خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - محمدرضا بهرامی‌صفت: آب، ارزشمندترین منبع حیات و اساس زندگی بشر است. اهمیت این مایه زندگی زمانی بیشتر احساس می‌شود که با کمبود یا بحران آب روبرو باشیم؛ موضوعی که امروز بسیاری از شهرهای ایران، به ویژه همدان، با آن مواجه‌اند.
بحران کم‌آبی و خشکسالی در همدان
در سال‌های اخیر همدان با خشکسالی‌ها و کاهش چشمگیر بارش‌ها، به یکی از مناطق درگیر بحران آب تبدیل شده است. دسترسی به آب با کیفیت مناسب، به‌ویژه در ماه‌های گرم سال، برای بسیاری از شهروندان با چالش همراه بوده و حتی قطعی‌های مکرر آب در برخی مناطق شهر در سال‌های اخیر بحران کمبود آب را در همدان جدی‌تر کرد، این روند کمبود آب بر کشاورزی، اقتصاد و حتی سلامت مردم سایه افکنده است.
آمار بارندگی همدان در ۱۰ سال اخیر
آمارهای ثبت‌شده نشان می‌دهد که میانگین بارش سالانه همدان طی یک دهه گذشته دچار نوساناتی بوده است.
بر اساس گزارش‌های رسمی، میانگین بارندگی سالانه همدان بین ۲۴۰ تا ۳۲۰ میلی‌متر گزارش شده که این مقدار نسبت به نیازهای آبی منطقه، کافی نیست و حتی برخی سال‌ها به شکل محسوسی پایین‌تر از این مقدار بوده است.
به عنوان نمونه، در سال آبی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ میانگین بارش همدان حدود ۲۴۸ میلی‌متر ثبت شده است، این عدد با وجود افزایش نسبت به سال قبل، هنوز کمتر از متوسط بلندمدت این شهر به شمار می‌آید.
اهمیت صرفه‌جویی و مدیریت مصرف
در چنین شرایطی ضرورت صرفه‌جویی آب بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. صرفه‌جویی، تنها اقدامی فردی نیست، بلکه وظیفه‌ای جمعی و راهکاری اساسی برای عبور از بحران است. استفاده مسئولانه از آب در منزل، کشاورزی و صنعت، نصب تجهیزات کم‌مصرف، نگهداری شبکه آبرسانی و حمایت از پروژه‌های بازچرخانی آب می‌تواند سهم مهمی در حفاظت منابع آبی ایفا کند.
تجربه همدان نشان داده که هرگونه غفلت در مصرف و مدیریت منابع، مستقیماً به چالش‌های شدید آبی، تهدید امنیت غذایی، تضعیف سلامت عمومی و حتی تهدید آینده شهر نشینی منتهی می‌شود. بنابراین، امروز بیش از همیشه باید به اهمیت مدیریت آب و لزوم صرفه‌جویی توجه کنیم تا نسل‌های آینده نیز از نعمت آب بهره‌مند باشند.
بارش‌های ابتدای سال جاری بخش زیادی از کمبودهای آبی همدان را جبران کرد
رضا اخلاص‌مند مدیرعامل آب منطقه‌ای همدان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به وضعیت بارندگی‌های اخیر استان همدان اظهار کرد: آغاز سال جدید با بارش‌های مناسبی در استان همراه بود که بخش قابل توجهی از کمبودهای سال آبی گذشته را جبران کرد.
وی با اشاره به اینکه استان همدان در سال‌های اخیر با وضعیت کم‌بارشی مواجه بوده است، بیان کرد: بارندگی‌های اخیر توانسته شرایط این منطقه را به وضعیت متعادل نزدیک کند و امکان ایجاد شرایط عادی‌تری برای استان فراهم شود.
اخلاص‌مند عنوان کرد: مجموع بارش‌های استان همدان در سال جاری به ۲۶۶ میلی‌متر رسیده که برابر با میانگین بلندمدت محسوب می‌شود؛ با این حال، این میزان نسبت به سال گذشته چهار درصد کاهش داشته است.
مدیرعامل آب منطقه‌ای همدان همچنین افزود: بارندگی‌های امسال نسبت به سال آبی قبل افزایش نسبی داشته که شرایط بهتری برای مدیریت منابع آب فراهم کرده است.
وی با بیان اینکه بارش‌های اخیر به افزایش ظرفیت مخازن سدهای استان کمک کرده است، گفت: در حال حاضر مخازن سدهای استان همدان حدود ۶۰ درصد از ظرفیت خود را پر کرده‌اند، اما جریان ورودی به سدها همچنان نیازمند افزایش است تا بتوان به حجم ایده‌آل مخازن دست یافت.
اخلاص‌مند در ادامه به وضعیت ذخایر سدهای استان اشاره کرد و گفت: سد اکباتان با ۶۴ درصد، سد کلان ملایر با ۷۷ درصد، سد سرابی تویسرکان با ۶۶ درصد و سد شیرین سو با ۳۹ درصد ظرفیت خود ذخیره شده‌اند.
وی درباره ورودی آب به سد اکباتان توضیح داد: میزان ورودی این سد در حال حاضر ۶ مترمکعب در ثانیه است و ۴۰۰ لیتر در ثانیه از آن برای تأمین آب شرب شهر همدان برداشت می‌شود.
لایروبی رودخانه‌ها در استان با رشد ۱۲ هزار متر مواجه شد
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان در ادامه با اشاره به عملکرد لایروبی رودخانه‌های استان در سال ۱۴۰۳ بیان کرد: در سطح استان حدود ۱۰ هزار متر لایروبی رودخانه‌ها انجام شده و حجم عملیات خاک‌برداری نیز به ۱۰۱ هزار و ۷۵۰ مترمکعب رسیده است.
وی افزود: در شهرستان اسدآباد ۹۰۵۷ متر لایروبی صورت گرفته و در کنار آن ۱۲۹ هزار و ۹۰۰ مترمربع آزادسازی انجام شده است، همچنین عملیات خاکی در این منطقه ۸۵ هزار و ۵۰ مترمکعب بوده است.
اخلاص‌مند با اشاره به وضعیت شهرستان نهاوند عنوان کرد: در این شهرستان حدود ۷۶۷۳ متر عملیات لایروبی انجام شده است که موجب آزادسازی ۸۷ هزار و ۷۹ مترمربع و خاک‌برداری حجمی به میزان ۴۵ هزار و ۲۰۸ مترمکعب شده است.
وی یادآور شد: میزان لایروبی رودخانه‌ها در استان نسبت به سال گذشته حدود ۱۲ هزار متر افزایش داشته و امسال به ۴۲ هزار و ۶۵۵ مترمربع رسیده است.
انسداد بیش از ۷۵۰۰ حلقه چاه غیرمجاز
وی با تأکید بر اقدامات انجام شده برای مدیریت منابع آب و مقابله با حفر چاه‌های غیرمجاز اظهار کرد: از سال ۱۳۹۳ تاکنون بیش از ۷۵۵۴ حلقه چاه غیرمجاز در استان مسدود شده است.
اخلاص‌مند خاطرنشان کرد: در سال گذشته ۷۸۸ حلقه چاه غیرمجاز بسته شده که این اقدام صرفه‌جویی ۸.۳۵ میلیون مترمکعب در مصرف آب را به‌دنبال داشته است.
وی افزود: شهرستان نهاوند بیشترین تعداد چاه غیرمجاز مسدود شده را ثبت کرده و در این منطقه ۱۹۰ حلقه چاه بسته شده‌اند.
همدان در مسیر مدیریت هوشمند آب
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان با اشاره به اهمیت نصب کنتورهای هوشمند در مدیریت مصرف آب بیان کرد: سال گذشته ۵۹۸ حلقه چاه به این کنتورها مجهز شدند.
وی ادامه داد: تا به امروز ۷۰۹۲ حلقه چاه در استان به سیستم‌های هوشمند مجهز شده‌اند و در برنامه امسال، نصب کنتور هوشمند بر روی ۷۸۰ حلقه چاه دیگر نیز در دستور کار قرار دارد.
گفتنی است؛ بارندگی‌های اخیر در استان همدان فرصتی منحصر به فرد برای تأمین بخشی از کمبودهای آبی به وجود آورده است، اما نباید فراموش کرد که تغییرات اقلیمی و کم‌آبی بحران‌هایی بلندمدت هستند که با چند هفته بارندگی حل نمی‌شوند. تنها راه مقابله با این بحران، مدیریت صحیح منابع آبی، همکاری همه‌جانبه مردم و مسئولان، و ایجاد فرهنگ مصرف بهینه آب است.
با این طرز فکر و اقدامات مناسب، می‌توان آینده‌ای پایدارتر و بهتر برای منابع آبی این استان رقم زد.