لیلا پایدار- محمد شاهدی کارشناس مسائل خاورمیانه، در گفت‌وگو با خبرنگار اعتماد آنلاین درباره آتش‌بس در سویدا و نقش بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مانند ترکیه، آمریکا و اسرائیل اظهار کرد: موضوع اول و مهم این است که اکنون جهان دچار نفاق شده و به راحتی جنگ راه می‌اندازند. کافی است نگاهی به جنگ غزه در سال گذشته بیندازیم؛ کمک‌های بی‌دریغ اروپایی‌ها و غربی‌ها، تسلیحات و مهمات که به آمریکایی‌ها داده و از سوی آنان به اسرائیل تحویل شد، گواهی بر این مدعاست. از همان روزهای نخست جنگ غزه، دیدیم که رئیس‌جمهور و وزیر خارجه آمریکا به همراه وزیران خارجه کشورهای اروپایی، رئیس‌جمهور فرانسه و صدراعظم آلمان، به اسرائیل سفر کردند و عملاً اعلام کردند که پشت ظلم و جنایت هستند.
وی ادامه داد: در دو سال گذشته، آنچه در غزه رخ داد نسل‌کشی و پاک‌سازی قومی و نژادی بود که بر اساس تمامی کنوانسیون‌ها و قواعد بین‌المللی پذیرفتنی نیست. امروز می‌توانیم بگوییم که روز مرگ همه سازمان‌های بین‌المللی و قواعد بین‌المللی است؛ زیرا این سازمان‌ها و کنوانسیون‌ها به‌منظور برقراری صلح و آرامش شکل گرفته بودند و قرار بود به آنها احترام گذاشته شود، اما واقعیت این است که جهان، دنیای جنگ و زور است و هرکس قدرت بیشتری دارد، اعمال قدرت می‌کند. جالب است بدانید که گزارشگر ویژه سازمان ملل، که علیه ظلم فلسطین سخن می‌گوید، تحریم و بایکوت می‌شود؛ آن هم توسط کسانی که ظاهراً مدافع حقوق بشر هستند، اما در واقع صدای ما را شنیده و نادیده می‌گیرند. همزمان جولانی، که خود از اعضای گروه‌های مسلح شام بوده و در عراق زندانی شده و حتی جایزه‌ای ده میلیون دلاری برای دستگیری‌اش تعیین شده بود، امروز مشروعیت یافته است. او اکنون از سوی برخی قدرت‌ها به رسمیت شناخته می‌شود و گروه شام از فهرست گروه‌های تروریستی خارج شده است؛ این دوگانگی و تناقض واضح را در حال حاضر مشاهده می‌کنیم.
شاهدی خاطرنشان کرد، اگر به وقایع سوریه نگاه کنیم، خواهیم دید که بازیگران داخلی و منطقه‌ای مانند قطر، ترکیه، عربستان، امارات و به‌ویژه اسرائیل، نقش مهمی ایفا کرده‌اند. اسرائیل رژیمی معمولی نیست؛ این رژیم براساس قراردادی شکل گرفته و وظیفه‌اش نقش نظامی و استعمارگری است و همواره به دنبال توسعه‌طلبی بوده است. شعار اولیه این رژیم هرگز محقق نشده، اما اکنون تلاش می‌کند به آن دست یابد؛ آنها خواهان ایجاد «اسرائیل بزرگ» هستند، زیرا عمق استراتژیک ندارند. به همین دلیل ادعا می‌کنند که لبنان، اردن، سوریه و حتی عربستان و عراق باید زیر کنترل آنها باشد تا این طرح بزرگ به واقعیت بپیوندد.
کارشناس مسائل خاورمیانه تصریح کرد: در سوریه، اسرائیل عنوان می‌کند که به دنبال حمایت از دروزی‌هاست. در استان سویدا، بخش عمده‌ای از جمعیت، دروزی هستند که نزدیک به یک و نیم تا دو میلیون نفر تخمین زده می‌شوند و در منطقه جولان اشغالی، لبنان و اردن نیز پراکنده‌اند. اما جالب این است که در میان آنها گروه‌های مختلفی وجود دارد؛ گروهی طرفدار اسرائیل‌اند و خواهان حمایت برای تقویت قدرت و کسب استقلال، و گروهی دیگر خواهان استقلال کامل و عدم وابستگی به هیچ قدرتی هستند و با دولت مرکزی همکاری می‌کنند. اختلاف نظرها و نفاق بین این گروه‌ها ادامه دارد و باعث شده است که انسجامی شکل نگیرد.
به گفته شاهدی، از زمان آغاز بحران سوریه در سال ۲۰۱۱، گروه‌های تروریستی متعددی وارد این کشور شده‌اند؛ گروه‌هایی مانند القاعده، ترکستانی‌ها و ایغورها که دشمن مشترکی داشتند، اما به دنبال تقسیم قدرت بودند. دولت انتقالی تحت رهبری جولانی شکل گرفت و او مناطق و مسئولیت‌ها را میان گروه‌ها تقسیم کرد، اما این تقسیم‌بندی نیز کافی نبود و اختلافات همچنان پابرجاست. نمونه آن را می‌توان در درگیری اخیر در حومه دمشق، منطقه جرمانا دید که بین نیروهای جولانی و گروه‌های دروزی رخ داد و به کشته و زخمی شدن بیش از هزار نفر انجامید.
شاهدی افزود: این درگیری‌ها ناشی از اختلافات عشایری و درگیری‌های محلی بود که با حمایت گروه‌های مسلح در سوریه تشدید شد. در این میان، اسرائیل از شرایط آشفته استفاده کرد و به دنبال تضعیف سوریه است، زیرا یک سوریه قوی و متحد که با اشغالگری اسرائیل مخالفت کند، تهدیدی جدی برای این رژیم است. هدف اسرائیل تجزیه سوریه و تقسیم آن به ولایات مختلف است. نتانیاهو صریحاً اعلام کرده که منطقه جنوب غرب سوریه، یعنی سویدا و جولان، باید عاری از سلاح باشد و این منطقه را از وجود نیروهای مسلح پاک کند.
برای اولین بار حتی تو دوره آقای بشار اسد پدر و پسر هم همچین اتفاقی نیفتاده بود که دور کاخ ریاست جمهوری بمباران، وزارت دفاع و… بمباران شد و کلی هم از این فرماندهانی کشته شدند. ترکیه به دلیل دخالت‌ها و منافع خود در سوریه، از این تحولات ناراضی است و می‌داند که این شرایط به ضرر نفوذ و هزینه‌هایش تمام می‌شود.
سه سناریو برای این تحولات وجود دارد: نخست، هماهنگی جولانی با دولت انتقالی و اسرائیل برای انجام حملات و ایجاد منطقه‌ای تحت کنترل آنها؛ دوم، انجام مستقل این حملات توسط اسرائیل برای بررسی واکنش گروه‌های سوری و بازیگران منطقه‌ای مانند ترکیه، قطر، عربستان و امارات؛ و سوم، تلاش برخی از دروزی‌ها برای پیوستن به اسرائیل به منظور کسب جایگاه و نقش سیاسی در آینده، مانند کردها. اما قطعی است که اسرائیل به دنبال تعریف نظم جدیدی در منطقه پیرامون خود است. این رژیم دیگر تنها به دنبال عادی‌سازی روابط نیست بلکه می‌خواهد قدرت‌های بزرگ را تضعیف کند و هیچ قدرت واحدی اجازه رشد و مقاومت نداشته باشد. اسرائیل با نابودی زیرساخت‌های نظامی، آموزشی و امنیتی سوریه، تلاش می‌کند از تکرار کودتاها و قیام‌های ضدهستی جلوگیری کند.
در پایان تاکید کرد: اسرائیل می‌خواهد «اسرائیل بزرگ» را ایجاد کند و نمی‌خواهد کشوری مانند ترکیه در سوریه نقشی مشابه ایران در سوریه ایفا کند. آنها می‌خواهند منطقه حائل ایجاد کنند تا به تمام جبهه‌های مقاومت در فلسطین اشغالی، سوریه، یمن و عراق دسترسی داشته باشند.
