جهان صنعت نیوز، بررسی آماری ششمین مرحله قرعه کشی فروش محصولات ایران خودرو در تیرماه ۱۴۰۴، تصویری هشداردهنده از وضعیت تقاضا در بازار خودرو ایران ارائه می‌دهد. مطابق داده‌های رسمی، تنها ۵۲۰ هزار نفر در این مرحله ثبت‌نام کرده‌اند؛ عددی که نسبت به مرحله پنجم تقریباً نصف و نسبت به مرحله اول فقط یک‌ششم است. چنین افتی نه‌تنها در طرح عادی، بلکه در طرح‌های جوانی جمعیت و جایگزینی خودروی فرسوده نیز مشاهده می‌شود.
در طرح عادی، تعداد متقاضیان از ۱.۶ میلیون نفر در مرحله اول به کمتر از ۱۰۰ هزار نفر در مرحله ششم رسیده است؛ کاهش بیش از ۹۴ درصدی. در طرح جوانی جمعیت نیز افت ۴۰ درصدی نسبت به مرحله پیشین ثبت شده و طرح خودروی فرسوده کاهش ۵۵ درصدی را تجربه کرده است. این کاهش گسترده در حالی رخ داده که ظرفیت عرضه خودروها تقریباً ثابت مانده و میانگین ۵۵ تا ۶۰ هزار دستگاه در هر مرحله حفظ شده است. بنابراین، افت مشارکت نه ناشی از کاهش عرضه، بلکه حاصل افت جدی تقاضاست.
یکی از پیامدهای جالب توجه کاهش ثبت‌نام، افزایش شانس برنده‌شدن برای متقاضیان باقیمانده است. در طرح عادی مرحله ششم، فقط ۹۵ هزار نفر برای سهمیه‌ای حدود ۱۶.۵ هزار دستگاه رقابت کردند؛ به‌عبارتی شانس برنده‌شدن بیش از ۱۷ درصد بود، در حالی که در مرحله اول این عدد کمتر از ۲ درصد بود.
مرحله ششم قرعه کشی ایران خودرو را می‌توان نقطه عطفی در تغییر رفتار متقاضیان دانست. بازگشت اعتماد و تحریک تقاضا، نیازمند اقدامات چندجانبه است؛ از شفاف‌سازی فرآیند قرعه کشی و متنوع‌سازی سبد محصولات گرفته تا بهبود شرایط اقتصادی و کاستن از نااطمینانی‌های سیاسی. در غیر این‌صورت، ادامه رکود می‌تواند فروش خودروسازان را بیش از پیش به مداخلات دولتی و مشوق‌های مالی وابسته کند. پیام روشن مرحله ششم این است: در بازار خودرو نیز، مردم دیگر ساده اعتماد نمی‌کنند.
∎