سعید احمدی، فعال رسانه در یادداشتی نوشت: برگزاری مراسم عزاداری محرم در اصفهان به دوران صفویه بازمی‌گردد. شاهان صفوی که مذهب شیعه را رسمی اعلام کردند، توجه ویژه‌ای به ترویج شعائر مذهبی و برگزاری باشکوه مراسم محرم داشتند. در این دوره، بناهای مذهبی متعددی در اصفهان ساخته شد که هرکدام به مرکزی برای برگزاری مراسم عزاداری تبدیل شدند. همچنین، شاعران و مرثیه‌سرایان بسیاری در این دوران به سرودن اشعار حماسی و سوزناک در وصف واقعه کربلا و مصائب امام حسین(ع) پرداختند که این اشعار به‌مرور به بخشی جدایی‌ناپذیر از مراسم عزاداری تبدیل شد.
آیین‌های برجسته:
در طول تاریخ، آیین‌های متنوعی در اصفهان برای گرامیداشت ماه محرم شکل‌گرفته است که برخی از برجسته‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی: دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی از دیرباز رکن اصلی مراسم عزاداری در اصفهان بوده‌اند. این دسته‌ها با نوحه‌خوانی و ضرب‌آهنگ‌های هماهنگ، ارادت خود را به پیشگاه سالار شهیدان نشان می‌دهند. هر محله و هر هیئت دارای سبک و سیاق ویژه‌ی خود در سینه‌زنی و زنجیرزنی است که این تنوع، جلوه‌ی خاصی به این مراسم می‌بخشد.
- مراسم تعزیه: تعزیه، نمایش مذهبی که وقایع کربلا را بازگو می‌کند، از جایگاه ویژه‌ای در میان آیین‌های محرم اصفهان برخوردار است. تعزیه‌خوانان اصفهانی بامهارت و شور و حرارت خاص خود، صحنه‌های عاشورا را به تصویر می‌کشند و مخاطبان را با خود به دل تاریخ می‌برند. بسیاری از تکایا و حسینیه‌های اصفهان در ایام محرم به صحنه‌های اجرای تعزیه تبدیل می‌شوند.
- شبیه‌خوانی: شبیه‌خوانی، نوعی دیگر از نمایش مذهبی است که در آن، اشعار و روایات مربوط به وقایع کربلا در فضایی روحانی و با حضور ذاکرین اهل‌بیت(ع) قرائت می‌شود. این مراسم که اغلب در شب‌ها برگزار می‌شود، فضایی معنوی و اشک‌بار را برای عزاداران فراهم می‌کند.
- پخت نذورات و اطعام: پخت غذاهای نذری و اطعام عزاداران، یکی دیگر از سنت‌های دیرینه در ماه محرم اصفهان است. این سنت که نمادی از سخاوت و ارادت به اهل‌بیت(ع) است، با مشارکت گسترده مردم در تهیه و توزیع نذورات همراه است.
- علم‌گردانی: علم، نماد پرچم امام حسین(ع) و جایگاه رفیع ایشان است. علم‌گردانی در اصفهان، با آداب‌ورسوم خاصی همراه است و معمولاً در روزهای تاسوعا و عاشورا باشکوه فراوانی برگزار می‌شود. حمل علم‌های بزرگ و قدیمی در میان جمعیت عزادار، جلوه‌ای حماسی و معنوی به این مراسم می‌بخشد.
تحولات و نوآوری‌ها:
با گذر زمان و تحولات اجتماعی، برخی از آیین‌های محرم در اصفهان نیز دستخوش تغییراتی شده‌اند. در کنار حفظ سنت‌های اصیل، نوآوری‌هایی نیز در برگزاری مراسم صورت گرفته است. استفاده از فناوری‌های نوین در اطلاع‌رسانی، تولید محتواهای رسانه‌ای با محوریت عاشورا و برگزاری برنامه‌های فرهنگی و هنری مرتبط با این ایام، ازجمله این تحولات هستند. بااین‌حال، هسته اصلی این مراسم که همان عشق و ارادت به امام حسین(ع) و یاران باوفایش است، همواره پابرجاست.
نقش اماکن مذهبی:
مسجد جامع اصفهان، مسجد شیخ لطف‌الله، مسجد امام (ره) (جامع عباسی) و حسینیه‌های قدیمی شهر، هرکدام شاهد برگزاری باشکوه مراسم عزاداری محرم در طول تاریخ بوده‌اند و امروزه نیز به‌عنوان کانون این مراسم شناخته می‌شوند. این اماکن متبرکه، با معماری باشکوه و فضای روحانی خود، بستری مناسب برای ارادتمندان به خاندان اهل‌بیت (ع) فراهم می‌آورند.
در نهایت، آیین‌های محرم در اصفهان، فراتر از یک مراسم مذهبی صرف، بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی این شهر کهن به شمار می‌آیند و هرساله با حضور پرشور مردم، یاد و خاطره حماسه عاشورا را زنده نگه می‌دارند.
انتهای پیام/