شفقنا – اسناد تازه منتشرشده فاش کردهاند که آمریکا با هشدارهای جدی مبنی بر اینکه حمله به عراق بدون قطعنامه دوم شورای امنیت سازمان ملل میتواند به قیمت از دست رفتن مقام نخستوزیری تونی بلر تمام شود، مواجه شده بود.
به گزارش سرویس ترجمه شفقنا به نقل از گاردین، مشاور سیاست خارجی بلر، دیوید منینگ، در دیدار با کاندولیزا رایس، مشاور امنیت ملی وقت آمریکا، هشدار داد: اگر قرار است بهای تغییر رژیم در بغداد، تغییر رژیم در لندن باشد، آمریکا نباید این کار را انجام دهد.
این دیدار پیش از سفر بلر به کمپ دیوید و دیدار با جرج بوش، رئیسجمهور وقت آمریکا، در تاریخ ۳۱ ژانویه ۲۰۰۳ (دو ماه پیش از حمله به عراق) انجام شد.
در آن زمان، ایالات متحده هنوز تصمیم قطعی درباره تصویب قطعنامه دوم نگرفته بود، اما هدف اصلی بلر در سفر به کمپ دیوید این بود که آمریکا را قانع کند چنین قطعنامهای «از نظر سیاسی برای بریتانیا ضروری و به احتمال زیاد از نظر حقوقی نیز حیاتی» است، و همچنین تلاش کند تا زمان حمله از فوریه به پایان مارس موکول شود. این موضوع در یادداشتی از سوی منینگ به بلر، که اکنون توسط آرشیو ملی بریتانیا منتشر شده، آمده است.
در یادداشت جداگانهای به تاریخ ۲۹ ژانویه که با عنوان «محرمانه – کاملاً شخصی، بسیار حساس» برچسبگذاری شده، منینگ به بلر مینویسد که به رایس گفته است: قطعنامه دوم برای شما [بلر] در داخل کشور یک ضرورت سیاسی است. بدون آن، شما نمیتوانید حمایت کابینه و پارلمان را برای اقدام نظامی به دست آورید. او باید درک کند که اگر شما تلاش کنید، ممکن است از سمت خود برکنار شوید. آمریکا نباید در پی تغییر رژیم در بغداد باشد، اگر بهای آن تغییر رژیم در لندن باشد.»
منینگ در ادامه نوشت: من گفتم که بوش میتواند قمار کند. او خواهان قطعنامه دوم بود، اما آن را حیاتی نمیدانست. او قبلاً از کنگره اجازه اقدام یکجانبه را گرفته بود. این وضعیت کاملاً با شرایطی که شما با آن روبرو بودید تفاوت داشت.
«کاندی (رایس) این مسئله را پذیرفت، اما گفت که در هر بازی پوکری زمانی میرسد که باید کارتها را رو کرد. من پاسخ دادم که این برای بوش مشکلی نیست؛ او حتی اگر بعداً کارتهایش را نشان دهد، باز هم در بازی خواهد ماند. اما شما نه.»
در همین زمان، آمریکا به طور فزایندهای از مخالفتهای فرانسه و روسیه – که هر دو در شورای امنیت دارای حق وتو بودند – به ستوه آمده بود، زیرا این کشورها خواهان تصویب قطعنامه مادامی که بازرسان سازمان ملل هیچ شواهدی از وجود سلاحهای کشتار جمعی در عراق پیدا نکرده بودند، نبودند؛ ادعایی که بهانه اصلی برای آغاز جنگ بود.
پس از سخنرانی سالانه بوش در کنگره و دقیقاً پیش از سفر بلر، سفیر بریتانیا در واشنگتن، کریستوفر مایر، هشدار داد که عملاً گزینههای رسیدن به راهحل مسالمتآمیز به پایان رسیده است.
مایر در توصیف پیام بوش درباره عراق در این مقطع نوشت که این پیام اکنون «رنگ و بوی منجیگرایانه» به خود گرفته است. به گفته او، عقبنشینی بوش از جنگ از نظر سیاسی «ناممکن» شده بود، مگر آنکه صدام تسلیم میشد یا به کلی از صحنه کنار میرفت.
مایر در گزارشی به لندن نوشت که سخنرانی بوش هیچ جای مانوری باقی نگذاشته بود: در نثری پرآبوتاب که بوش معمولاً در این نوع مراسم رسمی به آن گرایش دارد، عملاً گفت که نابودی صدام یک صلیبی است علیه شر که باید به دست قوم برگزیده خداوند انجام شود.
او در یک گزارش دیگر در ماه قبلتر، درباره بوش نوشته بود: دیدگاه او نسبت به جهان دوگانه (خیر و شر) است. او مأموریت خود را پاکسازی جهان از شروران میبیند.
در نهایت، آمریکا و بریتانیا تلاش برای تصویب قطعنامه دوم را رها کردند و ادعا کردند که ژاک شیراک، رئیسجمهور وقت فرانسه، صراحتاً اعلام کرده که هرگز با آن موافقت نخواهد کرد.
در یادداشت توجیهی دیگری پیش از کمپ دیوید، وزارت دفاع بریتانیا هشدار داد: تضعیف کنترل صدام بر قدرت ممکن است منجر به سطوح قابل توجهی از خشونتهای داخلی شود.
یکی از یافتههای کلیدی گزارش چیلوک این بود که بلر هشدارها درباره پیامدهای پس از تهاجم به عراق را نادیده گرفته بود، و این گزارش ادعای بلر مبنی بر اینکه هرجومرج و درگیریهای فرقهای پس از جنگ قابل پیشبینی نبود را رد کرد.
این خبر را اینجا ببینید.