به گزارش اقتصادنیوز به نقل از جماران، در حالی که بسیاری انتظار رایزنی‌های دیپلماتیک داشتند، ترامپ بدون کسب مجوز کنگره، دستور بمباران سه سایت هسته‌ای ایران را صادر کرد — اقدامی که نه‌تنها موجب خشم تهران شد، بلکه انتقاد گسترده دموکرات‌ها و برخیجمهوری‌خواهان را نیز برانگیخت.
شبکه آمریکایی سی.بی.اس با این مقدمه نوشت: واشنگتن — رئیس‌جمهور ترامپ شنبه‌شب اعلام کردکه ایالات متحده حملاتی را علیه سه تأسیسات هسته‌ای ایران انجام داده است و آن را یک «موفقیت نظامی چشمگیر» توصیف کرد
او در نطقی از کاخ سفید گفت: «ارتش ایالات متحده حملات عظیم و دقیق را علیه سه مجموعه کلیدی هسته‌ای رژیم ایران — فردو، نطنز و اصفهان — انجام داده است. هدفما نابودی ظرفیت غنی‌سازی هسته‌ای و توقف تهدید هسته‌ای ایران بود.»
پیش از این سخنرانی، ترامپ در پلتفرم Truth Social خود نوشت که «یک محموله کامل بمب» بر روی «سایت اصلی» یعنی فردو ریخته شده است. او همچنین اعلام کرد کهتمام هواپیماهای آمریکایی با سلامت کامل از حریم هوایی ایران خارج شده‌اند.
در پست دیگری، ترامپ نوشت: «این لحظه‌ای تاریخی برای ایالات متحده آمریکا، اسرائیل و جهان است. ایران باید اکنون با پایان دادن به این جنگ موافقت کند.متشکرم!»
ترامپ همچنین به ایران درباره هرگونه اقدام تلافی‌جویانه هشدار داد.
او شنبه‌شب در سخنرانی خود گفت: «تأسیسات کلیدی غنی‌سازی هسته‌ای ایران به‌طورکامل و مطلق نابود شده‌اند» و از ایران خواست برای رسیدن به توافق صلح در جنگ با اسرائیل تلاش کند.
ترامپ در حالی که معاون رئیس‌جمهور جی‌دی ونس، وزیر امور خارجه مارکو روبیو و وزیر دفاع پیت هگزث در کنارش ایستاده بودند، گفت: «یا صلح برقرار خواهد شد، یا برای ایران فاجعه‌ای رخ خواهد داد که به‌مراتب بزرگ‌تر از چیزی است که در هشت روز گذشته شاهدآن بوده‌ایم. به خاطر داشته باشید که هنوز اهداف زیادی باقی مانده‌اند.»
او افزود: «اگر صلح به‌سرعت حاصل نشود، ما با دقت، سرعت و مهارت به سراغ سایر اهداف خواهیم رفت. بیشتر آن‌ها را می‌توان در عرض چند دقیقه نابود کرد.»
ایران پیش‌تر هشدار داده بود که در صورت ورود ایالات متحده به حمله اسرائیل، واکنش نشان خواهد داد. این حمله با بمباران هوایی تأسیسات هسته‌ای و اهداف نظامی ایران در ۱۳ ژوئن آغاز شده بود. ایران نیز با حملات موشکی و پهپادی به شهرهای اسرائیل پاسخ داده است.
اما ترامپ در یک پست دیگر در شبکه‌های اجتماعی پس از سخنرانی‌اش هشدار داد: «هرگونه اقدام تلافی‌جویانه از سوی ایران علیهایالات متحده آمریکا با نیرویی بسیار شدیدتر از آنچه امشب مشاهده شد پاسخ داده خواهد شد.»
صبح یکشنبه، به گفته ارتش اسرائیل (IDF) به شبکه CBS، ایران حدود ۳۰ موشک به سمت اسرائیل شلیک کرد که چهار عدد از آن‌ها از سامانه‌های دفاع موشکی عبور کردند و منجر به مجروح شدن افراد و وارد آمدن خسارات گسترده شدند.
آنچه تاکنون درباره حملات آمریکا می‌دانیم:
مقام‌های وزارت دفاع آمریکا تأیید کردند که بمب‌افکن‌های B-2 اسپیریت آمریکا برای حمله به تأسیسات فردو در ساعات اولیه صبح یکشنبه به وقت محلی به‌کار گرفته شدند.
هر یک از این B-2هابه بمب‌های سنگرشکن آمریکایی موسوم به GBU-57 یا “MOP”(Massive Ordnance Penetrators) مجهز بودند — بمب‌هایی به‌قدری سنگین که فقط می‌توان آن‌ها را با بمب‌افکن B-2 پرتاب کرد.
در جلسه مطبوعاتی صبح یکشنبه در پنتاگون،ژنرال دن کین، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا اعلام کرد که هفت فروند B-2 از پایگاه هوایی وایتمن در ایالت میزوری، مجموعاً ۱۴ بمب MOP را علیه دو هدف هسته‌ای پرتاب کردند. او گفت: «این نخستین استفاده عملیاتی از این سلاح بود.»
کین همچنین گفت که حدود دو دوجین موشک تاماهاوک که از زیردریایی‌ها پرتاب شده بودند، تأسیسات اصفهان را هدف قرار دادند.
او افزود: «ارزیابی نهایی خسارات میدانی زمان خواهد برد، اما ارزیابی‌های اولیه حاکی از وارد آمدن خسارات بسیار شدید و ویرانگر به هر سه سایت است.»
به گفته کین، ایران ظاهراً در جریان این عملیات که آمریکا آن را «چکش نیمه‌شب» نام‌گذاری کرده، هیچ‌گونه آتشی متقابل انجام نداده است.
فردو، که محل یکی از تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم با درجه بالا است و کارشناسان بین‌المللی آن را یکی از عناصر کلیدی برنامه هسته‌ای ایران می‌دانند، تقریباً ۳۰۰ فوت (حدود ۹۰ متر) زیر کوه دفن شده و با سامانه‌های پدافند هوایی سنگینی محافظت می‌شود.
بمب MOPبه‌عنوان تنها سلاحی در نظر گرفته شده بود که می‌تواند تأسیسات فردو را نابود کند.
وزیر دفاع آمریکا، پیت هگزث، این حملات را«موفقیتی باورنکردنی و قاطع» توصیف کرد.
هگزث در در نشست خبری در کنار ژنرال کین گفت: «ما برنامه هسته‌ای ایران را به‌شدت ویران کردیم، اما شایان ذکر است که این عملیات نیروهای نظامی ایران یا مردم ایران را هدف قرار نداد.»
به گفته منابع مطلع، ایالات متحده روز شنبه از طریق کانال‌های دیپلماتیک به ایران پیام داده که این حملات، تمام آن چیزی است که آمریکا برنامه‌ریزی کرده و هیچ برنامه‌ای برای تغییر رژیم در کار نیست.
در اوایل این هفته، چندین مقام آمریکایی به شبکه CBS Newsگفته بودند که آقای ترامپ با طرح اسرائیل برای ترور آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر عالی ایران، مخالفت کرده است.
بر اساس گزارش منابع دیپلماتیک، همه متحدان آمریکا در منطقه که میزبان نیروهای نظامی آمریکایی تحت فرماندهی ستاد مرکزی (CENTCOM) هستند، از قبل در جریان حمله قریب‌الوقوع آمریکا به ایران قرار نگرفته بودند. برخی از آن‌ها تنها زمانی مطلع شدند که هواپیماها در حال پرواز بودند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در پستی در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که پس از حملات آمریکا، «هیچ افزایش در سطحتشعشعات خارج از سایت‌ها» ثبت نشده است.
اظهارات مقامات اسرائیلی و ایرانی
دو مقام کاخ سفید به شبکه CBS News گفتند که ایالات متحده پیش از حملات، اسرائیل را از آن مطلع کرده بود. به گفته این مقامات، ترامپ و نخست‌وزیراسرائیل، بنیامین نتانیاهو، پس از انجام حملات با یکدیگر گفت‌وگو کرده‌اند. نتانیاهو نیز در پیامی ویدیویی از رئیس‌جمهور آمریکا به‌خاطر این حملات قدردانی کرد و گفت: «من و رئیس‌جمهور ترامپ همیشه می‌گوییم: صلح از مسیر قدرت حاصل می‌شود. ابتدا باید قدرت به‌کار گرفت، آنگاه صلح فرا می‌رسد.
امشب رئیس‌جمهور ترامپ و ایالات متحده با قدرت بسیار وارد عمل شدند.»
صبح یکشنبه در نشست خبری در استانبول، وزیر امور خارجه ایران، عباس عراقچی، گفت که ایران با شدیدترین لحن ممکن «تجاوز نظامیوحشیانه آمریکا علیه تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای ایران» را محکوم می‌کند.
عراقچی افزود: «دولت جنگ‌طلب و قانون‌گریز واشنگتن به‌طور کامل مسئول پیامدهای خطرناک و دامنه‌دار این اقدام تجاوزکارانه است. ایران هرگز برسر استقلال و حاکمیت خود مصالحه نخواهد کرد.»
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که ایالات متحده با این حملات، «عملاً خود را در خط مقدم تجاوز قرارداده و به‌طور مستقیم تأسیسات صلح‌آمیز را هدف قرار داده است.»
سپاه وعده داد که پاسخ‌هایی «پشیمان‌کننده» به این حملات خواهد داد و افزود: «تعداد، پراکندگی و وسعت پایگاه‌های نظامیآمریکا در منطقه، نقطه قوت نیستند بلکه آسیب‌پذیری آن‌ها را دو برابر کرده‌اند.»
عراقچی همچنین اعلام کرد که روز یکشنبه به مسکو سفر خواهد کرد تا با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، برای «رایزنی‌های جدی»دیدار کند و بر «همکاری راهبردی ایران و روسیه» تأکید کرد.
در بیانیه‌هایی که روز یکشنبه توسط خبرگزاری‌های دولتی روسیه منتشر شد، کرملین حملات آمریکا به ایران را به‌شدت محکوم کرد و آن‌هارا «نقضی غیرمسئولانه و خلاف قوانین بین‌المللی» دانست که به‌شدت خطر گسترش درگیری در خاورمیانه را افزایش می‌دهد.
به گزارش CBS News، مقامات امنیت داخلی آمریکا (DHS) در حال رصد تهدیدهای احتمالی فیزیکی و سایبری ناشی از حمله آمریکا هستند، به‌ویژه در شرایطی که سطح تهدید در داخل کشور «بسیار بالا» ارزیابی شده و با عبور از «خط قرمز» تعریف‌شده در دکترین پاسخ ایران، وارد مرحله جدیدی شده‌اند.
یکی از مقامات اطلاعاتی ایالات متحده در گفت‌وگوبا CBS News درباره تهدیدهای احتمالی ایران علیه خاک آمریکا گفت: «ما وارد سرزمینی ناشناخته شده‌ایم. نمی‌دانیم واکنش ایران چه خواهد بود، چون این بالاترین سطح تنش و درگیری است که در تاریخ معاصر تجربه کرده‌ایم. مطمئن نیستیم رژیم(آیت الله امام) خمینی چگونه واکنش نشان خواهد داد.»
این مقام افزود که ارزیابی‌ها دامنه‌ای از «هیچ یا واکنش بسیار محدود» تا «اقداماتی ناامیدانه و شدید» را دربر می‌گیرد.
واکنش متفاوت قانون‌گذاران آمریکایی
به گفته یک منبع آگاه، «مایک جانسون» رئیس مجلس نمایندگان، پیش از انجام حملات در جریان جزئیات قرار گرفته بود.
واکنش قانون‌گذاران آمریکایی به این حملات متفاوت بوده است. برخی جمهوری‌خواهان، از جمله خود جانسون، از این حملات حمایت کردند؛ اما برخی دیگر، مانند «مارجری تیلور گرین» نماینده ایالت جورجیا و از حامیان سرسخت ترامپ، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «این جنگ ما نیست.»
هر دو رهبر اقلیت دموکرات در کنگره — «هاکیم جفریز» در مجلس نمایندگان و «چاک شومر» در سنا — از ترامپ انتقاد کردند که بدونمجوز کنگره دست به این حملات زده است.
جفریز گفت: «رئیس‌جمهور ترامپ درباره نیات خود کشور را فریب داد، بدون کسب مجوز کنگره از نیروی نظامی استفاده کرد، و اکنون ایالات متحدهرا در معرض درگیر شدن در جنگی فا جعه‌بار در خاورمیانه قرار داده است.»
سناتور دموکرات «مارک وارنر» از ایالت ویرجینیا، معاون رئیس کمیته اطلاعات سنا، نیز در بیانیه‌ای گفت که ترامپ با وعده پایان دادنبه «جنگ‌های بی‌پایان خارجی» وارد رقابت انتخاباتی شده بود.
وارنر افزود: «اما امشب، او گامی برداشت که می‌تواند آمریکا را وارد جنگی دیگر کند — بدون مشورت با کنگره، بدون استراتژی روشن، بدون توجه بهارزیابی‌های مستمر جامعه اطلاعاتی، و بدون اینکه به مردم آمریکا توضیح دهد که چه چیزی در خطر است.»
رویدادهایی که به حملات غافلگیرکننده منجر شد
در ساعات اولیه روز شنبه، چندین مقام آمریکایی به شبکه CBS News تأیید کردند که بمب‌افکن‌های B-2از پایگاه هوایی وایتمن در ایالت میزوری به‌سمت گوآم پرواز کرده‌اند. همچنین، چندین هواپیمای سوخت‌رسان آمریکایی در ردیاب‌های پرواز تجاری مشاهده شدند که الگوهایپروازی‌شان با اسکورت هواپیما از مرکز ایالات متحده به اقیانوس آرام مطابقت داشت.
اما صبح یکشنبه، ژنرال کین اعلام کرد که این اقدام بخشی از یک «عملیات فریب» بوده که فقط تعداد معدودی از آن اطلاع داشتند، و بمب‌افکن‌های B-2 که در حمله شرکت داشتند، به‌صورت جداگانه و از مسیر شرق به‌سمت اهداف خود پرواز کرده بودند.
این حملات آمریکا در حالی صورت گرفت که عباس عراقچی، روز جمعه در ژنو با مقامات اروپایی دیدار کرده و گفته بود که ایران آمادگی گفت‌وگو را دارد.
عراقچی گفته بود: «ایران بار دیگر آماده است تا دیپلماسی را در نظر بگیرد. تأکید می‌کنم که توان دفاعی ایران قابل مذاکره نیست، اما آمادگی خود رابرای دیداری مجدد در آینده نزدیک اعلام می‌کنم.»
روز پنج‌شنبه، ترامپ گفته بود که ظرف «دو هفته آینده» درباره حمله به ایران تصمیم خواهد گرفت. یک منبع در آن زمانبه CBS News گفته بود که ترامپ معتقد است «چاره‌ای نمانده. تمام کردن کار یعنی نابودی فردو.»
مایک هاکبی، سفیر آمریکا در اسرائیل، صبح شنبه اعلام کرده بود که آمریکا روند تخلیه شهروندان خود و دارندگان گرین‌کارت را ازاسرائیل آغاز کرده است. به گفته وزارت خارجه آمریکا، دو پرواز کمک‌رسان از تل‌آویو به آتن انجام شد که حدود ۷۰ شهروند آمریکایی، اعضای درجه یک خانواده آن‌ها، و دارندگان اقامتدائم قانونی را جابجا کرد — این اقدام پیش از اعلام رسمی حمله توسط ترامپ صورت گرفت.
در همین حال، کاخ سفید تصاویری از «اتاق وضعیت»(Situation Room) در زمان انجام حملات منتشر کرد. در این اتاق، در کنار رئیس‌جمهور، افراد زیر حضورداشتند:
جی‌دی ونس (معاون رئیس‌جمهور)، پیت هگزث (وزیردفاع)، مارکو روبیو (وزیر امور خارجه)، ژنرال دن کین (رئیس ستاد مشترک ارتش)، جان رتکلیف (رئیس سیا)، تولسی گابارد (مدیر اطلاعات ملی)، استیو ویتکاف (فرستاده ویژهآمریکا در امور خاورمیانه)، سوزی وایلز (رئیس دفتر کاخ سفید)، دن اسکاوینو (معاون رئیس دفتر)، اندی بیکر (معاون مشاور امنیت ملی)، دیوید وورینگتون (مشاور حقوقی کاخسفید) و کارولین لویت (سخنگوی کاخ سفید).
حضور تولسی گابارد در اتاق وضعیت قابل توجه بود، چرا که ترامپ روز جمعه به خبرنگاران گفته بود که اظهارات او در کنگره در ماه مارس مبنی بر اینکه ایران در حال ساخت سلاح هسته‌ای نیست، «اشتباه» بوده است.