جهان صنعت نیوز، در حالی که نیروی هوایی ایران سال‌هاست با محدودیت‌های ناشی از تحریم و ناوگانی متشکل از جنگنده‌های فرسوده دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، احتمال دستیابی به جنگنده نسل چهارم پیشرفته چینی J-10C، نوری تازه بر توانمندی نظامی کشور انداخته است؛ تغییری که نه‌تنها می‌تواند توازن قوا در خاورمیانه را به چالش بکشد، بلکه نگرانی‌هایی برای اسرائیل، ایالات متحده و کشورهای حاشیه خلیج فارس به دنبال دارد.
گزارش‌ها حاکی از آن است که مذاکرات درباره خرید J-10C در چارچوب توافق جامع راهبردی ۲۵ ساله میان ایران و چین که در سال ۲۰۲۱ امضا شد، در حال پیگیری است. این توافق، ابعاد مختلفی از جمله همکاری‌های انرژی، زیرساختی و دفاعی را شامل می‌شود و اکنون خرید جنگنده‌های پیشرفته نیز در دستور کار قرار گرفته است.
جنگنده J-10C با رادار آرایه فازی فعال (AESA)، کابین دیجیتال، سامانه‌های جنگ الکترونیک و توانایی حمل موشک PL-15 با برد بیش از ۲۰۰ کیلومتر، عملاً در زمره جنگنده‌های پیشرفته نسل چهارم به‌حساب می‌آید. این قابلیت‌ها آن را برای درگیری‌های «فراتر از برد دید» و نبردهای نزدیک به یک گزینه جدی تبدیل کرده‌اند. در صورت به‌کارگیری این جنگنده‌ها توسط ایران، برد عملیاتی نیروی هوایی به‌طور چشمگیری افزایش یافته و هواپیماهای دشمن مجبور به احتیاط بیشتر در پرواز بر فراز ایران خواهند شد.
در پی فرسایش ناوگان هوایی روسیه در جنگ اوکراین، چین با فرصت‌طلبی در حال پر کردن خلأ تسلیحاتی در بازار جهانی است. حضور احتمالی J-10C در ایران، می‌تواند به عنوان نخستین استفاده عملیاتی این جنگنده در خارج از شرق آسیا، موقعیت پکن را به عنوان صادرکننده‌ای قدرتمند در عرصه تسلیحات هوایی تثبیت کند.
تجربه موفق پاکستان در استفاده از J-10C، از جمله عملیات مؤثر با موشک‌های PL-15، می‌تواند الگویی برای ایران باشد. در صورتی که تهران مشابه با مدل پاکستانی عمل کند، قدرت دفاع لایه‌ای برای حفاظت از سایت‌های راهبردی چون فردو، نطنز و قم به شکل چشمگیری تقویت خواهد شد.
ورود J-10C به ایران، کشورهای عربی منطقه از جمله عربستان سعودی و امارات را به بازنگری در استراتژی‌های تسلیحاتی خود وادار خواهد کرد. تمرکز مجدد بر خرید موشک‌های پیشرفته و تقویت سامانه‌های فریب راداری، واکنشی طبیعی به تقویت نیروی هوایی ایران خواهد بود. در سطحی کلان‌تر، واشنگتن نیز احتمالاً تلاش برای مهار حضور نظامی چین در منطقه را تشدید خواهد کرد.
با وجود مزایای چشمگیر J-10C، ایران با چالش‌هایی در حوزه آموزش خلبانان، تأمین قطعات و نگهداری مواجه خواهد بود. خلبانان ایرانی که سال‌ها به سامانه‌های آنالوگ عادت داشته‌اند، برای استفاده مؤثر از سامانه‌های دیجیتال J-10C نیاز به آموزش‌های عمیق دارند. همچنین، تحریم‌های موجود علیه شرکت‌های چینی ممکن است دسترسی به پشتیبانی فنی را با موانعی مواجه کند؛ مسأله‌ای که می‌تواند به وابستگی عملیاتی به پکن منجر شود.
براساس برآوردها، هزینه هر فروند J-10C بین ۴۰ تا ۴۵ میلیون دلار است. یک اسکادران کامل ۲۴ فروندی، بیش از یک میلیارد دلار هزینه خواهد داشت که شامل آموزش، تسلیحات و پشتیبانی زمینی است. با این حال، کارشناسان معتقدند که ایران ممکن است این هزینه را از طریق سازوکارهایی چون تبادل انرژی و خطوط اعتباری در چارچوب توافق با چین تأمین کند.
∎