تغییر رویکرد‌هایی که در موضوع سوانح جاده‌ای به کار گرفته شده، یک ضرورت است و تا زمانی که این تغییر صورت نگیرد، نباید به کاهش سوانح جاده‌ای امیدوار بود. افزایش قربانیان سوانح جاده‌ای نشان می‌دهد سازوکار‌های به کار گرفته‌شده و هشدار‌های داده شده راه به جایی نمی‌برد. فرارسیدن ایام نوروز و سفر‌های تابستانی همواره با دلشوره‌های بسیاری همراه است که فصل مشترک آن نگرانی از حوادثی است که منجر به مرگ بسیاری از شهروندان می‌شود. در مقام آمار، همواره گزارش‌های جامعی از دلایلی که منجر به بروز سوانح می‌شود، روی میز متولیان امر قرار می‌گیرد، با این حال، سوانح رانندگی توجهی به دلایل و نگرانی مدیران ندارند و با شدت بیشتری در خیابان‌ها و جاده‌ها در حال رقم خوردن هستند.
همه افرادی که در حال رانندگی در خیابان‌ها و جاده‌های کشور هستند، ناتوانی یا بی‌تفاوتی دولت‌ها نسبت به رفع موانع موجود را درک کرده‌اند. آنها به خوبی می‌دانند کدام یک از دوربین‌های کنترل سرعت فعال نیست، مأموران پلیس راه در کدامین محل مستقر یا کمین کرده‌اند و فهمیده‌اند که رفتار‌های کنترل سایبری رانندگان، ضمانت اجرایی ندارد. وقتی دوربین‌های کنترل سرعت فعال نباشد، مشخص می‌شود کنترل فاصله طولی خودرو‌ها امکان‌پذیر نیست، ضمن اینکه عمده مسیر‌های فرعی به هیچ دوربینی مجهز نیست، از همین‌رو تنها ابزاری که روی آن تأکید می‌شود، هشدار به رانندگان پرخطر با تهدید افزایش جریمه و توقیف خودروی رانندگان پرخطر است. سال‌هاست باور کاربران راه این است که در پس افزایش جرایم رانندگی، کسب درآمد است، برای همین تأکید بر افزایش جرایم رانندگی هم راه به جایی نمی‌برد. همان‌گونه که ابتدا تأکید شد این کاهش یا رفع این آسیب، تنها با تغییر رویکرد‌های موجود امکان‌پذیر است. مطالعات تطبیقی از کشور‌های پیشرو در کاهش سوانح رانندگی، موضوعی است که در موارد بسیاری به آن اشاره می‌شود، اما هیچ اقدام عملی درباره آن صورت نمی‌گیرد. روشن است کشور‌هایی که موفق شده‌اند از این مسیر پرخطر عبور کنند، هزینه‌های بسیاری برای آن پرداخت کرده‌اند، بنابراین توجه به موضوع‌های بنیادین در این امر ضرورتی است که با شعار محقق نمی‌شود.
کشته‌ها و تلفات جاده‌ای و خیابانی سال‌هاست یکی از دغدغه‌های بزرگ مسئولان است، اما تلاش‌ها برای کاهش این درد التیام محسوسی در پی نداشته و ما هر سال شاهد هزاران کشته و چند صد هزار زخمی در اثر تصادفات رانندگی هستیم. سؤالی که در این حوزه برای عموم مطرح است یا برنامه‌های پیشگیری از تخلفات رانندگی و به خصوص تخلفات حادثه‌خیز ناکارآمد است یا عزم جدی از سوی مسئولان برای کشیدن ترمز حادثه‌های رانندگی خونین به دلایلی وجود نداشته‌است. یکی از طرح‌هایی که برای کاهش تخلفات همیشه مطرح می‌شود، افزایش مبلغ جریمه‌های رانندگی است که صبح دیروز هم پلیس اعلام کرد قرار است از ۲۷اسفند ماه تا ۱۵ فروردین جریمه تعدادی از تخلفات حادثه‌ساز در این مدت ۳۰ درصد افزایش یابد تا مسافران سفر‌های آسوده‌تر در پیش داشته‌باشند. البته افزایش جریمه‌ها مسبوق به سابقه است، اما پس از مدتی بازدارندگی‌اش را از دست می‌دهد و به نظر می‌رسد افرادی که عادت به تخلف کرده‌اند، به این موضوع وقعی نمی‌گذارند. آنچه از برآیند بررسی‌های میدانی در حوزه تصادفات و رانندگان متخلف به دست آمده‌است، کمبود تجهیزات مدرن برای کنترل و نظارت وسایل نقلیه، ناایمن بودن خودرو، عدم آموزش صحیح و جاده‌ها و خیابان‌های ناایمن از مهم‌ترین علت‌های در تصادفات رانندگی است.
ضرورت تجهیزات نوین کنترلی
بررسی‌ها نشان داده‌است اکثر راننده‌هایی که حادثه خونینی را رقم می‌زنند به خاطر عدم تجهیزات کنترلی پلیس در طول مسیر تخلفات دیگری را مرتکب می‌شوند و همین استدلال ضرورت استفاده از تجهیزات پیشرفته کنترلی در جاده‌ها را بیش از پیش مورد توجه قرار می‌دهد.
صبح دیروز ۲۰ اسفندماه، رئیس‌جمهور در نوزدهمین همایش سراسری رؤسا و معاونین پلیس راهور حضور پیدا و اعلام کرد دولت آمادگی لازم را برای کمک به پلیس در خصوص کاهش حادثه‌های رانندگی و تلفات آن دارد.
استفاده از تجهیزات و تکنولوژی‌های پیشرفته در پلیس راهور فراجا یکی از وعده‌هایی بود که مسعود پزشکیان در این همایش داد و این کمبود با توجه به افزایش طول جاده‌ها و بزرگراه و افزایش تعداد خودرو‌ها به وضوح دیده می‌شود.
رئیس‌جمهور در این همایش با بیان اینکه استفاده از تجهیزات پیشرفته برای تقویت کنترل و نظارت وسایل نقلیه ضروری است، گفت: دولت آمادگی دارد با تجهیز پلیس راهور به تکنولوژی‌های پیشرفته و جدید به کاهش تصادفات و خطرات جاده‌ای کمک کند و همه باید به سمتی حرکت کنیم که با استفاده از این تجهیزات و تکنولوژی‌های دقیق و پیشرفته همچون دوربین و پهپاد خطرات ناشی از تصادفات را کاهش دهیم.
آموزش
یکی دیگر از مؤلفه‌های تأثیرگذار در کاهش تصادفات آموزش درست رانندگی و نهادینه کردن فرهنگ ترافیک و رانندگی صحیح در جامعه است که می‌طلبد تمامی نهاد‌ها در این موضوع احساس وظیفه کنند و به میدان بیایند. رئیس‌جمهور نیز بر این موضوع تأکید کرد و موضوع آموزش را به عنوان یکی از محور‌های اصلی در کاهش تصادفات شمرد و افزود: آموزش یکی از مهم‌ترین متغیر‌های تأثیرگذار در کاهش تصادفات است و همه ما از مسئولان و مدیران گرفته تا رسانه‌های جمعی، دانشگاه‌ها، مدارس، مساجد و تریبون‌های رسمی باید در این زمینه همکاری کنند و با آموزش درست در کاهش تصادفات نقش ایفا کنند.
نقاط حادثه‌خیز
موضوع دیگری که رئیس‌جمهور تأکید زیادی روی آن داشتند، برطرف کردن نقاط حادثه‌خیز است. پلیس حدود ۵ هزار نقاط حادثه‌خیز در مواصلات کشور شناسایی کرده‌است که تصادفات مرگباری را رقم می‌زنند و سال‌هاست تلاش می‌کند از طریق وزارت راه این نقاط مرتفع شود.
در این همایش، رئیس‌جمهور از مهندسی جاده‌ها و خودرو‌ها به عنوان یکی دیگر از عوامل مهم مؤثر در تصادفات نام برد و اظهار داشت: با وجود همه مسائل، اگر جاده‌ها در شرایط خوبی نباشند، احتمال وقوع تصادف افزایش می‌یابد. مناطق حادثه‌خیز به خوبی مشخص شده‌اند و هر سال در این زمینه بیشترین تصادفات را داریم. از منظر مهندسی، می‌توان این نقاط را اصلاح کرد.
خودرو‌های ناایمن
خودرو‌های ناایمن هم یکی دیگر از دغدغه‌های رئیس‌جمهور بود که تأثیر زیادی در آمار کشته‌های رانندگی دارد. وی گفت: سیستم ترمز، ایمنی و ایربگ‌های خودرو‌ها مواردی هستند که باید‌روی آنها کار مطالعاتی و تخصصی شود. باید مطمئن شویم در حوادثی که به هر دلیلی ممکن است رخ دهد، جان سرنشینان و مردم عزیز ما به خطر نیفتد و خانواده‌ها بی‌سرپرست نشوند. ما نمی‌خواهیم کودکی بی‌سرپرست شود و نتواند به زندگی‌اش ادامه دهد؛ خواسته ما این است که هموطنان‌مان در سلامت زندگی کنند و تلاش شما به همین منظور است.
برخورد قاطع با رانندگان متخلف
مسعود پزشکیان در ادامه با اشاره به ضرورت برخورد قاطع و مجازات متخلفان در تصادفات ادامه داد: امروزه تخلفات رانندگی که منجر به کشته‌شدن، مجروحیت یا معلول شدن افراد می‌شود، باید به عنوان قصد قتل غیرعمد بررسی شود؛ یعنی فردی که قوانین را رعایت نمی‌کند و با سرعت غیرمجاز رانندگی می‌کند، در حقیقت قصد دارد به کسی آسیب بزند و او را به قتل برساند. این موضوع نباید به سادگی نادیده گرفته و تنها با جریمه نقدی حل شود.
وی ادامه داد: باید از ابتدا با افرادی که چنین رفتار‌های ناهنجاری در رانندگی از خود نشان می‌دهند، به طور قاطع و محکم برخورد کرد و نباید تنها به یک جریمه نقدی چند میلیونی اکتفا کرد، چراکه پرداخت جریمه نقدی برای آنان بی‌اهمیت خواهد بود. باید توجه داشته باشیم که در رانندگی با سرعت غیرمجاز جان طرف مقابل به خطر می‌افتد و هیچ کسی مجاز به انجام چنین کاری نیست.
پزشکیان با اشاره به آمار بالای تصادفات شهری و جاده‌ای و آثار زیانبار و خسارت‌های مالی و جسمی و روحی ناشی از تصادفات گفت: اگر مهندسی جاده، مهندسی خودرو، مهندسی ترافیک، کنترل‌ها، نوع مجازات‌ها، آموزش‌ها و مجموعه تشویق‌ها را در یک بسته جامع در نظر بگیریم، همه ما موظف خواهیم بود تا برای حفظ سلامتی مردم عزیز کشورمان تلاش کنیم. غیرقابل قبول است که بیش از ۱۷ هزار نفر از هموطنان ما در سال به دلیل حوادثی که می‌توان از وقوع آنها جلوگیری کرد، جان خود را از دست بدهند.
پویش «نه به تصادفات»
رئیس‌جمهور با بیان اینکه پویش «نه به تصادف» باید به یک فرهنگ و باور در جامعه تبدیل شود و در ذهن‌ها باقی بماند، افزود: در کشور‌های پیشرفته، افرادی که تخلفات پرخطر را انجام می‌دهند، دیگر اجازه رانندگی نخواهند داشت و از بسیاری از مزایای اجتماعی محروم می‌شوند تا نتوانند و نخواهند چنین رفتار‌هایی را تکرار کنند، اما وقتی می‌توان با یک جریمه ساده از این قضیه عبور کرد، انسان‌ها دیگر به رعایت اخلاق و رفتار خود توجه نخواهند کرد.
هزینه تخلفات بازدارنده نیست
سردار احمدرضا رادان، فرمانده کل انتظامی کشور هم در نشست فرماندهان پلیس راهور با بیان اینکه سالانه بیش از چند صد میلیارد کیلومتر پایش سفری و غیر‌سفری در راه‌ها داریم؛ در این ۶۰۰ میلیارد پایش، ۵۳ میلیارد راننده و ۴۳ میلیارد وسیله نقلیه نقش دارند، گفت: نقشی که همکاران بنده به عنوان نیروی انتظامی، راهنمایی و رانندگی، اورژانس و هلال احمر در حوزه‌های پرتردد دارند، تا بتوانند وضعیت را به کنترل خود در بیاورند یک نقش بی‌بدیلی است. اگر برنامه کاهش تصادف نبود با توجه به میزان افزایش خودرو‌ها و گواهینامه‌ها ما امسال باید ۶۰ هزار کشته را تجربه می‌کردیم.
راضی نیستم
فرمانده کل انتظامی کشور افزود: قبلاً هر ساله در تصادفات رانندگی ٢٨ هزار کشته را تجربه می‌کردیم ولی امروز به جایی رسیدیم که ١٩هزار را تجربه کردیم. البته از این بابت خوشحال نیستیم چراکه همچنان ۱۹ هزار عدد بالایی است و باید در این موضوع یک مقدار جدی‌تر حرکت کنیم، که این هماهنگی بین دولت، پلیس و سایر دستگاه‌های مرتبط می‌تواند این کمک را کند.
سردار رادان ادامه داد: هم شهید رئیسی در این زمینه فعالیت داشتند که خواستار کاهش ۵۰درصدی تصادفات بودند و هم رئیس‌جمهور جدید با پویش «نه به تصادفات» اتفاق جدیدی را رقم زد. وقتی پویش نه به تصادفات بخواهد در ذهن و جان مردم، مسئولان و مجریان جا بگیرد، یعنی نه‌تنها ۵۰ درصد کاهش، بلکه دیگر نباید شاهد تصادفی باشیم. دغدغه حضرت آقا نیز همین است و فرمودند که وقتی قصه تصادفات را می‌شنوم، غصه‌ام می‌شود و باید تلاش کنیم تصادفات را به حداقل برسانیم.
۲۲۰ میلیون خدمت
فرمانده فراجا گفت: در حوزه شماره‌گذاری، صدور گواهینامه، اجراییات و رسیدگی به تصادفات ترافیکی، سالانه نزدیک به ٢٢٠ میلیون خدمت به مردم ارائه می‌شود و این نشان‌دهنده این است که کارکنان حوزه راهنمایی و رانندگی مانند سایر حوزه‌ها فعال بوده و هیچ وقت اراده آنها در شرایط سخت سست نشده‌است. سرما و گرما حین خدمت باعث کم‌کاری آنها نشده‌است و خانواده‌های این افراد از خودشان مظلوم‌تر و صبورتر هستند.
هزینه تخلفات رانندگی بالا برود
سردار احمد رضا رادان در پایان با بیان اینکه جریمه‌های رانندگی بازدارنده نیست، اظهار کرد: تصادفات پیامد‌های عجیبی دارد، اثرات هولناک حادثه بر جان خویشان نفوذ می‌کند و افراد نزدیک نیز از آن حادثه آسیب می‌بینند. اگر یکبار برای همیشه موضوع هوشمندی و مقررات در رانندگی را حل کنیم، هزینه‌های اورژانس و بیمارستان نیز کاهش پیدا می‌کند و اتفاق «خودرو متصل»، انقلابی در حوزه کنترل نقلیه خواهد بود. امروز کمتر از ١٠ درصد از رانندگان هستند که تخلفات حادثه‌ساز ایجاد کرده و اراده شأن را به ۹۰ درصد جامعه تحمیل می‌کنند. هزینه تخلفات رانندگی باید بالا برود، چراکه رانندگان متخلف احساس می‌کنند، هزینه تخلف به قدر لازم بازدارنده نیست. باید در این موضوع کار کنیم تا بازدارندگی لازم را داشته‌باشیم.
کاهش 4/5 درصدی تلفات تصادفات
رئیس پلیس راهور فراجا هم در حاشیه این همایش در جمع خبرنگاران گفت: طبق آخرین آمار پزشکی قانونی تا پایان دی‌ماه امسال، بیش از ۱۶ هزار نفر در تصادفات رانندگی جان خود را از دست داده‌اند. اگرچه این رقم نسبت به سال گذشته ۵/۴ درصد کاهش یافته، اما همچنان ارقام نگران‌کننده‌ای به‌شمار می‌آید.
سردار سیدتیمور حسینی افزود: برای کاهش تصادفات و تعداد مجروحان در تعطیلات نوروز، مسئولان تأکید دارند تلاش همگانی و مشارکت مردم از عوامل اصلی در دستیابی به این هدف محسوب می‌شود. در همین راستا، اقدامات نظارتی و بازدارنده‌ای نظیر افزایش برخورد با تخلفات حادثه‌ساز مانند سرعت غیرمجاز و سبقت، در دستور کار قرار گرفته است، به‌طوری‌که در صورت ارتکاب دو تخلف حادثه‌ساز به صورت همزمان، خودرو توقیف خواهد شد.
وی همچنین اظهار کرد: پلیس از تردد خودرو‌های فاقد معاینه فنی جلوگیری خواهد کرد. نداشتن معاینه فنی به منزله نداشتن اجازه ورود به جاده تلقی شده و این اقدام با هدف حذف خودرو‌های نامطابق از جریان تردد و افزایش ایمنی صورت می‌گیرد.
وی در ادامه گفت: یکی دیگر از اقدامات پلیس، تجهیز پهپاد‌ها و دوربین‌های نظارتی به سامانه‌های کنترل فاصله طولی در مسیر‌های اصلی کشور، به‌ویژه در جاده‌های منتهی به استان‌های فارس و هرمزگان، غرب و شمال‌غرب کشور است که نقشی مهم در پایش و ارتقای ایمنی جاده‌ها دارد.
رئیس پلیس راهور فراجا همچنین از افزایش برخی از تخلفات حادثه‌ساز در تعطیلات نوروز خبر داد و گفت: از ۲۵ اسفند تا ۱۵ فروردین‌ماه به مقدار یک‌سوم به مبلغ اصلی تخلفات حادثه‌ساز اضافه خواهد شد و این افزایش نرخ جریمه صرفاً به منظور بازدارندگی است.
سردار حسینی در پایان از مردم خواست که با همکاری و رعایت دقیق قوانین، نقش خود را در کاهش تصادفات و حفظ جان هموطنان ایفا کنند تا شاهد بهبود وضعیت ایمنی در تعطیلات نوروز باشیم.
منبع: روزنامه جوان