم. مثلاً نقش فردی که در ابتدا با شک وتردید به این سفر می‌آید، اما در طول مسیر با تجربیات عمیق روحی مواجه می‌شود و تغییر می‌کند. یا حتی نقش یک میزبان عراقی که با وجود مشکلات اقتصادی، تمام وجودش را برای خدمت به زائران گذاشته است. این‌گونه نقش‌ها نه تنها بازیگری را به چالش می‌کشند، بلکه پیام‌های انسانی و معنوی عمیقی را منتقل می‌کنند.

انتهای پیام