به گزارش خبرنگار مهر، دور نخست گفتگوهای غیر مستقیم جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا روز شنبه ۲۳ فروردین با میانجی گری عمان در مسقط برگزار شد.
ریاست هیأت ایران در دور اول بر عهده «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران و ریاست هیأت آمریکایی برعهده «استیو ویتکاف» مذاکره کننده ارشد آمریکایی بود.
«مجید تخت‌روانچی» معاون سیاسی وزیرخارجه، «کاظم غریب‌آبادی» معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت خارجه، «اسماعیل بقایی» سخنگوی وزارت خارجه و «بهزاد صابری» مشاور وزیر خارجه از جمله کسانی بودند که عراقچی را همراهی می‌کردند.
در دور اول گفتگوها، طرفین توافق کردند که چارچوب مذاکرات «اعتماد سازی و اطمینان بخشی نسبت به ماهیت صلح آمیز برنامه هسته‌ای از سوی ایران» و در مقابل «رفع تحریم‌ها از سوی آمریکا به صورت مؤثر» باشد.
موضوعات دیگر از جمله توانمندیهای دفاعی و مسائل منطقه‌ای موضوع گفتگوها نبوده و نخواهد بود.
گفتگوها در فضای احترام متقابل انجام شد
پس از برگزاری دور اول گفتگوها، سید عباس عراقچی در ایکس نوشت که دور اول مذاکرات غیرمستقیم با فرستاده ویژه ایالات متحده آقای ویتکاف، با میزبانی و میانجیگری برادرم جناب بدر البوسعیدی از سلطنت عمان سازنده و امیدوارکننده بود.
وی افزود: گفتگوها در فضای احترام متقابل انجام شد.
وزیر خارجه گفت: من دیدگاه‌های ایران را قاطعانه و در عین حال با نگاه رو به جلو تشریح کردم. هر دو طرف تصمیم گرفتند که این روند را ظرف چند روز ادامه دهند.
مذاکرات غیر مستقیم؛ آزمونی برای اراده و جدیت طرف مقابل
«اسماعیل بقایی» سخنگوی وزارت امور خارجه نیز با اشاره به انجام دور اول مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، اظهار داشت: این مذاکرات در مورد موضوعات هسته‌ای و رفع تحریم‌ها بود. ما در عمل نشان داده‌ایم برای اطمینان سازی در مورد ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای هیچ نگرانی و مانعی نداریم و طی دو دهه گذشته در عمل ثابت کرده‌ایم.
سخنگوی وزارت خارجه گفت: همگان از سوابق گذشته و اتفاقاتی که برای توافقی حاصل از یک تا دو سال مذاکره رخ داد، به‌ویژه از سوی طرف آمریکایی، آگاه هستند.
بقایی تصریح کرد: نشست دور اول آزمونی برای جدیت و نیت طرف مقابل بود، با توجه به اینکه ما سابقه بدعهدی متعددی را از طرف مقابل داریم. مذاکرات با وساطت وزیر خارجه عمان برگزار شد و ۴ دور رفت و برگشت بین دو طرف انجام شد و پیام‌ها تبادل شد و مواضع و چارچوب‌های کلی هردو طرف مطرح شد. دو طرف قبول داشتند این گفتگوها سازنده بود و در فضای محترمانه برگزار شد.
گفتگو با همسایگان
پس از انجام دور نخست گفتگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا، وزیر امور خارجه کشورمان، با وزرای خارجه کشورهای، عربستان، قطر، بحرین، ترکیه، عراق، امارات، کویت، مصر به صورت تلفنی گفتگو کرد.
گفتگوی مداوم عراقچی با وزرای خارجه کشورهای منطقه هم نوعی احترام و تلاش برای استفاده از تمام ابزارها و هم در راستای افزای سیاست همسایگی بنظر می‌رسد.
اظهارات متناقض مقامات آمریکایی / اختلاف در کاخ سفید
اکسیوس هم گزارش داد که در تیم امنیت ملی دولت ترامپ، اختلاف‌نظر جدی درباره نحوه مواجهه با برنامه هسته‌ای ایران وجود دارد. یک جناح، به رهبری جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور، و استیو ویتکاف، بر راه‌حل دیپلماتیک تأکید دارد و معتقد است آمریکا باید آماده مصالحه باشد. این گروه، که از حمایت چهره‌هایی چون تاکر کارلسون برخوردار است، نگران تبعات حمله به ایران، از جمله خطر برای سربازان آمریکایی و افزایش قیمت نفت در شرایط حساس اقتصادی است.
در مقابل، جناحی دیگر شامل مایک والتز، مشاور امنیت ملی، و مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، نسبت به توافق با ایران بدبین است و خواستار برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران است. این گروه، که از حمایت سناتورهایی چون لیندزی گراهام و تام کاتن برخوردار است، معتقد است در صورت عدم توافق، آمریکا باید مستقیماً یا از طریق اسرائیل به ایران حمله کند.
در حالی ترامپ با جملات خود عملاً مخالفت با غنی سازی صفر درصدی را مطرح کرد که استیو ویتکاف، نماینده او در مذاکرات با ایران، روز سه‌شنبه در چرخشی آشکار اظهار داشت که ایران نباید هیچ‌گونه برنامه غنی‌سازی داشته باشد و توافق تنها در صورتی ممکن است که تأسیسات غنی‌سازی ایران نابود شود. البته ویتکاف، شامگاه دوشنبه ۱۴ آوریل در گفت‌وگو با فاکس‌نیوز اعلام کرد که مذاکرات بر دو محور اصلی متمرکز است؛ راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای ایران و ابعاد نظامی آن.» وی ادعا کرد که «محور اصلی گفت‌وگوها بررسی میزان و نوع غنی‌سازی است، اما موضوع تسلیحات، از جمله موشک‌های انبارشده ایران، نیز بررسی خواهد شد.» ویتکاف افزود که «ایران به غنی‌سازی بیش از ۳.۶۷ درصد نیاز ندارد، اما اکنون در برخی موارد تا ۶۰ درصد و در برخی دیگر تا ۲۰ درصد غنی‌سازی کرده که با ادعای برنامه غیرنظامی آن‌ها هم‌خوانی ندارد.
ما در این مذاکرات کاملاً جدی هستیم
پس از اظهارات متناقض مقامات آمریکایی سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه در ایکس نوشت: از سمت آمریکا، پیام‌های متناقض و متضادی می‌شنویم. ما در این مذاکرات کاملاً جدی هستیم.
وی گفت: در این مذاکرات، مواضع ما روشن است و برای طرف مقابل نیز آن را به روشنی بیان کرده‌ایم. سخنان ما تغییر نکرده و تغییر نمی‌کند.
وزیر امور خارجه کشورمان افزود: انتظار داریم که طرف‌های مقابل ما هم با جدیت و هم با ثبات رأی و ثبات قدم در مذاکرات حاضر شوند. در این صورت است که مذاکرات می‌تواند رو به جلو برود و حرکت مفیدی داشته باشد.
وی تصریح کرد: ما روز شنبه با جدیت در مذاکرات غیرمستقیم حاضر خواهیم شد و با توجه به نحوه حضور طرف مقابل، جمع‌بندی و قضاوت خواهیم کرد که چگونه باید این مسیر را ادامه دهیم.
فارغ از اینکه مواضع متناقض آمریکایی‌ها به دلیل وجود سردرگمی و اختلاف است یا نوعی جنگ روانی، اما ملاک همان اظهاراتی است که عراقچی مطرح کرد؛ «آنچه پشت میز مذاکره بیان می‌شود، تعیین کننده خواهد بود».
سفر به مسکو
پیش از آغاز دور دوم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا، وزیر امو رخارجه کشورمان به روسیه سفر کرد. عراقچی هدف از انجام این سفر را ارسال نامه کتبی رهبر انقلاب به پوتین اعلام کرد.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان در جریان سفر به مسکو با پوتین دیدار و ضمن ابلاغ پیام مقام معظم رهبری به پوتین، مذاکرات بسیار مفصل و خوبی در همه حوزه‌ها از جمله مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین المللی با او داشت.
در جریان این دیدار نیز رئیس جمهور روسیه تاکید کرد که اگر در روابط ما با دیگر کشورها از جمله آمریکا تغییراتی ایجاد شود این موضوع هیچ خللی در ماهیت روابط روسیه با ایران وارد نمی‌کند و ما دو کشوری هستیم که در کنار هم با استقلال حرکت می‌کنیم.
عراقچی در روز دوم این سفر نیز دیداری با «سرگئی لاوروف» همتای روسی خود داشت. در این دیدار عراقچی با بیان اینکه «این پیام، یک پیام به جناب آقای پوتین و به دنیا بود»، افزود: در واقع این پیام تاکید بر این موضوع بود که ایران، روسیه را شریک راهبردی و اساسی خود می‌داند و در مورد مسائل مهم با روسیه رایزنی و گفت‌وگو می‌کند.
وی ادامه داد: روابط ایران و روسیه شاید هیچ‌گاه در طول تاریخ خود اینقدر نزدیک و محکم نبوده است.
لاوروف نیز گفت که معاهده امضاشده بین ایران و روسیه پایه محکمی را برای افزایش کیفی تعاملات بین دو کشور ایجاد می‌کند. ملاقات عراقچی و پوتین تأکیدی بود بر اینکه سرعت گفت‌وگوهای سیاسی بین دو کشور واقعاً بی‌نظیر است.
آغاز دور دوم گفتگوها در رم
«سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران در رأس هیاتی دیپلماتیک به رم سفر کرده است.
بر اساس این گزارش قرار است دور دوم رایزنی‌های غیر مستقیم ایران و آمریکا با وساطت و میانجیگری عمان، ظهر امروز شنبه ۳۰ فروردین ماه در رم برگزار شود.
همچون دور اول این مذاکرات که برگزار شد، ریاست هیأت ایران در این دور از مذاکرات بر عهده «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران و ریاست هیأت آمریکایی برعهده «استیو ویتکاف» مذاکره کننده ارشد آمریکایی خواهد بود.
دور قبلی مذاکرات طبق اعلام منابع خبری در منزل وزیر خارجه عمان در مسقط برگزار شد، ولی در حال حاضر مکان برگزاری دور دوم مذاکرات در رم به صورت رسمی اعلام نشده است. البته برخی رسانه‌های غربی اعلام کردند که احتمالاً این مذاکرات در سفارت عمان در ایتالیا برگزار خواهد شد.
وزیر خارجه عمان نیز که برای شرکت در این مذاکرات به عنوان میانجی جمعه شب وارد رم شد، در مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس از دولت ایتالیا برای ارائه تسهیلات لازم جهت برگزاری دور دوم این مذاکرات در رم، تشکر کرد.
این دوره از مذاکرات ایران و آمریکا همچون دور قبلی به صورت غیرمستقیم و به صورت مکتوب و شفاهی با میانجیگری وزیر خارجه عمان برگزار می‌شود.
طبق اعلام مقامات ایران، موضوعات فراهسته‌ای از جمله توانمندیهای دفاعی و مسائل منطقه‌ای موضوع گفت‌وگوها نبوده و نخواهد بود. برچیدن زیرساخت‌ها و توانمندیهای هسته‌ای ایران نیز به هیچ عنوان موضوع گفت‌وگو نخواهد بود.
در دور دوم گفت‌وگوها تلاش خواهد شد در مورد چارچوب کلی مذاکرات بحث و گفت‌وگو شود.
مسیر پیش رو هموار نیست
«اسماعیل بقایی» بامداد روز شنبه در مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: صلح پایدار از گفت‌وگوی صادقانه میان ملت‌ها زاده می‌شود، نه از تحمیل زور.
وی افزود: امروز دومین دور گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران-آمریکا با وساطت وزیر امور خارجه عمان سید بدر البوسعیدی در شهر تاریخی رم انجام خواهد شد.
بقایی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران همواره با حسن نیت و رویکردی مسئولانه، تعهد خود را به دیپلماسی به‌عنوان شیوه‌ای متمدنانه برای حل مسائل، با رعایت منافع عالیه ملت ایران، نشان داده است.
وی با بیان اینکه در عین حال می‌دانیم مسیر پیش رو هموار نیست، گفت: ما با چشمانی باز و کوله‌باری از تجربه‌های گذشته، گام برمی‌داریم.