شناسهٔ خبر: 71855384 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه جام‌جم | لینک خبر

همزمان با نشست شورای امنیت سازمان ملل، تحولات دیپلماتیک در ارتباط با برنامه هسته‌ای کشورمان در جریان است

نامه آمریکا در تهران، مذاکرات در پکن

موضوع هسته‌ای ایران بار دیگر در کانون تحولات دیپلماتیک قرار گرفته است. درحالی‌که آمریکا و برخی کشورهای اروپایی پشت درهای بسته شورای امنیت سازمان ملل نشستی را برای اعمال فشار بر تهران برگزار کرده‌اند، امارات متحده عربی حامل پیامی از سوی دونالد ترامپ برای مقامات کشورمان شده است.

صاحب‌خبر -
این پیام، که برخی آن را نسخه‌ای دیپلماتیک از تهدید می‌دانند، در حالی به تهران رسیده است که ایران بارها اعلام کرده زیر بار هیچ‌گونه توافق فرابرجامی و توقعات زیاده‌خواهانه واشنگتن نخواهد رفت.از سوی دیگر، ایران دیپلماسی فعال خود را در دو مسیر پیش می‌برد: نشست سه‌جانبه با چین و روسیه درپکن که قرار است روی مسائل هسته‌ای وهمکاری‌های استراتژیک متمرکز باشد و همچنین گفت‌وگوهای آتی با سه کشور اروپایی که در پایان اسفندماه برگزار خواهد شد.این تحولات نشان می‌دهد تهران به‌جای پذیرش فشارها، به‌دنبال ایجاد موازنه از طریق توسعه همکاری های منطقه‌ای و افزایش همکاری های  راهبردی با شرکای شرقی خود است که گفت‌وگو با کشورهای اروپایی را هم ادامه می‌دهد تا از پیچیده‌شدن تحولات جلوگیری کند.
 
پشت پرده نشست شورای امنیت 
نشست غیرعلنی شورای امنیت درباره برنامه هسته‌ای ایران در شرایطی برگزار شد که تهران همچنان درچارچوب تعهدات NPT (معاهده عدم اشاعه هسته‌ای) حرکت می‌کند. بااین‌حال، آمریکا و برخی کشورهای اروپایی سعی دارند این نشست را به ابزاری برای فضاسازی علیه ایران تبدیل کنند.
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان، ضمن انتقاد از این اقدام گفت: «برگزاری چنین جلساتی بدون ارائه مستندات جدید و صرفا برای اعمال فشار سیاسی، نشان‌دهنده حسن‌نیت نیست. ما انتظار داریم شورای امنیت وظایف خود را در جهت حفظ صلح و امنیت بین‌المللی انجام دهد، نه این‌که به بستری برای جوسازی علیه کشورهای مستقل تبدیل شود.» تحلیل‌ها نشان می‌دهد که واشنگتن دو هدف را دنبال می‌کند: نخست، افزایش فشار بر ایران در آستانه مذاکرات هسته‌ای با اروپایی‌ها؛ به‌ویژه پس از آن‌که تهران اعلام کرد هیچ‌گونه مذاکره‌ای فراتر از چارچوب برجام را نمی‌پذیرد. دوم ایجاد اجماع برای بازگرداندن پرونده ایران به شورای امنیت؛ سناریویی که به‌مثابه تقلا برای امنیتی‌سازی از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان است.
   
پیام ترامپ؛ بازگشت به دیپلماسی یا تهدیدی جدید؟
سفر دیروز انور قرقاش، مشاور دیپلماتیک رئیس امارات به تهران و دیدار او با وزیر امور خارجه کشورمان در حالی صورت گرفت که او حامل نامه‌ای از سوی دونالد ترامپ برای مقامات ایرانی بود. رسانه آمریکایی آکسیوس به نقل از یک منبع آگاه گزارش داد، نامه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به ایران توسط استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه به اماراتی‌ها تحویل داده شد تا آن را به ایرانی‌ها برسانند. هنوز جزئیات این نامه به‌صورت رسمی اعلام نشده است، اما به نظر می‌رسد ارائه‌ای دیپلماتیک از همان مواضع زیاده‌خواهانه دولت آمریکا باشد.
   
پکن؛ محور جدید دیپلماسی 
همزمان با فشارهای غرب، ایران در حال تقویت همکاری‌های خود با کشورهای همسایه و چین و روسیه است. بر همین اساس، پکن میزبان نشستی با حضور تهران و مسکو خواهد بود که قرار است روی مسائل هسته‌ای، تحریم‌ها و همکاری‌های استراتژیک متمرکز باشد. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه درباره این نشست گفت: ما از احیای برجام حمایت می‌کنیم و هرگونه تحمیل شرایط جدید از سوی آمریکا را غیرقابل‌قبول می‌دانیم. مذاکرات ما با چین و ایران در راستای یافتن راه‌هایی برای مقابله با فشارهای غرب است. چین نیز در موضعی مشابه، اعلام کرده که خواهان حفظ برجام و مخالف با سیاست فشار حداکثری آمریکاست. این درحالی‌است که پکن و تهران در ماه‌های اخیر روابط اقتصادی خود را نیز تقویت کرده‌اند و به ‌نظر می‌رسد این نشست، گامی دیگر در جهت تعمیق همکاری‌ها باشد.
   
گفت‌وگوهای ایران و اروپا ادامه دارد
در اواخر اسفندماه، قراراست ایران و سه کشور اروپایی(فرانسه، آلمان و انگلیس)مذاکراتی رادرباره برنامه هسته‌ای برگزار کنند. اتحادیه اروپا همواره موضعی دوگانه در قبال ایران اتخاذ کرده است؛ از یک‌سو خواهان حفظ برجام است و از سوی دیگر، در برخی موارد تحت تأثیر فشارهای آمریکا قرار می‌گیرد. ایران بارها اعلام کرده که در مذاکرات پیش‌رو، تنها در چارچوب برجام گفت‌وگو خواهد کرد و حاضر به پذیرش خواسته‌های فرابرجامی نخواهد شد. اما برخی تحلیلگران بر این باورند که اروپا، تحت فشار آمریکا، ممکن است خواسته‌های جدیدی را مطرح کند.مجموعه تحولات اخیر نشان می‌دهد که بهانه‌سازی غرب به‌خصوص آمریکا با تمسک به برنامه هسته‌ای ایران وارد مرحله‌ای جدید شده است. آمریکا و برخی کشورهای اروپایی در تلاشند با افزایش فشارها، ایران را مجبور به پذیرش توافقی جدید کنند، اما تهران از طریق تقویت دیپلماسی همسایگی و تعاملات شرقی به‌دنبال ایجاد موازنه در برابر این فشارهاست و تنها از مذاکراتی عادلانه و در جایگاه برابر استقبال خواهد کرد.ایران تاکنون نشان داده که در برابر فشارهای خارجی از مواضع خود عقب‌نشینی نخواهد کرد.اکنون آمریکا در برابر دوراهی‌ای قرار دارد که به مسیر بی‌نتیجه و شکست‌خورده تهدید و فشار ادامه دهد یا عقلانیت حداکثری را انتخاب و برای دستیابی به توافق متوازن حرکت کند.

عبدالرضا هادی‌زاده نائینی - دبیر گروه سیاسی