مهران حسنی پژوهشگر حوزه گردشگری در یادداشت نوشت: این جشن که از هزاره‌های دور به جا مانده است، بازتابی از هویت، سنت و زیست اجتماعی ملت‌های مختلف است. با توجه به اهمیت نوروز به عنوان یک میراث ناملموس جهانی، بهره‌گیری از ان در توسعه گردشگری فرهنگی و تعاملات بین‌المللی ضروری است.
نوروز امروز فراتر از یک آیین ملی به عنوان نماد همبستگی فرهنگی و اجتماعی بین ملت‌های مختلف شناخته می‌شود. بر همین اساس اهمیت و ضرورت این موضوع به حدیست که در سیاست‌های وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ۱۳ کشور عضو حوزه نوروز، را به عنوان اولویت نخست برای توسعه گردشگری کشور بر شمرده و کشورهای حوزه خلیج فارس را نیز در اولویت دوم قرار می‌دهد.
بنابراین یکی از مهمترین روش‌ها برای گسترش این ظرفیت، تولیدات مشترک بن المللی در حوزه نوروز است، که می‌تواند به عنوان ابزاری قدرتمند برای معرفی این آیین و حذب گردشگران عمل کند.
بررسی دقیق ابعاد مختلف نوروز، از پیشینه تاریخی تا تأثیر آن بر گردشگری نشان می‌دهد که این جشن می‌تواند عاملی برای تعاملات فرهنگی و اقتصادی گسترده‌تر بین کشورهای حوزه نورو زباشد.
نوروز به عنوان پیوند دهنده فرهنگ و ملت‌ها، در زبان فارسی به معنای «روز نو» است، با قدمتی چندین هزار ساله و از دوران هخامنشیان تا به امروز پا برجا مانده است. این جشن در نقاط مختلف جهان، به ویژه در کشورهای تمدنی ایران و آسیای میانه، با آیین‌های متفاوت، اما با یک پیام مشترک برگزار می‌شود.
نوروز نماد آغاز دوباره، نو شدن طبیعت، دوستی، صلح و همبستگی ملت هاست. این ویژگی‌ها، نوروز را از یک جشن صرفاً ملی فراتر برده و آن را به یک عنصر هویت بخش فرهنگی تبدیل کرده است.
کشورهای ایران، افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، هند، آذربایجان، ترکیه، عراق و سوریه از جمله ملت‌هایی هستند که در پرونده ثبت جهانی نوروز در یونسکو نقش داشتند. این کشورها با وجود تفاوت‌های فرهنگی و زبانی، در برگزاری نوروز نقاط اشتراک فراوانی دارند، که نشان از پیوندهای عمیق تاریخی میان آنهاست.
از منظر گردشگری فرهنگی، نوروز می‌تواند بستری برای معرفی سنت‌ها، آیین‌ها و جاذبه‌های متنوع این کشورها باشد. هر کدام از این ملت‌ها آیین‌های خاص خود را در نوروز برگزار می‌کنند، که خود می‌تواند، محرکی برای گردشگری منطقه‌ای باشد.
در ایران، برگزاری مراسم چهارشنبه سوری، نوروز خوانی در مناطق مختلف، مراسم تحویل سال نو با دعا مخصوص تحویل سال نوو دورهمی خانواده‌ها پای سفره هفت سین و اماکن مقدس مذهبی، بویژه در حرم مطهر امام رضا (ع)، دید و بازدیدهای نوروزی و سیزده بدر که هر کدام جذابیت‌های فرهنگی خاصی برای گردشگران برخوردار است.
در ازبکستان و تاجیکستان، نوروز همراه با اجرای مسابقات بزکشی، نمایش‌های سنتی و جشن‌های عمومی در میادین شهرهاست.
در قزاقستان و قرقیزستان، جشن نوروزی با نمایش‌های اسب سواری، کشتی سنتی و آیین‌های بومی همراه است. در ترکیه و آذربایجان، نوروز با اجرای موسیقی سنتی، روشن کردن آتش و پخت غذاهای خاص نوروزی جشن گرفته می‌شود.
این تنوع آیینی در عین اشتراکات فرهنگی، فرصتی بی‌نظیر برای توسعه تورهای گردشگری نوروزی، که علاقه‌مندان به فرهنگ‌های مختلف را به بازدید از کشورهای نوروزی ترغیب می‌کند.
نوروز تنها یک جشن ملی نیست، بلکه ابزاری برای دیپلماسی فرهنگی و تعاملات بین‌المللی محسوب می‌شود. کشورهای حوزه نوروز می‌توانند از این میراث مشترک برای تقویت روابط فرهنگی و اقتصادی خود استفاده کنند. برخی از راهکارهای مؤثر عبارتند از: برگزاری جشن‌های مشترک نوروزی، در پایتخت کشورهای ۱۳گانه با حضور مقامات و هنرمندان، پیوندهای گردشگری فرهنگی را تقویت خواهد کرد.
همچنین امضای توافق نامه‌های گردشگری نوروزی، با ایجاد ویزای مشترک گردشگری نوروزی با رویکرد تسهیل‌گری و آسان‌سازی برای گردشگران جهت سفر بین کشورها و نیز برپایی، نمایشگاه‌های مشترک صنایع‌دستی و فرهنگی با محوریت نوروز، که می‌تواند به معرفی بهتر فرهنگ‌های این کشورها و علاوه بر جذب گردشگران مشترک نوروز، به جذب گردشگران دیگر کشورها منجر شود.
بنابراین تمرکز بر برگزاری تورهای ویژه نوروزی توسط دفاتر سیاحتی و گردشگری و راهنمایان گردشگری دارای ظرفیت و قابلیت تحت عنوان تورهای اختصاصی نوروزی با تعامل و همکاری و هماهنگی آژانس‌های کشورهای عضو ۱۳گانه و حمایت‌های دولتی، می‌توانن نسبت به عملیاتی نمودن، تورهای مذکور با بازدید از شهرهای مختلف با آیین‌های خاص نوروزی را اجرایی و عملیاتی کرد.
تورهای نوروزی ایران با بازدید از جشن‌های چهارشنبه سوری تا سایر آداب و رسوم ویژه نوروز در استان‌های مختلف با تجربه غنی از فرهنگ ایرانی در حوزه نوروز تور نوروزی آسیای مرکزی، با بازدید از جشن‌های نوروزی در سمرقند، بخارا، دوشنبه و آلماتی، تور نوروزی ترکیه و آذربایجان، با تجربه آتش بازی‌های نوروزی در باکو و استانبول همراه با غذاهای محلی، همه آنچه که به عنوان بخش ناچیزی از آیین‌ها، مراسم‌ها و سنت‌های این سنت دیرینه فرهنگی است به عنوان بخش ناچیزی از آیین‌ها، مراسم‌ها و سنت‌های این سنت دیرینه فرهنگی است به عنوان ظرفیت‌های گردشگری نوروزی از جشن‌های خیابانی تا تورهای نوروز محور در کشورهای با اشتراکات فرهنگی است.
یکی دیگر از مهمترین راه‌های جذب گردشگران به جشن نوروز، استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ای و دیجیتال و تولیدات مشترک در معرفی نوروز به گردشگران جهان است. بنابراین برای معرفی نوروز در سطح بین‌المللی، کشورهای مشترک می‌توانند مستندهای ویژه‌ای درباره نوروز و تاریخچه ان بسازند و در شبکه‌های بین‌المللی پخش کنند. همچنین نمایش نوروز در قالب سریال‌های تلویزیونی و فیلم‌های سینمایی می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر معرفی جشن به جهانیان داشته باشد.
ضمن اینکه در این زمینه از قدرت فعالیت‌های دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی، با ایجاد کمپین‌های مشترک دیجیتال، می‌توان نوروز را به ترند جهانی تبدیل کرد.
از منظر اهمیت تولید محتوای مشترک نورزی در تعاملات بین‌المللی، در عصر رسانه‌های دیجیتال و جهانی شدن اطلاعات، تصویر یک کشور در عرصه بین‌المللی نقش تعیین‌کننده در روابط سیاسی، اقتصادی و گردشگری آن کشور دارد. متأسفانه، ایران طی دهه‌های اخیر با چالش ایران هراسی روبرو بوده که از طریق رسانه‌های غربی و تبلیغات منفی، به محدود شدن تعاملات بین‌المللی، کاهش گردشگران خارجی و تضعیف دیپلماسی عمومی منجر شده است.
اما نوروز به عنوان یک نماد صلح، دوستی و تمدن مشترک، می‌تواند فرصتی برای مقابله با این تصویرسازی‌های منفی باشد. تولید محتواهای مشترک بین ایران و سایر کشورهای نوروزی این امکان را فراهم می‌آورد که: روایت مثبت از ایران و فرهنگ ایرانی در سطح بین‌المللی ارائه شود.
ایران به عنوان یک کشور دارای تمدن، فرهنگ غنی و مردمان صلح دوست معرفی شود. پیوندهای فرهنگی بین ایران و کشورهای همسایه تقویت شده و ایران هراسی در کشورهای نوروزی کاهش یابد. گردشگران بیشتری از کشورهای مشترک و سایر نقاط جهان برای تجربه نوروز در ایران ترغیب شوند.
بنابراین، برای استفاده از ظرفیت نوروز در تعمیق روابط بین‌المللی، تولید محتوای چند رسانه‌ای مشترک بین کشورهای نوروزی و به ویژه با محوریت ایران ضروری است. به برخی از مهمترین انواع محتوا، می‌توان به مستندها و فیلم‌های سینمایی مشترک درباره نوروز در کشورهای مختلف بویژه تأکید به نقش ایران به عنوان خاستگاه نوروز و نشان دادن سنت‌های نوروزی در شهرهای مختلف ایران، در باز تعریف تصویر ایران مؤثر خواهد بود.
همچنین، سریال‌های تلویزیونی درباره شخصیت‌های تاریخی و اسطوره‌ای مرتبط با نوروز که می‌تواند تاریخ و تمدن ایران را به کشورهای مشترک نوروزی و جهانیان معرفی کند. و نیز تولید انیمیشن‌های نوروزی برای کودکان کشورهای نوروزی، که می‌تواند در دراز مدت به تقویت احساس همبستگی میان نسل‌های آینده کشورهای نوروزی و ایران تأثیر بسزایی داشته باشد و نقش بارز در حوزه محتوای دیجیتال و تبلیغات گردشگری با ایجاد کمپین‌های دیجیتال مشترک در شبکه‌های اجتماعی، ویدئوهای تبلیغاتی با محوریت تجربه نوروز در ایران با تأکید بر ساخت ویدئوهای حرفه‌ای که گردشگران خارجی را در حال تجربه نوروز در شهرهای مختلف ایران نشان دهد و نیز طراحی تورهای مجازی از آیین‌های نوروزی در شهرهای مختلف ایران و انتشار آن‌ها در پلتفرم‌های بین‌المللی، می‌تواند در معرفی بهتر ایران اثرات عمیقی داشته باشد.
حسن ختام، اینکه تولید محتوا مشترک درباره نوروز فراتر از معرفی یک جشن باستانی، می‌تواند به ابزاری مؤثر برای مقابله با ایران هراسی، تقویت تعاملات فرهنگی و افزایش گردشگران خارجی تبدیل شود. با استفاده از رسانه‌های دیجیتال، همکاری‌های رسانه‌ای منطقه‌ای و برنامه‌های گردشگری مشترک، ایران می‌تواند روایتی نو از فرهنگ، تمدن و مردمان خود به جهان ارائه دهد.
نوروز تنها یک جشن نیست، فرصتی برای تغییر نگاه جهانی به ایران، افزایش تعاملات بین‌المللی و بهره‌برداری از ظرفیت‌های گردشگری و فرهنگی است.
انتهای پیام/