در مناطق مختلف بوشهر، از جمله دشتستان و به‌ویژه شهر ملی حصیر، آبپخش، حصیربافی نه تنها به‌عنوان یک فعالیت هنری و اقتصادی رواج دارد، بلکه بخشی از فرهنگ و هویت مردم به‌شمار می‌رود. زنان بومی این مناطق، با بهره‌گیری از تجربه و مهارت‌های نسل‌به‌نسل منتقل‌شده، محصولاتی تولید می‌کنند که هم کاربردی‌اند و هم از نظر زیبایی‌شناختی قابل توجه.
تکنیک حصیربافی
در تکنیک سنتی حصیربافی، از برگ نخل یا همان پیش، به دو صورت ساده یا رنگ‌شده استفاده می‌شود. برای آماده‌سازی، ابتدا پیش را از ساقه نخل جدا کرده و پس از تمیز کردن و خشک‌کردن، آن را با خیساندن نرم می‌کنند. سپس با توجه به ظرافت و نوع محصولی که قرار است بافته شود، یک پیش را به دو یا چند نوار باریک‌تر تقسیم می‌کنند. این نوارها سپس به شکل‌های منظم و با الگویی ذهنی یا سنتی، بافته می‌شوند.
از جمله محصولاتی که با این تکنیک تولید می‌شود می‌توان به سفره‌های حصیری، زنبیل، بادبزن، کلاه، تک (زیرانداز کوچک) و سایر اقلام خانگی و محلی اشاره کرد. این محصولات از گذشته تا امروز در زندگی روزمره مردم جنوب کاربرد داشته‌اند و همچنان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نقش اجتماعی و اقتصادی
در مناطق نخل‌خیز استان بوشهر، حصیربافی از دیرباز بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ، معیشت و زندگی روزمره مردم محلی بوده است. زنان اغلب در خانه، در کنار کارهای روزمره، به این فعالیت می‌پردازند و محصولاتشان را در بازارهای محلی یا جشنواره‌های صنایع دستی عرضه می‌کنند. این هنر نه‌تنها درآمدزاست بلکه بستری برای حفظ و انتقال سنت‌ها و فرهنگ محلی به نسل‌های جدید فراهم می‌سازد.
نوآوری و چالش‌ها
با وجود اهمیت فرهنگی و اقتصادی این هنر، حصیربافی نیز مانند بسیاری از صنایع دستی سنتی با تهدیداتی مواجه است؛ کاهش علاقه نسل جوان، ورود محصولات صنعتی، و نبود حمایت‌های کافی از جمله چالش‌هایی هستند که آینده این رشته را با خطر مواجه کرده‌اند. با این حال، در سال‌های اخیر، برخی هنرمندان و کارآفرینان با تلفیق طرح‌های سنتی و مدرن، دست به نوآوری زده‌اند. تولید محصولاتی چون کیف‌دستی، تزئینات داخلی، مبلمان و اکسسوری‌های حصیری توانسته است توجه نسل جوان و بازارهای نو را جلب کند.
میراثی زنده از دل نخلستان‌ها
یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد حصیربافی در بوشهر، سازگاری کامل آن با محیط زیست است. تمامی مواد اولیه طبیعی، قابل تجزیه و بدون آسیب به محیط‌زیست هستند. همچنین، زیبایی ذاتی طرح‌های سنتی و رنگ‌های طبیعی برگ‌ها، جلوه‌ای خاص به این محصولات می‌دهد که مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است.
در نهایت، حصیربافی در بوشهر نه‌فقط یک صنعت دستی، بلکه بخشی از میراث زنده و فرهنگی این منطقه است. حفظ و گسترش آن نیازمند آموزش، حمایت دولتی و بازاریابی نوین است. اگر این هنر به‌درستی حمایت شود، می‌تواند هم به اقتصاد محلی کمک کند و هم به عنوان نماینده‌ای از هنر جنوب ایران در سطح جهانی بدرخشد.
نوشته اکرم خشنود
کارشناس روابط‌عمومی
انتهای پیام/