شفقنا- تیمی از دانشمندان موفق به دستیابی به پیشرفت در درمان بیماری دیابت شدند؛ آن‌ها توانستند با استفاده از چاپ سه‌بعدی جزایر پانکراسی(لوزالمعده) انسانی و بهره‌گیری از نوعی جوهر زیستی نوآورانه، ساختاری زنده و عملکردی ایجاد کنند که نویدبخش درمانی کم‌تهاجمی‌تر و مؤثرتر برای مبتلایان به این بیماری مزمن است.
به گزارش شفقنا؛ وبگاه آرتی عربی نوشت: «این دستاورد برای نخستین‌بار در کنگره سال ۲۰۲۵ انجمن اروپایی پیوند اعضا (ESOT) معرفی شد و از آن به‌عنوان گامی مهم در مسیر توسعه درمان‌های جایگزین برای دیابت یاد شد».
در این فناوری نوین، پژوهشگران از جوهری زیستی متشکل از آلژینات (ماده‌ای طبیعی برگرفته از جلبک‌های قهوه‌ای) و بافت‌های انسانی بدون سلول پانکراس استفاده کردند. این ترکیب منجر به تولید ساختارهایی متراکم و بادوام از جزایر پانکراسی (مجموعه سلول‌های تولیدکننده انسولین) شد که توانستند بیش از سه هفته، عملکرد زیستی خود را حفظ کنند.
این جزایر، واکنش‌پذیری بالایی نسبت به گلوکز نشان دادند و توانایی مؤثری در ترشح انسولین از خود بروز دادند؛ موضوعی که امید به کاربردهای درمانی بالینی در آینده را افزایش می‌دهد.
در حالی که روش سنتی پیوند این جزایر در کبد با چالش‌هایی نظیر از دست رفتن بخش بزرگی از سلول‌ها همراه است، در این روش جدید، جزایر به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که زیر پوست کاشته شوند. این فرآیند نیازمند بی‌حسی موضعی و برشی کوچک بوده و خطرات کمتری دارد، در حالی‌که راحتی بیشتری برای بیماران به همراه دارد.
دکتر کوئن‌تن بَریه، پژوهشگر ارشد این پروژه، گفت: «هدف ما ایجاد محیطی شبیه به پانکراس طبیعی بود تا بقا و عملکرد سلول‌های پیوندی تضمین شود. از همین رو، جوهری زیستی طراحی کردیم که به‌طور مؤثر اکسیژن و مواد مغذی را تأمین می‌کند».
برای حفظ سلامت و ساختار جزایر طی فرآیند چاپ، تیم تحقیقاتی از روش چاپ «ملایم» استفاده کرد که شامل کاهش فشار به ۳۰ کیلوپاسکال و کاهش سرعت چاپ به ۲۰ میلی‌متر بر دقیقه بود. این رویکرد اثرات مکانیکی بر سلول‌ها را به حداقل رساند.
نتایج آزمایشگاهی حاکی از آن است که بیش از ۹۰٪ از سلول‌ها زنده مانده‌اند و جزایر لانگرهانس تولید انسولین بالاتری نسبت به نمونه‌های سنتی از خود نشان دادند. پس از ۲۱ روز، این ساختارها بدون تحلیل رفتن یا تجمع سلولی، پایداری خود را حفظ کردند و واکنش مناسبی به تغییرات قند خون نشان دادند.
طراحی متخلخل این ساختارهای چاپی نیز باعث بهبود جریان اکسیژن و مواد مغذی و همچنین تسهیل در شکل‌گیری عروق خونی جدید شد؛ دو عنصر حیاتی برای موفقیت در پیوندهای بلندمدت.
بریه افزود: این تحقیق از نخستین نمونه‌هایی است که از جزایر لانگرهانس واقعی انسانی به جای مدل‌های حیوانی استفاده می‌کند؛ بنابراین یافته‌های آن بسیار امیدوارکننده‌اند. ما به درمانی نزدیک می‌شویم که ممکن است نیاز به تزریق روزانه انسولین را از میان بردارد.
این تیم در حال حاضر مشغول آزمایش این جزایر چاپ‌شده در مدل‌های حیوانی است و همزمان امکان ذخیره‌سازی سرد آن‌ها برای دسترسی گسترده‌تر را نیز بررسی می‌کند. همچنین تلاش‌هایی برای انطباق این فناوری با منابع جایگزین تولید انسولین، همچون سلول‌های بنیادی یا حیوانی در دست انجام است.