سفره هفت سین، نمادی از نوروز و آغاز سال نو، با چیدمان زیبای خود، جلوه‌ای از فرهنگ و سنت ایرانی را به نمایش می‌گذارد. در میان اجزای این سفره، قرآن کریم جایگاهی ویژه و ارزشمند دارد. حضور قرآن در سفره هفت سین، نمادی از ایمان، معنویت و امید به آینده‌ای روشن است. این سنت زیبا، به ما یادآوری می‌کند که در آغاز سال نو، باید با یاد خدا و توسل به او، زندگی خود را آغاز کنیم و در تمام لحظات زندگی، به ارزش‌های دینی پایبند باشیم.

قرآن، کلام الهی، راهنمای زندگی و منبع آرامش است. حضور آن در سفره، نمادی از توسل به خداوند در آغاز سال نو و طلب یاری از او در تمام لحظات زندگی است. قرآن، نور هدایت است و قرار دادن آن در سفره هفت سین، به معنای آغاز سال با نور الهی و طلب هدایت از خداوند است. حضور قرآن در سفره هفت سین، تأکیدی بر ارزش‌های دینی و اهمیت آنها در زندگی ماست.

اجزای تشکیل‌دهنده سفره هفت‌سین

سفره هفت‌سین شامل مجموعه‌ای از نمادهای سنتی است که به‌طور معمول بر روی فرش گسترده می‌شود. بر اساس برخی منابع تاریخی، این سفره در ابتدا با عنوان «هفت‌شین» شناخته می‌شد و بعدها به «هفت‌سین» تغییر یافت. اجزای تشکیل‌دهنده هفت‌شین شامل شمع، شراب، شیرینی، شهد (عسل)، شمشاد، شربت و شقایق یا شاخه نبات بود. برخی نیز معتقدند که در دوران پیش از اسلام، «هفت‌چین» مرسوم بوده است.

عدد هفت نماد جاودانگی و کمال در فرهنگ ایرانی است و آیتم‌های این سفره در مناطق مختلف تنوع زیادی دارد. برخی از این عناصر با سایر سفره‌های سنتی مشترک هستند. از جمله:

• مواردی که با «سین» آغاز می‌شوند: سیب، سرکه، سماق، سنجد، سبزه، سمنو، سپند، سنبل، سوهان، سیاه‌دانه، سکه.
  مواردی که با «شین» آغاز می‌شوند: شهد، شکر، شمع، شمشاد، شانه، شیرینی، شربت.
  مواردی که با «میم» آغاز می‌شوند: میوه، ماهی، مرغ، ماست، مربا، مسقطی، میگو.
  خشکبار: سنجد، کشمش، انجیر، توت، برگ هلو، برگ زردآلو.
  آجیل‌ها: نخودچی، گندم، شاهدانه، بادام، گردو، تخمه‌کدو، تخمه‌آفتابگردان، تخمه‌هندوانه، تخمه‌خربزه.
  شیرینی‌ها: نقل، باقلوا، حلوا، عسل، شکر، نان برنجی، نان بادامی، نان نخودچی، پشمک، قطاب، زنجبیل، حاج‌بادام، لوز، کلوچه.
  میوه‌ها: خرما، نارنج و سایر میوه‌های موجود.
  دیگر خوراکی‌ها: نان، شیر، پنیر، تخم‌مرغ.
  اقلام مقدس و نمادین: قرآن کریم، تصویر حضرت علی (ع)، آینه، آب، گلاب، شمع.

این عناصر، علاوه بر داشتن معانی نمادین، نشان‌دهنده‌ی پیوند عمیق ایرانیان با آیین‌های کهن و ارزش‌های فرهنگی آن‌ها هستند.

علت قرار دادن قرآن کریم در سفره هفت‌سین

 
یکی از سنت‌های ارزشمند که از گذشته تاکنون در میان اقوام مختلف ایرانی رواج داشته، حضور قرآن کریم در آیین‌های نوروزی است. در ادامه به چند نمونه از این حضور اشاره می‌شود:

1. قرآن در سفره هفت‌سین: یکی از جلوه‌های زیبای ارتباط قرآن با نوروز، قرار دادن آن در سفره هفت‌سین است. این رسم، ساده‌ترین نوع پیوند با قرآن در این ایام به شمار می‌آید. علاوه بر سین‌های اصلی مانند سیب، سمنو و سنجد، برخی عناصر دیگر نیز به نیت برکت و رحمت در این سفره قرار داده می‌شوند، از جمله قرآن، نان و آب.
   
   تلاوت قرآن هنگام تحویل سال :برخی از افراد، در لحظات پایانی سال و آغاز سال جدید، قرآن را در دست گرفته و آیاتی از آن را تلاوت می‌کنند. با این کار، لحظات ابتدایی سال را با یاد خدا و کلام وحی آغاز کرده و از قرآن طلب برکت و معنویت می‌نمایند.
   
   ورود به خانه با قرآن: در برخی مناطق ایران، رسم بر این است که در نخستین لحظات سال نو، فردی که خوش‌قدم و درستکار است، برای ورود به خانه انتخاب شود. او با در دست داشتن قرآن برای رحمت، سبزه به نشانه طراوت، آب برای پاکی و آینه برای روشنایی، با پای راست وارد خانه شده و با گفتن "بسم‌الله الرحمن الرحیم" مقداری آب در چهارگوشه اتاق یا حیاط می‌پاشد. این کار به نیت خیر و برکت در سال جدید انجام می‌شود.
   
   قرار دادن پول عیدی در لای قرآن: یکی از رسم‌های نوروزی که به‌ویژه کودکان را خوشحال می‌کند، دریافت عیدی از بزرگ‌ترهاست. معمولاً این عیدی که به صورت اسکناس‌های نو است، داخل قرآن قرار داده می‌شود و سپس به کوچکترها هدیه داده می‌شود. این سنت، نشانه‌ای از طلب خیر و برکت برای آنان است.

هفت سوره از قرآن کریم با حرف «سین» آغاز می‌شود

در میان ۱۱۴ سوره قرآن، هفت سوره با حرف «سین» شروع شده‌اند و در برخی از آنها به بندگان صالح بشارت‌هایی داده شده است. این موضوع را می‌توان به‌نوعی «هفت سین» قرآن کریم دانست. نام این سوره‌های مبارک عبارت‌اند از: اسراء، حدید، حشر، صف، اعلی، معارج و نور. گویی در فرهنگ اسلامی و ایرانی، پیوندهای خاصی میان مفاهیم وجود دارد!

علاوه بر این، هفت آیه از قرآن با کلمه (سلام) که با حرف «سین» آغاز می‌شود، شروع شده‌اند. به همین دلیل، قرائت این آیات در لحظه تحویل سال، یادآور رحمت و برکات الهی خواهد بود.

هفت آیه سلام در قرآن عبارت‌اند از:

1. (سَلاَمٌ عَلَیْکُم بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ (رعد: ۲۴
   (سَلَامٌ قَوْلًا مِن رَّبٍّ رَّحِیمٍ (یس: ۵۸
   (سَلَامٌ عَلَى نُوحٍ فِی الْعَالَمِینَ (صافات: ۷۹
   (سَلَامٌ عَلَى إِبْرَاهِیمَ (صافات: ۱۰۹
   (سَلَامٌ عَلَى مُوسَى وَهَارُونَ (صافات: ۱۲۰
   (سَلَامٌ عَلَى إِلْ یَاسِینَ (صافات: ۱۳۰
   (سَلَامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ (قدر: ۵

نحوه قرار دادن قرآن در سفره هفت سین

برای قرار دادن قرآن در سفره هفت سین، ابتدا بهترین و زیباترین نقطه سفره را انتخاب کنید. معمولاً قرآن را در بالای سفره یا در مرکز آن قرار می‌دهند تا در معرض دید همه افراد خانواده باشد. می‌توانید قرآن را در یک قاب زیبا یا روی یک پارچه ترمه قرار دهید تا جلوه‌ای باشکوه‌تر به آن ببخشید. برخی افراد با خرید قرآن نفیس، جلوه‌ای ویژه به سفره خود می‌بخشند.
اگر می‌خواهید قرآن را باز بگذارید، در این صورت، صفحه‌ای را انتخاب کنید که مضامین امیدبخش و نیکو داشته باشد. همچنین، می‌توانید قرآن را در کنار آینه قرار دهید تا انعکاس نور قرآن در آینه، جلوه‌ای معنوی و روحانی به سفره ببخشد. در نظر داشته باشید که قرآن را در مکانی پاک و دور از آلودگی قرار دهید و از قرار دادن آن در کنار مواد غذایی نامناسب خودداری کنید. پس از پایان مراسم نوروز، قرآن را در مکانی مناسب و با احترام نگهداری کنید.

جمع بندی

قرآن کریم در سفره هفت‌سین جایگاه ویژه‌ای دارد که نمادی از ایمان، معنویت و امید به آینده است. حضور قرآن در این سفره، به‌عنوان نماد هدایت الهی و طلب برکت برای سال جدید، بر اهمیت ارتباط با خدا و ارزش‌های دینی تأکید دارد. علاوه بر قرآن، دیگر اجزای سفره هفت‌سین شامل نمادهای مختلفی همچون سیب، سنجد، سمنو، سبزه و شمع هستند که هرکدام معنای خاص خود را دارند. این سنت نه تنها در میان مسلمانان بلکه در میان پیروان دیگر ادیان نیز با قرار دادن کتاب مقدس خود در سفره، نماد ارادت به خدا و درک معنوی از آغاز سال جدید است.