سید محمدعلی محرمی، فعال رسانه در یادداشتی نوشت: نخل گردانی که در اصطلاح محلی به آن «نخل برداری» نیز گفته می‌شود، در واقع تشابهی نمادین با تابوت و حمل پیکر مطهر حضرت اباعبدالله الحسین (ع) پس از شهادت دارد. نخل، سازه‌ای چوبی و بزرگ است که با پارچه‌های رنگی، آیینه‌ها، شال‌ها و برگ‌های نخل تزئین می‌شود و بر دوش ده‌ها یا صدها تن از عزاداران حمل می‌گردد. این سازه سنگین که گاه وزنی بالغ‌بر چند تن دارد، با حرکت کند و باشکوه خود در میان جمعیت، اوج ارادت و همدردی مردم با خاندان پیامبر (ص) را به نمایش می‌گذارد.
قدمت دقیق این آیین در خوروبیابانک به‌درستی مشخص نیست، اما بنابر روایات و شواهد موجود، ریشه‌های آن به دوران پیش از صفویه و حتی پیش از آن بازمی‌گردد و در طول قرن‌ها، باگذشت زمان و شکل‌گیری سنت‌های عزاداری محرم، جایگاه ویژه‌ای یافته است. این آیین به‌خصوص در شهرهای خور، بیابانک، جندق و مصر و روستاهای اطراف آن با شور و حرارت خاصی برگزار می‌شود.
نحوه برگزاری آیین نخل گردانی:
مراسم نخل گردانی معمولاً در روزهای تاسوعا و عاشورا به اوج خود می‌رسد. روند برگزاری این آیین شامل:
آماده‌سازی نخل: نخل‌ها که معمولاً در حسینیه‌ها و مکان‌های مشخصی نگهداری می‌شوند، چند روز قبل از ماه محرم یا در روزهای ابتدایی این ماه، با دقت و حوصله توسط اهالی و خادمان هیئت‌ها آماده‌سازی و تزئین می‌شوند. این تزئینات شامل بستن پارچه‌های سیاه و سبز، آویزان کردن شال‌های عزا، قرار دادن آینه‌ها و گاهی شمشیرهای نمادین است.
برپایی نخل: پس از تزئین، نخل در میدان اصلی شهر یا محل برگزاری مراسم برپا می‌شود. این مرحله خود با آداب‌ورسوم خاصی همراه است.
حمل نخل: در روزهای عزاداری، به‌ویژه تاسوعا و عاشورا، ده‌ها و گاه صدها نفر از جوانان و مردان منطقه، با پوشیدن لباس عزا و بستن شال عزا، زیرستون‌های نخل قرارگرفته و با ذکر یا حسین (ع) و یا ابوالفضل (ع)، آن را بر دوش می‌گیرند. حرکت نخل به‌صورت آهسته و با گام‌های هماهنگ انجام می‌شود و هرازگاهی با چرخاندن آن، شکوه و عظمت بیشتری به مراسم می‌بخشد.
نوحه‌خوانی و سینه‌زنی: هم‌زمان با حرکت نخل، نوحه‌خوانان به مرثیه‌سرایی می‌پردازند و عزاداران نیز با سینه‌زنی و زنجیرزنی، همدردی خود را با مصائب کربلا ابراز می‌دارند.
جریان مراسم: نخل گردانی معمولاً در مسیرهای مشخصی در سطح شهر یا روستا انجام می‌شود و در طول مسیر، مردم با نذورات خود (مانند شربت، خرما و شیر) از عزاداران استقبال می‌کنند. در برخی نقاط، نخل‌ها در میدان اصلی اجتماع کرده و مراسم باشکوهی برگزار می‌شود.
اهمیت و جایگاه نخل گردانی:
نخل گردانی در خوروبیابانک صرفاً یک مراسم مذهبی نیست، بلکه جلوه‌ای از همبستگی اجتماعی، مشارکت جمعی و انتقال ارزش‌های دینی و فرهنگی از نسلی به نسل دیگر است. این آیین نشان‌دهنده پیوند عمیق مردم این منطقه با تاریخ عاشورا و تعهد آنان به حفظ این میراث گران‌بهاست. همچنین، این مراسم به‌عنوان یک جاذبه فرهنگی و گردشگری مذهبی، موردتوجه بسیاری از علاقه‌مندان به فرهنگ و سنت‌های ایرانی قرار دارد.
در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای حفظ و ترویج این آیین کهن صورت گرفته است و ثبت آن در فهرست میراث معنوی کشور، گامی مهم در جهت پاسداشت این میراث گران‌بها بوده است.
انتهای پیام/