به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، دکتر محمدرضا ظفرقندی؛ وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در همایش ملی دستاوردهای سلامت در حوزه مراقبت‌های گوش و شنوایی که امروز، دوشنبه اول اردیبهشت‌ماه 1404 و همزمان با نخستین روز از هفته سلامت در ستاد وزارت بهداشت برگزار شد، اظهار کرد: امیدوارم این اقدام بزرگ و خدمت خیرخواهانه و ارزشمند که در حال انجام است، هرچه بیشتر و بهتر از گذشته بتواند در رفع ناتوانی ناشی از کم‌شنوایی در کشور مؤثر واقع شود.
وزیر بهداشت در بخشی از سخنان خود ضمن تقدیر از تلاش‌های صورت‌گرفته در مسیر پیشرفت درمان کم‌شنوایی در کشور، از دو تن از پیشگامان این حوزه یاد کرد و با اشاره به روند رو به رشد خدمات کاشت حلزون در کشور تأکید کرد: این دستاورد حاصل زحمات بی‌وقفه و ارزشمند متخصصان و مدیرانی است که سال‌ها در این مسیر تلاش کرده‌اند.
وی در ادامه، با ادای احترام به مرحوم دکتر شیبانی خاطرنشان کرد: ایشان در دوران مسئولیت خود در هیأت امنای ارزی، توجه ویژه‌ای به حوزه کاشت حلزون داشتند و با پیگیری مستمر، زمینه‌ساز آغاز این حرکت در کشور شدند.
وزیر بهداشت همچنین از دکتر فرهادی به عنوان یکی از بنیان‌گذاران تکنیک‌ها و روش‌های نوین کاشت حلزون یاد کرد و گفت: ایشان از پیشگامان این عرصه بوده‌اند و تلاش‌های چشمگیری در توسعه و ارتقاء خدمات درمان کم‌شنوایی در کشور داشته‌اند. برای ایشان سلامتی و توفیق روزافزون آرزومندم.
ظفرقندی گفت: پاداش این کوشش‌ها امروز به بار نشسته و درحال حاضر، سالانه حدود 2 هزار مورد کاشت حلزون در کشور انجام می‌شود؛ عددی بزرگ و افتخارآفرین.
وزیر بهداشت تصریح کرد: به باور بنده، باید همواره از این قبیل دستاوردهای نیکو سخن گفت، چراکه یادآور ظرفیت‌ها و توانمندی‌های کشورمان است و دلگرمی و انگیزه‌ای برای ادامه راه خواهد بود.
وزیر بهداشت در ادامه سخنانش بیان کرد: در کشور ما، سالانه حدود 2 هزار مورد کاشت حلزون شنوایی برای کودکان انجام می‌گیرد که خوشبختانه این خدمات، به‌صورت کاملاً رایگان و بدون تحمیل هزینه به خانواده‌ها ارائه می‌شود؛ می‌توان گفت که در عمل، این خدمت حیاتی به شکل صد درصد رایگان در اختیار نیازمندان قرار دارد.
ظفرقندی با بیان اینکه کم‌شنوایی علل گوناگونی دارد، عنوان کرد: از جمله علل کم شنوایی و ناشنوایی می توان به ژنتیک، عفونت‌ها، کهولت سن و سایر زمینه‌های مؤثر اشاره کرد. بر اساس گزارش‌های منتشرشده از سوی سازمان جهانی بهداشت (WHO)، در حال حاضر حدود 630 میلیون نفر در جهان از درجاتی از ناتوانی شنوایی رنج می‌برند و پیش‌بینی می‌شود این آمار تا سال 2050 به مرز نگران‌کننده 930 میلیون نفر برسد. این روند افزایشی، زنگ خطری جدی برای نظام‌های سلامت در سراسر جهان است.
وی افزود: آمارهای مختلف حاکی از آن است که میزان شیوع کم‌شنوایی در سطوح مختلف، از 10 تا 25 درصد جمعیت را درگیر می‌سازد. نکته‌ای که از اهمیت بسزایی برخوردار است و باید مورد توجه جدی نظام بهداشت و درمان قرار گیرد، آن است که این آمار در میان دهک‌های پایین اقتصادی-اجتماعی، به مراتب بالاتر است؛ مساله‌ای که مسئولیت ما را در تحقق عدالت در سلامت (یکی از اولویت های اصلی وزارت بهداشت)، مضاعف می‌سازد و به ما حکم می کند که بیش از پیش مراقبت کنیم.
وزیر بهداشت با بیان اینکه حدود 3.9 نوزاد در هر هزار تولد با عارضه کم‌شنوایی متولد می‌شوند، عنوان کرد: عدد غربالگری نوزادان به عنوان ابزاری مؤثر برای تشخیص زودهنگام، جایگاهی پراهمیت دارد و در حال حاضر بیش از 97 درصد نوزادان بدو تولد تحت پوشش برنامه غربالگری شنوایی، مشکل شنوایی شان سریع تر تشخیص داده شده و تحت درمان قرار می گیرند.
ظفرقندی افزود: آنچه در گذشته موجب رنج فراوان خانواده‌ها می‌شد، تأخیر در تشخیص این ناتوانی بود. هنگامی که کم‌شنوایی دیر تشخیص داده شود، حتی با وجود کاشت حلزون و تمامی مداخلات درمانی، اثربخشی به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌یابد. در حالی‌که تشخیص زودهنگام، کلید موفقیت درمان و بهره‌وری کامل از خدمات سلامت در این زمینه است.
وی گفت: این دستاورد بزرگ در حوزه سلامت، نشانه‌ای روشن از تلاش‌های مؤثر و جهت‌دار در راستای ارتقای سلامت شنوایی در کشور است و نویدبخش آینده‌ای روشن‌تر برای فرزندان این سرزمین خواهد بود.
ظفرقندی تصریح کرد: معتقدم که همچنان باید توجه بیشتری معطوف به شبکه‌های بهداشت محلی و آموزش‌های بهداشتی در مدارس شود. باید حضور مؤثرتر و پررنگ‌تری در این عرصه‌ها داشته باشیم، چراکه با وجود انجام غربالگری‌های گسترده، هنوز هم درصدی از کودکان ما در بدو ورود به مدرسه، با درجاتی از ناتوانی شنوایی مواجه‌اند؛ آمارها نشان می‌دهد که نزدیک به 2.5 درصد از کودکان، علیرغم این اقدامات، همچنان با این مشکل وارد نظام آموزشی می‌شوند. این یعنی پله‌ای دیگر باقی‌ست که باید طی شود؛ مرحله‌ای که نیازمند تلاش مضاعف و برنامه‌ریزی دقیق‌تر است.
وی گفت: بی‌تردید میزان اهتمام و برنامه‌ریزی مسئولان عالی‌رتبه در حوزه سلامت، بازتابی از میزان ارزشی است که یک کشور برای مردم خویش قائل است. چراکه زیرساخت حقیقی توسعه هر کشوری، انسان سالم است. اگر سلامت جسم و روان در جامعه دچار اختلال شود، نه‌تنها بار مالی و انسانی سنگینی بر نظام‌های اقتصادی و اجتماعی تحمیل خواهد شد، بلکه مسیر توسعه نیز دچار انسداد می شود.
ظفرقندی ادامه داد: بر این اساس، اگر بپذیریم که انسان سالم پایه و بنیاد پیشرفت است، باید نظامی یکپارچه و منسجم برای آموزش، پیشگیری و درمان فراهم آوریم. آموزش، یعنی آگاهی‌بخشی مستمر به خانواده‌ها؛ به‌گونه‌ای که هر مادر بتواند از طریق ابزارهای ساده و در دسترس، مانند تلفن همراه، هشدارهای لازم را در مورد سلامت فرزندش دریافت کرده، اقدامات اولیه را انجام دهد و در صورت لزوم به مراکز سلامت مراجعه کند؛ چنانچه این مسیر به درستی طی شود، اطمینان دارم، و بر پایه دانش و تجربه حرفه‌ای خود عرض می‌کنم، که بیش از 50 درصد از سرطان‌ها در کشور ما، در مراحل قابل درمان قابل شناسایی هستند، نه در مراحل پیشرفته. اما برای تحقق این امر، نیازمند توجه به ابعاد عمومی سلامت و آنچه تحت عنوان مسئولیت اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت شناخته می‌شود، هستیم.
وزیر بهداشت اظهار کرد: این فقط کار وزارت بهداشت نیست، بلکه رسانه‌ها، به‌ویژه رسانه ملی، باید نقش‌آفرینی مؤثرتری داشته باشند، همچنین نظام آموزش و پرورش، نهادهای فرهنگی و هنری، و تمامی ارکان جامعه باید در کنار هم قرار گیرند تا بتوانیم با همکاری جمعی، جامعه‌ای سالم، پویا و توانمند بنا نهیم.
وی در پایان با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه‌یافتگی نظام سلامت هر کشور، نحوه رسیدگی آن به کودکان و بیماران مبتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج است، گفت: این دو گروه، معیارهایی کلیدی و پرمعنا در سنجش عدالت و کیفیت خدمات سلامت به‌شمار می‌آیند. امیدوارم همگی در کنار یکدیگر، با همدلی و تلاش مشترک، ایران را به جامعه‌ای سالم، شاداب و سرافراز بدل سازیم.
بر اساس این گزارش، علیرضا رئیسی؛ معاون وزیر بهداشت نیز در همایش ملی دستاوردهای سلامت در حوزه گوش و شنوایی که همزمان با اولین روز از هفته سلامت در سالن امام جواد(ع) ستاد وزارت بهداشت برگزار شد، اظهار کرد: معلولیت خاموش و محروم شدن از شنوایی نوزادان و کودکان، بحث بسیار مهمی است و حدود 630 میلیون نفر در دنیا از اختلال شنوایی رنج می‌برند.
وی از ژنتیک، تروما و حوادث و عفونت‌ها به عنوان عوامل آسیب‌های شنوایی یاد کرد و گفت: خوشبختانه بسیاری از بیماری‌های عفونی که می‌توانند باعث آسیب به شنوایی شوند با توجه به پوشش بالای واکسیناسیون در کشور، تا حد زیادی کنترل شده‌اند.
معاون وزیر بهداشت با اشاره به اختلالات روانی ناشی از اختلالات شنوایی، یادآور شد: کاهش شنوایی به ویژه در کودکان در صورت بی توجهی می‌تواند موجب انزوا و حتی در برخی موارد از جمله در مدرسه تحقیر آنها و در نهایت یک اختلال جسمی منجر به اختلال روانی شود.
رئیسی با بیان اینکه بیش از 1.5 میلیارد نفر در دنیا با درجاتی از کم شنوایی زندگی می‌کنند، بر اهمیت غربالگری شنوایی تاکید کرد و گفت: تا سال 2050 این عدد به 2.5 میلیارد نفر خواهد رسید و سالانه 980 میلیارد دلار برای اختلالات شنوایی در دنیا هزینه می‌شود.
وی یکی از عوامل آسیب به شنوایی را محیط های کار صنعتی دانست و گفت: بهداشت حرفه ای در این زمینه می تواند اثرگذار باشد چون در بسیاری از کارخانجات و صنایع، شدت صوت و آسیب به شنوایی افزایش دارد بنابراین پیشگیری از آسیب های شنوایی در حوزه بهداشت محیط و حرفه‌ای و رعایت استانداردها، اهمیت ویژه‌ای دارد.
معاون بهداشت وزارت بهداشت تصریح کرد: برنامه داریم که سامانه ارتقای سلامت شنوایی ایرانیان تا سال 1407 استقرار یابد و تکالیف دستگاه‌های اجرایی در حوزه پیشگیری و درمان اختلالات شنوایی مشخص شود. از انجمن‌های علمی و بیمه‌ها که در این موضوع، مشارکت دارند نیز تقدیر می‌کنیم.
رئیسی هدف از قانون جوانی جمعیت را تضمین سلامت آینده کشور با جمعیت سالم دانست و گفت: یکی از کارهایی که باید برای سلامت جمعیت انجام دهیم، غربالگری شنوایی است که ضرورت ویژه ای دارد و باید مورد توجه قرار گیرد تا در مراحل اولیه، افراد شناسایی و تحت درمان و توانبخشی قرار گیرند.
در ادامه این مراسم، سعید محمودیان؛ رئیس اداره سلامت گوش و شنوایی وزارت بهداشت اظهار کرد: خانم هلن کلر که هم نابینا بود و هم ناشنوا، جمله‌ای بسیار تأثیرگذار دارد. از او پرسیده شد که کدام‌یک از این دو ناتوانی برایش دشوارتر بوده است. او پاسخ داد: "نابینایی مرا از اشیا جدا می‌کند، اما ناشنوایی مرا از انسان‌ها." این جمله به‌خوبی اهمیت شنوایی و ارتباط انسانی را نشان می‌دهد؛ چراکه شنوایی، اساس تعاملات و زندگی اجتماعی انسان‌هاست.
وی افزود: بر اساس مطالعات بین‌المللی و گزارش‌های متعدد، بار بیماری ناشی از کم‌شنوایی و ناشنوایی در جهان، چهارمین رتبه را در شاخص YLD (سال‌های سپری‌شده با ناتوانی) به خود اختصاص داده است. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت و شدت تأثیر کم‌شنوایی بر کیفیت زندگی افراد است؛ به‌گونه‌ای که این شاخص حتی از بسیاری از بیماری‌های دیگر بالاتر است.
رئیس اداره سلامت گوش و شنوایی وزارت بهداشت بیان کرد: در حال حاضر، بار بیماری در سطح جهانی در حال افزایش است و کم‌شنوایی، نه تنها از نظر تأثیر بر سلامت فردی، بلکه از نظر بار اقتصادی و کاهش بهره‌وری عمومی، پیامدهای قابل توجهی برای نظام‌های سلامت دارد. طی سال‌های گذشته، روند رو به رشد کم‌شنوایی در کشورهای تحت پوشش سازمان جهانی بهداشت به‌صورت مداوم مشاهده شده و داده‌ها تا سال 2020 نشان می‌دهند که شیوع این مشکل همچنان در حال افزایش است.
وی گفت: طبق گزارش رسمی سازمان جهانی بهداشت، کم‌شنوایی در میان ده اختلال شایع، از نظر بار بیماری، در رتبه نخست قرار دارد. این آمار اهمیت ویژه‌ای برای سیاست‌گذاران سلامت دارد و تأکید می‌کند که نظام‌های بهداشتی باید با ادغام برنامه‌های سلامت گوش در ساختار کلی خدمات سلامت، از پیشرفت این روند جلوگیری کنند.
محمودیان خاطرنشان کرد: داده‌های جهانی نشان می‌دهد که تاکنون حدود 43.4 میلیون سال زندگی سالم به دلیل کم‌شنوایی از دست رفته است. همچنین، تخمین زده می‌شود که بیش از 740 میلیون نفر در سراسر جهان به کم‌شنوایی ناتوان‌کننده یا معلولیت‌زا مبتلا هستند. از این میان، کم‌شنوایی در 28 درصد از بار تجمعی YLDهای فیزیکی سهم دارد.
وی گفت: رشد فزاینده شاخص‌های مربوط به کم‌شنوایی، لزوم تقویت سیاست‌های سلامت را دوچندان کرده است. این موضوع باید از مراحل ابتدایی زندگی به‌ویژه در دوره نوزادی با غربالگری‌های به‌موقع تا سالمندی که عوارض دیگری مانند آلزایمر، دمانس و افسردگی هم امکان دارد در افراد ایجاد شود، مورد توجه قرار گیرد.
رئیس اداره سلامت گوش و شنوایی وزارت بهداشت عنوان کرد: برنامه سلامت گوش و شنوایی باید در سراسر چرخه حیات اجرا شود. خوشبختانه، در کشور ما این برنامه با تلاش‌های گسترده و همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی، به‌طور کامل در سامانه بهداشت اولیه (PHC) ادغام شده است؛ که در سطح منطقه‌ای یک دستاورد کم‌نظیر به شمار می‌رود.
وی گفت: عفونت‌ها، مواجهه با اصوات، سالمندی، عوامل ژنتیکی، و مصرف بی‌رویه داروها به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها از جمله عوامل اصلی بروز کم‌شنوایی در جوامع مختلف هستند.
رییس اداره سلامت گوش و شنوایی وزارت بهداشت گفت: در این میان، شناسایی زودهنگام به‌عنوان برگ برنده‌ای در درمان، نقش کلیدی ایفا می‌کند. اگر نوزادان در هفته نخست تولد غربالگری شوند، با تجهیزات پیشرفته‌ای که در حال حاضر در کشور وجود دارد، می‌توان کم‌شنوایی را به‌سرعت تشخیص داده و مداخله درمانی را بلافاصله آغاز کرد که به تبع آن، زبان و گفتار کودک به سهولت شکل می گیرد.
وی گفت: مطالعات انجام‌شده نشان می‌دهد که 6.8 درصد از بار بیماری‌ها در کشور ناشی از اختلالات شنوایی است. هر ساله، از میان هر هزار تولد زنده، بین 3 تا 5 نوزاد با درجاتی از کم‌شنوایی متولد می‌شوند. شناسایی زودهنگام این کودکان، شانس تحصیل، اشتغال، ازدواج و حضور مؤثر آنان در جامعه را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
محمودیان در ادامه سخنانش عنوان کرد: در پیمایش ملی سلامت گوش در سال 1402 مشخص شد که 40 درصد جمعیت کشور هیچ‌گونه آگاهی از کم‌شنوایی و پیامدهای آن نداشتند. این نشان‌دهنده ضعف در سواد سلامت شنوایی در سطح جامعه است؛ نه‌تنها در میان مردم، بلکه حتی در بین برخی از متخصصان نیز آگاهی کافی نسبت به اهمیت این موضوع وجود ندارد. همچنین 26 درصد از جمعیت کشور بدون آگاهی از آسیب‌های صوتی، به‌طور مداوم از هندزفری و هدفون استفاده می‌کنند و آثار ناشی از این رفتار در قالب آسیب‌های شنوایی در حال ظهور است.
وی اظهار کرد: 20 درصد جمعیت عمومی کشور هیچ‌گونه آگاهی و شناختی در مورد سلامت گوش ندارند، این آمارها زنگ خطری برای سلامت عمومی هستند و نشان می‌دهند که کم‌شنوایی به‌عنوان اختلالی خاموش، در حال گسترش است.
محمودیان گفت: از نظر علل زمینه‌ای، حدود 40 درصد از موارد کم‌شنوایی ناشی از عوامل ژنتیکی است، در حالی که 60 درصد دیگر، شامل علل محیطی، دارویی، اختلالات حین یا پس از زایمان و عوامل اقتصادی، قابل پیشگیری هستند. اگر به‌موقع شناسایی و درمان نشود، کم‌شنوایی می‌تواند منجر به انزوا، کاهش ارتباطات اجتماعی، افت تحصیلی، بیکاری و آسیب به سلامت روان شود.
وی بیان کرد: در روز جهانی شنوایی، نزدیک به 5000 نفر در یک نظرسنجی شرکت کردند که نتایج آن بسیار قابل‌تأمل بود. بسیاری از شرکت‌کنندگان همچنان کم‌شنوایی را با کم‌هوشی یا عقب‌ماندگی ذهنی برابر می‌دانستند؛ در حالی که کم‌شنوایی صرفاً یک اختلال حسی است که در صورت شناسایی و مداخله به‌موقع، افراد می‌توانند به مراتب بالای علمی و شغلی دست یابند. به‌عنوان نمونه، برخی از اساتید برجسته جراحی و حتی خلبانانی در کشور فعالیت دارند که با کاشت حلزون یا استفاده از وسایل کمک‌شنوایی، زندگی کاملاً طبیعی و موفقی را تجربه می‌کنند.
وی افزود: در همین بررسی، 50 درصد افراد تصور می‌کردند که کم‌شنوایی فقط منشاء ژنتیکی دارد، در حالی که عوامل محیطی و قابل پیشگیری نیز نقش مهمی دارند. برای مقابله با این باورهای غلط، ارتقای آگاهی عمومی و آموزش همگانی ضروری است.
رئیس اداره سلامت گوش و شنوایی وزارت بهداشت تصریح کرد: راهبرد ملی وزارت بهداشت برای کاهش بار بیماری‌های شنوایی، بر 7 محور استوار است؛ غربالگری و شناسایی زودهنگام، پیشگیری و کنترل علل بیماری، دسترسی به فناوری‌های شنوایی، ارائه خدمات توانبخشی، ارتقای کیفیت ارتباطات، کاهش مواجهه با صداهای مضر و مشارکت بیشتر جامعه و افزایش سواد سلامت.
وی گفت: همچنین، خوشبختانه در وزارت بهداشت، این موضوع با همکاری معاونت‌های بهداشت، درمان و آموزش، با جدیت در حال پیگیری است. ادغام برنامه سلامت شنوایی در نظام بهداشت اولیه (PHC) و هماهنگی بین سطوح مختلف خدمات، نویدبخش آینده‌ای روشن در مسیر پیشگیری و کاهش بار کم‌شنوایی در کشور خواهد بود.
انتهای پیام/
∎