در دل صخره‌های خاموش زاگرس، صدایی برخاست که نه فقط پژواک رود و کوه بود، بلکه فریاد هویت ایرانی در جهانی پرآشوب شد. ثبت جهانی محوطه‌ها و دره‌های تاریخی خرم‌آباد، فقط ثبت یک مکان جغرافیایی نبود؛ این، صدای ایران بود که از قلب لرستان برخاست و به گوش جهان رسید؛ صدایی برخاسته از تاریخ، از مردم، از حافظه‌ای که می‌خواستند خاموشش کنند اما دوباره خروشید.

دره‌هایی که روزگاری راه عبور کاروان‌ها، جایگاه افسانه‌ها، و محل سکونت تمدن‌های کهن بوده‌اند، امروز نه‌تنها در حافظه ملی بلکه در حافظه جهانی جا گرفتند. این ثبت، نه‌تنها برگ زرینی در دفتر میراث فرهنگی ایران است، بلکه گامی مهم در جهت اثبات دیرینگی و عمق تاریخی این سرزمین به شمار می‌رود؛ سرزمینی که تاریخی بسیار فراتر از مرزهای سیاسی امروز دارد. جهانی شدن این دره‌ها، به معنای به‌رسمیت شناختن این پیشینه ژرف و تمدن دیرپا بود؛ گویی زمین، سندی تاریخی را از دل خود بیرون کشید تا جهانیان بدانند که ایران، وارث تمدن‌هایی‌ست که از ژرفای هزاران سال سخن می‌گویند.

در زمانی که دشمنان در تلاش برای تحریف هویت و جابجایی خطوط تاریخ هستند، این ثبت جهانی، سندی رسمی شد از حضور ایران در سپیده‌دم تمدن. دره‌های خرم‌آباد، صدای بلند تاریخ ایران شدند؛ نه فقط چون زیبا بودند، بلکه چون حقیقت داشتند.

در چنین بزنگاه‌های دشواری، نقش شخصیت‌هایی چون دکتر سیدرضا صالحی امیری، وزیر فرهیخته میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پررنگ و ماندگار می‌شود. او که گرچه تنها یک سال است سکان وزارت را در دست دارد، اما با نگاهی راهبردی و دغدغه‌مند، به‌درستی تشخیص داد که در شرایط بحرانی کشور، فرهنگ و میراث می‌تواند زبان مشترک انسجام ملی باشد. او از همان آغاز با تشکیل تیم‌های تخصصی، ایجاد هماهنگی میان نهادهای محلی و بین‌المللی، و حمایت بی‌دریغ از پرونده، نشان داد که مدیریت فرهنگی در بحران، می‌تواند دست مردم را بگیرد، نه فقط دل آن‌ها را گرم کند.

و این تاریخ، بی‌حضور مردم معنا نمی‌یافت. اگر این ثبت امروز جهانی شده، به‌واسطه آن است که مردمانی از عمق جان، در کنار زمین ایستادند. کشاورزانی که خاک دره‌ها را چون جان خود پاس داشتند، جوانانی که در کوه و دشت، میراث‌بان بوم خود شدند، بانوانی که افسانه‌های مادری را سینه‌به‌سینه به دره‌ها رساندند، و تشکل‌هایی که بی‌هیچ چشم‌داشتی، حافظ محیط، تاریخ و امید بودند.

اکنون، دره‌ها جهانی شده‌اند؛ اما جهانی‌تر از آن، دلی است که در دل مردم لرستان می‌تپد. این ثبت، نه پایان، که آغاز یک راه است؛ راهی که از سنگ‌فرش‌های کوهستانی شروع شده و تا قلب جهانیان خواهد رفت. راهی که مردمانش نشان دادند حتی در تنگنای جنگ و تحریم و زخم، هنوز می‌توان ایستاد، ساخت و افتخار آفرید. دره‌های خرم‌آباد، نه فقط به یونسکو، بلکه به وجدان ملی ما ثبت شده‌اند؛ و این، ماندگارترین سند افتخار ما خواهد بود.

هانی رستگاران - روزنامه نگار و پژوهشگر ثبت میراث ملی و جهانی ایران

انتهای پیام/