بر پایه ارزیابی اولیه آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا (DIA)، حملات اخیر ارتش ایالات متحده به سه مرکز هستهای ایران، نتوانسته اجزای کلیدی برنامه هستهای جمهوری اسلامی را نابود کند و در خوشبینانهترین حالت، تنها توانسته این برنامه را برای چند ماه به تعویق بیندازد.
به گزارش جماران، سی ان ان نوشت:
این ارزیابی که برای نخستین بار فاش شده، بر اساس بررسی خسارات میدانی انجامشده توسط فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا (CENTCOM) پس از حملات صورت گرفته و در اختیار چهار منبع مطلع قرار گرفته است. بهرغم ادامه تحلیلهای اطلاعاتی، یافتههای اولیه این گزارش با ادعاهای دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا که گفته بود «تأسیسات غنیسازی ایران بهطور کامل نابود شدهاند» مغایرت دارد. همچنین پیت هگزث، وزیر دفاع آمریکا نیز در اظهاراتی مدعی شده بود که «اهداف هستهای ایران کاملاً از بین رفتهاند.»
با این حال، دو منبع آگاه اعلام کردهاند که ذخایر اورانیوم غنیشده ایران از بین نرفته و یکی از آنها تصریح کرده که «سانتریفیوژها نیز عمدتاً سالم باقی ماندهاند.» یکی از این منابع با اشاره به ارزیابی DIA گفت: «در بهترین حالت، آمریکا توانسته برنامه هستهای ایران را فقط چند ماه عقب بیندازد.»
کاخ سفید ضمن تأیید وجود این ارزیابی اطلاعاتی، اعلام کرده که با نتیجهگیری آن موافق نیست. بیانیه کاخ سفید درباره ارزیابی اطلاعاتی حملات به ایران سخنگوی کاخ سفید، کارولین لویت، در واکنش به انتشار ارزیابی اطلاعاتی اخیر درباره حملات نظامی آمریکا به تأسیسات هستهای ایران، در بیانیهای به CNN گفت: «این ارزیابی ادعایی کاملاً نادرست است و با وجود آنکه در طبقهبندی “فوق محرمانه” قرار داشت، توسط یک فرد بینام و جایگاهپایین در جامعه اطلاعاتی به CNN درز کرده است. این افشاگری تلاشی آشکار برای تضعیف رئیسجمهور ترامپ و بیاعتبار ساختن خلبانان شجاع ماست که مأموریت نابودی برنامه هستهای ایران را با دقت کامل انجام دادند. همه میدانند که رهاسازی چهارده بمب ۳۰ هزار پوندی دقیقاً بر روی اهداف چه معنایی دارد: نابودی کامل.»
ارتش آمریکا نیز اعلام کرده عملیات طبق برنامه پیش رفته و آن را یک «موفقیت قاطع» توصیف کرده است. با این حال، منابع اطلاعاتی هشدار دادهاند که هنوز برای ارائه ارزیابی جامع از تأثیر واقعی این حملات زود است. اطلاعات تازهای، از جمله از داخل ایران، همچنان در حال جمعآوری است. طبق گزارش منابع آگاه، بمبافکنهای B-2 آمریکا بیش از دوازده بمب سنگرشکن ۳۰ هزار پوندی را بر روی دو مرکز هستهای ایران—تأسیسات غنیسازی فردو و مجتمع غنیسازی نطنز—رها کردند. با این وجود، سانتریفیوژها و ذخایر اورانیوم غنیشده این مراکز به طور کامل از بین نرفتهاند. همچنین تأثیر حملات بر سه سایت فردو، نطنز و اصفهان عمدتاً محدود به سازههای سطحزمین بوده که بهشدت آسیب دیدهاند، از جمله زیرساختهای برق و برخی تأسیسات فرآوری اورانیوم که برای تبدیل آن به فلز قابل استفاده در سلاح هستهای به کار میرفتند.
جدیدترین واکنشها به حملات آمریکا به تأسیسات هستهای ایران؛ تداوم تردیدها درباره موفقیت عملیات
در ادامه واکنشها به حملات هوایی آمریکا به تأسیسات هستهای ایران، مقامات دولت ترامپ با قاطعیت از موفقیتآمیز بودن عملیات دفاع کردند، اما همزمان، برخی کارشناسان و مقامات نظامی نسبت به نتایج واقعی این حمله ابراز تردید کردهاند.
هگست، وزیر دفاع آمریکا، در گفتوگو با CNN: «بر اساس هر آنچه دیدهایم — و من همه چیز را دیدهام — کمپین بمباران ما توانایی ایران برای ساخت سلاح هستهای را نابود کرد. بمبهای ما دقیقاً به هدف خوردند و عملکردشان کامل بود. تأثیر این بمبها اکنون زیر کوهی از آوار در ایران دفن شده است؛ هرکس خلاف این بگوید، در حال تخریب رئیسجمهور و مأموریت موفق اوست.»
ترامپ: «کاملاً نابود شده است»
رئیسجمهور ترامپ نیز صبح سهشنبه بار دیگر تأکید کرد که حملات هوایی موفق بودهاند: «فکر میکنم آنجا کاملاً نابود شده. خلبانها اهداف را با دقت زدند. آن اهداف از بین رفتند و خلبانها باید تحسین شوند.»
در پاسخ به احتمال بازسازی برنامه هستهای ایران، ترامپ گفت: «آن مکان زیر سنگ دفن شده. آنجا دیگر وجود ندارد.»
اما ارزیابی نظامی چه میگوید؟
ژنرال دن کین، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، اعلام کرد که ارزیابی میزان خسارت هنوز ادامه دارد و تأکید کرد: «اکنون برای اظهارنظر قطعی درباره اینکه ایران هنوز توانمندی هستهای دارد یا نه، بسیار زود است.» جفری لوئیس، کارشناس تسلیحات و استاد مؤسسه مطالعات بینالمللی میدلبری که تصاویر ماهوارهای تجاری از محل حملات را بررسی کرده، نیز گفت: «حملات نتوانستند تأسیسات زیرزمینی کلیدی در نطنز، اصفهان و پارچین را نابود کنند. این سایتها میتوانند پایهای برای بازسازی سریع برنامه هستهای ایران باشند.»
حاشیههای امنیتی و سیاسی
جلسه توجیهی محرمانه برای نمایندگان مجلس و سنا درباره عملیات، روز سهشنبه بدون توضیح لغو شد. نشست سنا به روز پنجشنبه موکول شد و جلسه مجلس نمایندگان نیز به تعویق افتاده است. علت تأخیر اعلام نشده.
پت رایان، نماینده دموکرات نیویورک، در ایکس نوشت: «ترامپ بدون هیچ توضیحی جلسه توجیهی محرمانه را لغو کرد. دلیل واقعی؟ او ادعا میکند همه تأسیسات هستهای ایران را نابود کرده، اما تیمش میداند که نمیتوانند این ادعا را اثبات کنند.»
توان بمبها زیر سؤال رفته است
تحلیلگران امنیتی از مدتها پیش درباره توان واقعی بمبهای سنگرشکن آمریکا – موسوم به Massive Ordnance Penetrators – در هدف قرار دادن تأسیسات عمیقاً دفنشده ایران تردید داشتند، بهویژه در فردو و اصفهان.
یکی از منابع آگاه گفت: «در حمله به اصفهان، آمریکا به جای استفاده از بمبهای سنگرشکن، از موشکهای تاماهاوک شلیکشده از زیردریایی استفاده کرد، چون احتمال نفوذ بمب به سطوح عمیق اصفهان بسیار کم بود.»
تأسیسات پنهان همچنان فعالاند
دو منبع مطلع به CNN گفتهاند که ایران همچنان دارای تأسیسات هستهای مخفی است که در این حملات هدف قرار نگرفته و همچنان فعال هستند.