به گزارش اقتصادنیوز، رویارویی جدید ایران با اسرائیل و آمریکا، سولات و گمانه‌زنی هایی را در مورد نقش ترکیه در این میان به وجود آورده است.
آنگونه که اکوایران گزارش داده، ترکیه از محکوم کردن مستقیم حملات ایالات متحده به ایران خودداری کرده است، با وجود اینکه بسیاری از متحدان اصلی جمهوری اسلامی و همچنین چندین کشور منطقه، این تشدید تنش را مورد انتقاد قرار داده و آن را یک ریسک بزرگ می‌دانند.
لحن متفاوت آقای وزیر
به نوشته میدلیست‌آی ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، در یک سخنرانی تلویزیونی در اواخر شنبه اعلام کرد که واشنگتن سه سایت هسته‌ای ایران را هدف قرار داده است.
چند ساعت پس از وقوع حملات، وزارت امور خارجه ترکیه هشدار داد که این حملات ممکن است امنیت منطقه را بیشتر بی‌ثبات کند.
وزارت خارجه ترکیه اعلام کرد«ترکیه به شدت نگران پیامدهای حمله ایالات متحده به تأسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران است. تحولات جاری می‌تواند درگیری‌های منطقه‌ای را به سطح جهانی افزایش دهد. ما نمی‌خواهیم این سناریوی فاجعه‌بار به واقعیت تبدیل شود.». این لحن متعادل در تضاد شدید با اظهارات رئیس‌جمهور ترکیه، رجب طیب اردوغان، در روز قبل بود که حملات چند هفته‌ای اسرائیل را «راهزنی» توصیف کرد.
اگرچه آنکارا به مدت طولانی به برنامه هسته‌ای ایران به چشم چالش نگاه کرده است، اما همچنین همواره از راه‌حل‌های دیپلماتیک حمایت کرده است. به‌ویژه در سال ۲۰۱۰، ترکیه و برزیل توافقی برای مبادله سوخت هسته‌ای ترتیب دادند تا تنش‌ها را کاهش دهند.
مورات یشیلتاش، کارشناس امنیتی در اندیشکده سیتا و عضو شورای روابط خارجی ریاست جمهوری ترکیه، روز یکشنبه نوشت: "پیگیری ایران از آنچه که به اصطلاح بازدارندگی هسته‌ای نامیده می‌شود و توسط رهبرانش به عنوان دفاع ضروری توجیه می‌شود، در ترکیه به عنوان یک قمار خطرناک تلقی می‌شد».
ملاحظات سیاسی بلندمدت ترکیه
آنکارا حملات اخیر اسرائیل به تأسیسات ایران را غیرموجه توصیف کرده است، به‌ویژه با توجه به گزارش‌هایی که نشان می‌دهد نه تنها اطلاعات آمریکا بلکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) نیز بر این باورند که تهران به‌طور فعال در حال پیگیری سلاح هسته‌ای نیست.
این توضیح می‌دهد که چرا مقامات ترکیه به سرعت حملات اسرائیل را محکوم کردند، حملاتی که ترکیه آن را به‌عنوان ایجاد شکاف جدیدی در منطقه و احتمالاً تحریک جنگی وسیع‌تر می‌بیند، به‌ویژه پس از حملات اسرائیل به غزه، لبنان و سوریه.
اردوغان به جای آنکه بخواهد وضعیت را تشدید کند، تلاش کرده تا تنش را کاهش دهد و چندین تماس تلفنی با رهبران کلیدی از جمله رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، و ترامپ داشته است.
از طریق این گفتگوها، اردوغان خود را به عنوان یک میانجی بالقوه معرفی کرده و استانبول را به عنوان محلی برای مذاکرات هسته‌ای بین آمریکا و ایران پیشنهاد داده است.
به جای صدور محکومیت‌های شدید نسبت به ترامپ، اردوغان تمایل دارد رابطه خوب خود را با رئیس‌جمهور ایالات متحده حفظ کند؛ رابطه‌ای که پیش‌تر به او کمک کرده بود تا ترامپ را متقاعد کند تحریم‌ها علیه دولت احمد الشرع در سوریه را لغو کند.
مقامات ترکیه، در تایید گزارش‌های آکسیوس، در گفت‌وگو با میدل ایست آی ادعا کرده‌اند که اردوغان هفته گذشته موفق شد ترامپ را متقاعد کند که معاون رئیس‌جمهور جی دی ونس و فرستاده ویژه استیو ویتکاف را به استانبول بفرستد، جایی که قرار بود با هیأتی ایرانی به رهبری وزیر امور خارجه عباس عراقچی دیدار کنند. ترامپ حتی پیشنهاد داد که ممکن است خود نیز در مذاکرات شرکت کند.با این حال، این دیدار در نهایت برگزار نشد. آخرین بیانیه وزارت امور خارجه ترکیه نشان‌دهنده تمایل مستمر اردوغان برای میزبانی گفتگوها بین ایالات متحده و ایران است.
در این بیانیه آمده است که «تنها راه‌حل برای مناقشه مربوط به برنامه هسته‌ای ایران از طریق مذاکرات است. ترکیه آماده است تا مسئولیت‌های خود را انجام دهد و مشارکت‌های سازنده‌ای داشته باشد».
اردوغان با وجود لحن آتشین خود، معمولاً در درگیری‌های منطقه‌ای خطی باریک را طی می‌کند و سعی دارد از جانبداری پرهیز کند تا موقعیت ترکیه را به طور مطلوبی تنظیم کند.
عضویت ترکیه در ناتو و رابطه نزدیک با واشنگتن به آنکارا اهرمی برای نفوذ بر هر دو رقیب و متحدانش در راستای اهداف استراتژیک خود می‌دهد. و براین اساس موضع ترکیه در مورد مناقشه اسرائیل-ایران بر اساس ملاحظات سیاسی کوتاه‌مدت نیست.
یشیلتاش افزود، «ریسک‌ها انتزاعی نبوده و شامل تهدیدات مستقیم به امنیت سرزمینی [ترکیه]، امنیت انرژی، اهداف اقتصادی و ثبات جمعیتی هستند».
∎