سعید موجودی، کارگردان فیلم اجتماعی «بارکن‌ها»، در نخستین تجربه سینمایی خود، به سراغ موضوع اعتیاد و فقر رفته است.

وی در گفت‌وگو با خبرگزاری حوزه پیرامون کار جدیدش گفت: اثرم صرفاً روایتگر یک معضل اجتماعی نیست، بلکه بازتابی از نگاهی انسان‌محور و کرامت‌گرا به یک پدیده پرچالش است. در این فیلم، تلاش کرده‌ام تا فرد معتاد را نه به عنوان مجرم، بلکه به عنوان انسانی درگیر یک بحران به تصویر بکشم؛ انسانی که هنوز شایسته امید، هدایت و بازگشت به مسیر درست است.

وی با بیان اینکه فیلمنامه «بارکن‌ها» برگرفته از مشاهدات عینی و تجربیات اجتماعی‌اش است، تصریح کرد: چند سال پیش در یکی از پارک‌های جنوب شهر تهران، با صحنه‌هایی مواجه شدم که ذهنم را درگیر کرد و ایده نگارش این فیلمنامه در من شکل گرفت. از همان ابتدا تصمیم گرفتم داستان کسانی را روایت کنم که از قشر ضعیف جامعه‌اند، اما صدایشان شنیده نمی‌شود.

موجودی تأکید کرد: شخصیت‌های اصلی فیلم یعنی صفر، اعظم و مهران، افرادی گرفتار در باتلاق اعتیاد هستند. اما به جای آن‌که آن‌ها را گناهکار یا خطرناک تصویر کنم، تلاش کردم عمق درونی، گذشته و زخم‌های پنهان‌شان را روایت کنم. این افراد از لحاظ روانی و روحی درگیرند و معتقدم دین، بیش از هر چیز، دعوتی است برای بازگرداندن چنین انسان‌هایی به کرامت و انسانیت خودشان.

وی با اشاره به اهمیت بازنمایی شخصیت معتاد به‌عنوان موجودی خاکستری، افزود: در آموزه‌های دینی ما آمده که انسان ذاتاً پاک است و آنچه او را منحرف می‌کند، شرایط محیطی، فقر، ناامیدی و انقطاع از معناست. در این فیلم نیز معتاد را همچون انسانی زنده و اهل انتخاب نمایش داده‌ام؛ انسانی که هنوز می‌تواند مسیر توبه و بازگشت را طی کند.

موجودی با بیان اینکه بسیاری از معتادان به دلیل طرد شدن از سوی خانواده، جامعه و نهادهای رسمی، به عمق تاریکی فرو می‌روند، گفت: هدفم از ساخت این فیلم آن بود که بگویم حتی اگر کسی گرفتار شود، نباید از دایره انسانیت خارج شود. ما در این جامعه باید راه‌هایی برای اصلاح، حمایت و توانمندسازی آنان بیابیم.

کارگردان «بارکن‌ها» اظهار کرد: در فرهنگ قرآنی، یأس ممنوع است. خداوند در قرآن می‌فرماید: هیچ‌کس نباید از رحمت الهی ناامید شود. این آیه برای من نقطه عزیمت فکری در پرداخت کاراکترهای این فیلم بود. آن‌ها از رحمت خدا دور نیستند، بلکه فقط صدای رحمت را دیر شنیده‌اند.

وی افزود: این فیلم تلاشی است برای ادای دین به قشر فراموش‌شده‌ای از جامعه. کسانی که شاید هیچ تریبونی ندارند، اما زندگی‌شان سرشار از حکایت‌های ناگفته است. همان‌هایی که در کوچه‌های تاریک جنوب شهر نفس می‌کشند و اگر نوری به زندگی‌شان بتابد، ممکن است دوباره قد راست کنند.

موجودی با تأکید بر اینکه اعتیاد صرفاً یک بیماری فردی نیست، بلکه معضلی اجتماعی و معنوی است، گفت: شخصی که دچار اعتیاد می‌شود، معمولاً جای خالی‌ای در روح خود احساس می‌کند. این خلأ می‌تواند ریشه در نادیده گرفته شدن، بی‌عدالتی و محرومیت داشته باشد. دین ما برای چنین لحظاتی نسخه امید پیچیده است.

وی با اشاره به همکاری‌اش با مهدی انصاری‌پور، تهیه‌کننده این اثر، تصریح کرد: آقای انصاری‌پور نخستین‌بار با دیدن طرح فیلمنامه با من همراه شد. او فردی دغدغه‌مند در مسائل اجتماعی است و می‌خواست اثری ساخته شود که نگاهی انسانی به موضوع اعتیاد داشته باشد. او همیشه می‌گفت که هنر باید به دل آدم‌های طردشده راه یابد، نه اینکه صرفاً از دور آن‌ها را به تصویر بکشد.

موجودی ادامه داد: آقای انصاری‌پور باور داشت که اگر بتوانیم این افراد را از زیر انگ و قضاوت بیرون بکشیم و آن‌ها را همان‌طور که هستند نشان دهیم، خودشان راه رشد را خواهند یافت. او همیشه به این جمله تأکید داشت که برخی معتادان اگر فقط یک فرصت دوباره داشته باشند، می‌توانند به انسان‌هایی اثرگذار تبدیل شوند.

وی با بیان اینکه «بارکن‌ها» بر اساس واقعیت‌های جامعه ساخته شده است، گفت: شخصیت‌ها، رفتارها و حتی شیوه تأمین مواد در فیلم، همگی برگرفته از مشاهده دقیق محیط‌های واقعی است. فیلمبرداری نیز در مناطق محروم جنوب تهران انجام می‌شود تا فضای فیلم با مضمون آن هم‌خوان باشد.

موجودی با تأکید بر اینکه دولت‌ها نباید از آسیب‌دیدگان اجتماعی غفلت کنند، افزود: وقتی فردی برای تأمین مواد به کارهایی خطرناک و غیرقانونی روی می‌آورد، این صرفاً ضعف اخلاقی او نیست، بلکه یک هشدار به ساختارهای ناعادلانه اقتصادی و اجتماعی ماست. دین نیز ما را نسبت به مسئولیت اجتماعی‌مان آگاه کرده است.

وی تصریح کرد: «در روایات اسلامی آمده که اگر کسی برای رفع نیاز فقرا گام بردارد، گویا در راه خدا جهاد کرده است. ساخت این فیلم برای من، مصداقی از این جهاد نرم بود. هنر باید به جای تماشاگر بودن، بازیگر فعال در میدان نجات انسان‌ها باشد.

موجودی در بخش دیگری از سخنانش خاطرنشان کرد: گاهی بزرگ‌ترین کمک به یک انسان، این است که زندگی‌اش را به تصویر بکشیم. فیلم ما می‌خواهد زندگی معتادان را روایت کند نه برای قضاوت، بلکه برای فهمیدن و همدلی کردن. شاید اگر درک شوند، انگیزه‌ای برای تغییر بیابند.

او افزود: ما در فیلم نگفتیم که اعتیاد خوب است یا بد، بلکه گفتیم که هر انسان، حتی اگر در بدترین وضعیت باشد، باید دیده شود. این نگاه، همان نگاهی است که دین ما هم بر آن تأکید کرده است. نجات یک انسان، نجات یک جامعه است.

کارگردان «بارکن‌ها» گفت: من باور دارم که هنر، اگر با نیت خالص برای خدا و برای انسان ساخته شود، عبادت است. امیدوارم تماشاگران بعد از دیدن فیلم، فقط از رنج معتاد ناراحت نشوند، بلکه به فکر اصلاح جامعه بیفتند. این، هدف نهایی ماست.

در پایان، سعید موجودی با تأکید بر اهمیت تغییر نگاه مخاطب اظهار کرد: اگر این فیلم بتواند حتی یک نفر را از قضاوت شتاب‌زده نسبت به معتاد باز دارد، یا حتی یک فرد گرفتار را به فکر ترک بیندازد، من رسالت خود را انجام‌شده می‌دانم. این فیلم، صدای کسانی است که صدایی ندارند.