به گزارش گروه ترجمۀ خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام سید غافر رضوی از علمای هند، در گفت‌وگویی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری حوزه، امام سجاد(ع) را الگویی از عبودیت، صبر و آگاهی معرفی کرد و تأکید نمود که محدود کردن شخصیت این امام همام به عنوان «بیمار کربلا»، با حقیقت وجودی و جایگاه والای ایشان سازگار نیست.
در ادامه، شرح این گفت‌وگو را می خوانید:
چرا امام سجاد (ع) اغلب با عنوان «بیمار کربلا» شناخته می‌شوند؟ آیا این عنوان گویای همه‌ی ابعاد شخصیتی ایشان است؟
حجت‌الاسلام سید غافر رضوی: متأسفانه، این عنوان بیش از آن‌که معرفی‌کننده‌ی مقام و منزلت امام سجاد(ع) باشد، تنها به یک مقطع خاص از زندگی ایشان یعنی واقعه عاشورا اشاره دارد. در حالی که القاب اصلی آن حضرت مانند «زین‌العابدین» (زینت عبادت‌کنندگان) و «سیدالساجدین» (سرور ساجدین)، نمایانگر روح عارفانه، عبادی و معنوی ایشان است.
وقتی تنها بر بُعد بیماری تأکید می‌شود، سایر جنبه‌های درخشان حیات آن حضرت مانند دعاهای ژرف، شب‌زنده‌داری‌ها، سجدات طولانی، خطبه‌های آتشین در برابر ظلم، و رهبری فکری ایشان نادیده گرفته می‌شود. زندگی امام سجاد(ع) آمیزه‌ای از عبودیت، صبر، آگاهی و مبارزه خاموش بود که باید با نگاهی جامع مورد توجه قرار گیرد.
آیا بیماری امام سجاد(ع) در کربلا یک ضعف جسمی بود یا پشت آن حکمتی نهفته بود؟
حجت‌الاسلام سید غافر رضوی: این بیماری در ظاهر ممکن است به عنوان یک ضعف جسمی تلقی شود، اما در واقع، جلوه‌ای از حکمت الهی بود. اگر امام سجاد(ع) در روز عاشورا سلامت کامل می‌داشتند، مانند دیگر یاران امام حسین(ع)، جهاد بر ایشان واجب می‌شد و ممکن بود به شهادت برسند. این در حالی بود که امام محمد باقر(ع) در آن زمان کودک بودند و هنوز آمادگی تصدی مقام امامت را نداشتند.
بنابراین، حفظ جان امام سجاد(ع) از طریق بیماری ظاهری، یک مسیر الهی برای تداوم خط امامت بود. خداوند اراده کرده بود که امامت، همچنان در مسیر خود باقی بماند و هدایت الهی برای امت اسلامی ادامه یابد.
آیا در مراسم و مجالس مذهبی ما، آن‌گونه که شایسته است به ابعاد علمی و معنوی امام سجاد(ع) پرداخته می‌شود؟
حجت‌الاسلام سید غافر رضوی: خیر، متأسفانه چنین نیست. یکی از بزرگ‌ترین ظلم‌ها در حق امام سجاد(ع)، تقلیل شخصیت ایشان به مرثیه، اشک و بیماری است. در حالی که آن حضرت یکی از بزرگ‌ترین آثار عرفانی و تربیتی یعنی صحیفه سجادیه را به یادگار گذاشته‌اند؛ کتابی سرشار از معارف الهی، انسان‌شناسی، حقوق اجتماعی و آگاهی‌بخشی به امت اسلامی.
دعای امام سجاد(ع) تنها یک حالت عبادی نیست، بلکه هر سطر آن، منشوری از شناخت خدا، اصلاح نفس، آگاهی اجتماعی و مبارزه با ظلم است. اینها همان گنجینه‌هایی هستند که امروز باید در مجالس ما محور قرار گیرند.
حضور امام سجاد(ع) در دربار کوفه و شام را چگونه باید تفسیر کرد؟ آیا ایشان صرفاً یک اسیر مظلوم بودند؟
حجت‌الاسلام سید غافر رضوی: امام سجاد(ع) را نمی‌توان تنها یک اسیر نامید. ایشان در آن شرایط سخت، صدای رسای حقیقت و ادامه‌دهنده‌ی راه امام حسین(ع) بودند. خطبه‌های ایشان در کوفه و شام، پیام‌آور آگاهی، عزت، و افشاگر چهره‌ی باطل حکومت وقت بود.
در دل اسارت، امام(ع) با کلامی استوار و لحنی مؤثر، حقانیت اهل‌بیت(ع) و مظلومیت امام حسینؑ را تبیین کردند. چنین اقتدار معنوی، تنها از امامی آگاه، دانا و متصل به منبع وحی برمی‌آید. او در ظاهر اسیر، اما در باطن فاتح دل‌ها و بیدارگر وجدان‌ها بود.
جوانان امروز چه درس‌هایی می‌توانند از سیره امام سجاد علیه السلام بیاموزند؟
حجت‌الاسلام سید غافر رضوی: اگر نسل جوان امروز، امام سجاد(ع) را فقط از منظر بیماری و مظلومیت نگاه کند، نتیجه‌اش تنها گریه و حسرت خواهد بود. اما اگر به عنوان «زین‌العابدین» به او بنگرد، در او الگوی بندگی، صبر، آگاهی اجتماعی، و تحول فردی و اجتماعی خواهد یافت.
سخن پایانی
امام سجاد(ع) به ما می‌آموزند که حتی در اسارت، می‌توان سرافراز بود؛ می‌توان با دعا جامعه را آگاه ساخت؛ می‌توان با اشک، بیداری ایجاد کرد؛ و می‌توان سکوت را به سلاح روشنگری تبدیل نمود. دعای امامؑ باید به مشعل راه زندگی ما بدل شود، نه فقط وسیله‌ای برای تبرک.
شناخت امام سجاد(ع) تنها به واقعه کربلا و بیماری ایشان محدود نمی‌شود. او امامی است که در یکی از تاریک‌ترین مقاطع تاریخ اسلام، مشعل هدایت را به‌دوش کشید و با زبان دعا، پیام عاشورا را ماندگار ساخت. امروز وظیفه ماست که با بازخوانی و ترویج ابعاد ناشناخته زندگی آن حضرت، راه روشن او را به نسل امروز و فردا منتقل کنیم؛ راهی که از کربلا آغاز شد، اما در صحیفه سجادیه و سلوک عبادی او تداوم یافت.