میراث‌آریا: روز سه‌شنبه ۲۱ اسفندماه مجموعه تاریخی فرهنگی تاق‌بستان میزبان آیین درختکاری با مشارکت سازمان‌های محیط زیستی، تشکل‌های مردم‌نهاد و همراهی کارشناسان حوزه میراث فرهنگی و محیط‌زیست، با هدف تأکید بر هم‌زیستی انسان و طبیعت در این منظر کم‌نظیر تاریخی بود.
تاق‌بستان تنها یک محوطه تاریخی نیست؛ بلکه منظری‌ست که در آن، تاریخ و طبیعت درهم‌تنیده‌اند. این مکان، که از دیرباز یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های طبیعی و انسانی منطقه بوده، به دلیل وجود کوهستان، صخره‌هایی که کتیبه‌های ساسانی را در خود جای داده‌اند و چشمه‌های جوشانی که سراب تاق‌بستان را شکل داده‌اند، به‌عنوان یک زیست‌بوم پویا شناخته می‌شود. تداوم حیات این منظره، نه‌تنها به حفظ نقش‌برجسته‌ها و آثار تاریخی وابسته است، بلکه به پایداری محیط زیستی آن نیز ارتباط دارد. درختکاری نمادین در این محوطه، گامی در جهت تقویت این پیوند و حفظ یکی از مهم‌ترین منظرهای تاریخی و طبیعی کشور است.
این آیین با حضور مسئولان، فعالان محیط‌زیست، اساتید دانشگاه و اعضای گروه‌های مردم‌نهاد برگزار شد. برگزارکنندگان، در سخنرانی‌های خود، تأکید کردند که حفظ آثار تاریخی بدون توجه به اکوسیستم پیرامونی آن‌ها، امری ناقص است. چراکه تاق‌بستان، نه‌تنها به‌عنوان میراثی از دوران ساسانی، بلکه به‌عنوان بخشی از هویت اکولوژیک منطقه نیز شناخته می‌شود. این رویداد با هدف افزایش آگاهی عمومی نسبت به این هم‌زیستی و ضرورت حفاظت از هر دو بُعد تاریخی و طبیعی برگزار شد.
کارگاه‌های آموزشی محیط‌زیستی برای کودکان و نوجوانان
یکی از مهم‌ترین بخش‌های این مراسم، برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای کودکان و نوجوانان بود. در این کارگاه‌ها، مفاهیمی همچون تأثیر درختان در حفظ رطوبت خاک، کاهش فرسایش در دامنه‌ها، نقش پوشش گیاهی در کاهش دما و اهمیت درختان در حفظ تنوع زیستی پیرامونی آموزش داده شد. کودکان با کاشت بذر بلوط سازگار با اقلیم منطقه، به‌شکل عملی در این فرآیند مشارکت کردند و با مفهوم مسئولیت‌پذیری زیست‌محیطی آشنا شدند.
نشست تعاملی: تعامل میان طبیعت، تاریخ و جوامع انسانی
در حاشیه این آیین، نشست تعاملی گفت و گو محور با حضور کارشناسان محیط‌زیست و متخصصان میراث فرهنگی برگزار شد. در این نشست، بر ضرورت نگرش کل‌نگر به محوطه‌های تاریخی تأکید شد. کارشناسان توضیح دادند که درختکاری نباید تنها به‌عنوان اقدامی نمادین تلقی شود، بلکه باید در چارچوب مطالعات اکولوژیکی و ژئومورفولوژیکی منطقه انجام شود. نقش گیاهان در تقویت پایداری زمین‌شناختی کوه و منظر طبیعی تاق بستان، تأثیر آن‌ها بر مدیریت منابع آب در محوطه و همچنین چگونگی انتخاب گونه‌های گیاهی سازگار با این زیست‌بوم، ازجمله مباحثی بود که در این نشست مطرح شد.
کاشت بذر بلوط توسط مسئولین، فعالان محیط‌زیست و مردم مشارکت‌کننده
یکی از بخش‌های اصلی این آیین، کاشت درخت توسط مسئولان حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی، گروه‌های مردم‌نهاد، علاقه‌مندان و فعالین محیط‌زیستی بود. این اقدام، علاوه بر تأکید بر اهمیت حفظ پوشش گیاهی، فرصتی برای تقویت پیوند میان جامعه و میراث طبیعی منطقه فراهم کرد. مشارکت گسترده در این فرآیند، نشان‌دهنده عزم عمومی برای حفظ تاق‌بستان به‌عنوان یک سرمایه ملی بود.
این آیین با استقبال گسترده مردم و حمایت سازمان‌های محیط زیستی همراه شد. بسیاری از شرکت‌کنندگان، با در دست داشتن بذرهای بومی، به کاشت آن در نقاط تعیین‌شده محوطه پرداختند. این مشارکت عمومی، گواهی بر افزایش آگاهی نسبت به اهمیت حفاظت از منظر تاریخی و فرهنگی و طبیعی تاق‌بستان بود.
در پایان مراسم، برگزارکنندگان بر ضرورت تداوم چنین رویدادهایی تأکید کردند و پیشنهاد شد که درختکاری در تاق‌بستان به‌عنوان یک آیین سالانه با مشارکت جامعه محلی و سازمان‌های تخصصی برگزار شود. همچنین، توسعه برنامه‌های آموزشی برای گردشگران و دانش‌آموزان به‌عنوان یکی از راهکارهای حفاظت بلندمدت از این محوطه مطرح شد.
تاق‌بستان، به‌عنوان یکی از ارزشمندترین چشم‌اندازهای تاریخی و طبیعی ایران، نیازمند رویکردی جامع در مدیریت و حفاظت است. آیین درختکاری امسال، گامی در جهت تلفیق نگاه محیط‌زیستی و تاریخی به این محوطه بود و امید می‌رود که چنین اقدامات، الگویی برای سایر پایگاه‌های تاریخی و طبیعی کشور باشد.
انتهای پیام/