به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، در حالی که بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور به تحریم‌ها نسبت داده می‌شود، اما می‌توان چنین تحلیل کرد که تحریم‌ها تنها بخشی از معضل اقتصادی کشور هستند و بسیاری از این مشکلات به سوءمدیریت، تصمیم‌گیری‌های ناکارآمد و بی‌ثباتی در سیاستگذاری برمی‌گردد. همچنین اصلاحات ساختاری در بخش‌های مختلف اقتصادی، انسجام و همکاری میان قوا و سرعت عمل در تصمیم‌گیری و اجرای طرح‌ها از دیگر نکاتی است که نباید از آنها غافل شد. نوسانات ارزی و کاهش ارزش پول ملی تا مشکلات تولید و جولان قاچاق، اقتصاد کشورمان را با چالش‌های فراوانی روبه‌رو کرده است که ریشه آنها فقط در تحریم‌ها نیست، بلکه در ضعف مدیریت و ناهماهنگی در تصمیم‌گیری‌ها نهفته است. حالا، چگونه می‌توان این مشکلات را حل کرد؟ چه راهکار‌هایی برای نجات اقتصاد ایران وجود دارد؟ و نقش دولت، مجلس و سایر نهاد‌ها در این مسیر چیست؟
اقتصاد ایران اکنون در شرایطی خوبی قرار ندارد و به‌ویژه از ابتدای دهه 90، با بحران‌های متعددی مواجه است. نرخ تورم دو رقمی و فرساینده، کاهش ارزش پول ملی، بی‌ثباتی در بازار ارز و بحران تولید، همگی نشان‌دهنده ضعف ساختاری و فقدان هماهنگی در سیاستگذاری‌های اقتصادی است. آمار‌ها گویای آن است که قدرت خرید مردم به شدت کاهش یافته و این مسئله، به‌ویژه در طبقات کم‌درآمد جامعه، احساس می‌شود. اما در کنار تحریم‌ها که عامل بخشی از مشکلات اقتصادی به شمار می‌رود، اصلی‌ترین چالش‌ها به مدیریت ضعیف، تصمیم‌گیری‌های کند و نبود انسجام میان قوا باز می‌گردد. این مشکلات، نیاز به اصلاحات ساختاری و اقدامات فوری و جهادگونه دارند. برای عبور از این وضعیت، چند اقدام اساسی باید در اولویت قرار گیرد تا روند اصلاحات و بهبود وضعیت اقتصادی آغاز شود.
1. انسجام و همکاری قوا، ضرورت مدیریت هماهنگ
چرا مهم است؟ بی‌ثباتی در سیاست‌های اقتصادی عمدتاً ناشی از ناهماهنگی میان دولت، مجلس و قوه قضائیه است. در صورتی که این سه نهاد نتوانند به‌صورت یکپارچه و هماهنگ عمل کنند، اصلاحات اقتصادی ناتمام خواهند ماند. چه باید کرد؟ نخست، خروجی هیئت‌های مشترک اقتصادی میان قوای سه‌گانه باید با جدیت پی‌گیری شود و دستاورد‌های آن به‌طور دقیق و سریع در راستای حل مشکلات اقتصادی به کار گرفته شود. علاوه بر این، پایبندی به ثبات قوانین اقتصادی و اجتناب از تصمیمات مقطعی و غیرکارشناسی از سوی مجلس ضرورت دارد. باید نظارت‌های مستمر بر روند اجرای اصلاحات اقتصادی و مقابله با قاچاق در دستور کار قرار گیرد تا اصلاحات به درستی اجرا شوند.
2. اصلاح نظام ارزی، پایان آشفتگی در بازار ارز
چرا مهم است؟ بی‌ثباتی در سیاست‌های ارزی یکی از عواملی است که نه تنها سرمایه‌گذاری را نابود می‌کند بلکه باعث تشدید تورم و کاهش ارزش پول ملی می‌شود. در این صورت، قدرت خرید مردم کاهش یافته و بخش‌های تولیدی با مشکلات بیشتری روبه‌رو می‌شوند. چه باید کرد؟ برای حل این بحران، نخستین قدم، مدیریت هوشمند نقدینگی و جلوگیری از خلق پول بی‌ضابطه در بانک‌هاست. نظارت دقیق و سخت‌گیرانه بر تخصیص ارز و بازگرداندن ارز‌های صادراتی به چرخه اقتصادی باید در اولویت قرار گیرد. علاوه بر این، توسعه پیمان‌های پولی دوجانبه با کشور‌های مختلف برای کاهش وابستگی به دلار و مقابله با نوسانات ارزی، می‌تواند به حل مشکلات موجود کمک کند.
3. حفظ ارزش پول ملی، ضامن معیشت پایدار
چرا مهم است؟ کاهش ارزش پول ملی، عامل اصلی تورم و کاهش قدرت خرید مردم است. در صورت ادامه این روند، فشار اقتصادی بر اقشار کم‌درآمد بیشتر خواهد شد و اقتصاد کشور با بحران‌های جدیدی روبه‌رو می‌شود. چه باید کرد؟ اصلاح سیاست‌های پولی و جلوگیری از چاپ پول بی‌پشتوانه، اولین گام در حفظ ارزش پول ملی است. علاوه بر این، باید با افزایش تولید داخلی و صادرات غیرنفتی، منابع ارزی کشور تقویت شود. به‌ویژه افزایش شفافیت اقتصادی و حذف رانت‌های ارزی می‌تواند به اصلاحات پولی کمک کند.
4. حمایت همه‌جانبه از تولید و سرمایه‌گذاری
چرا مهم است؟ بدون تولید قوی، ثبات اقتصادی و اشتغال پایدار محقق نمی‌شود. متأسفانه تولیدکنندگان داخلی در حال حاضر با موانع قانونی، دیوان‌سالاری پیچیده و مشکلات مالی مواجه هستند که موجب کاهش رقابت‌پذیری و آسیب به تولید می‌شود. چه باید کرد؟ حذف مقررات زائد و کاهش دیوان‌سالاری برای تسهیل سرمایه‌گذاری در بخش تولید، می‌تواند زمینه‌ساز رشد این بخش شود. همچنین تخصیص وام‌های هدفمند و معافیت‌های مالیاتی برای صنایع راهبردی باید در دستور کار قرار گیرد تا رقابت‌پذیری محصولات داخلی افزایش یابد. همچنین باید واردات بی‌رویه کنترل شده و از تولیدکنندگان داخلی در برابر رقابت ناعادلانه حمایت شود.
5. مبارزه با قاچاق اقتصادی
چرا مهم است؟ قاچاق کالا و ارز، مانعی بزرگ در برابر رشد تولید ملی است و حجم گسترده آن موجب شده تولیدکنندگان داخلی در رقابت با کالا‌های قاچاق ناتوان شوند. چه باید کرد؟ برای مبارزه با قاچاق، باید سامانه‌های شفافیت مالی و نظارت‌های دقیق بر مبادی گمرکی و مبادلات اقتصادی تقویت شود. همچنین باید برخورد قاطع با شبکه‌های مافیایی قاچاق و انحصارطلبی اقتصادی انجام گیرد تا از واردات کالا‌های بی‌کیفیت و همچنین خروج سرمایه جلوگیری شود.
6. سرعت عمل در تصمیم‌گیری و اجرا، پایان دادن به بی‌تصمیمی
چرا مهم است؟ کندی در تصمیم‌گیری و اجرا موجب حفظ وضع موجود می‌شود و مانع از حل سریع مشکلات اقتصادی است. چه باید کرد؟ اولین گام در این مسیر، تعیین ضرب‌الاجل برای اجرای اصلاحات کلیدی اقتصادی است. همچنین باید نظارت دقیق بر عملکرد مدیران و لزوم پاسخگویی آنها در قبال تصمیمات اقتصادی تقویت شود. از سوی دیگر، باید از تغییرات پی‌درپی سیاست‌ها که باعث بی‌ثباتی اقتصادی می‌شود، جلوگیری شود.
نقشه راهی برای اصلاح اقتصادی در دیدار اخیر رهبر معظم انقلاب با کارگزاران نظام مطرح شد. با وجود تحریم‌ها که تأثیرگذار هستند، بسیاری از مشکلات اقتصادی ریشه در مدیریت ضعیف، کندی در تصمیم‌گیری و ناهماهنگی میان دستگاه‌ها دارند. برای نجات اقتصاد ایران، شش اقدام کلیدی ضروری است:
1. انسجام و همکاری میان دولت، مجلس و قوه قضائیه
2. اصلاح نظام ارزی برای کاهش وابستگی به دلار
3. حفظ ارزش پول ملی و کنترل نقدینگی
4. حمایت همه‌جانبه از تولید و سرمایه‌گذاری داخلی
5. مبارزه با قاچاق و شفاف‌سازی اقتصادی
6. سرعت عمل در اجرا و پرهیز از بی‌تصمیمی
اگر این اصلاحات به‌طور جدی دنبال شود، اقتصاد ایران می‌تواند از بحران‌های فعلی عبور کرده و به نقطه‌ای از ثبات و شکوفایی برسد. کلید اصلی موفقیت این اصلاحات، عزم جدی مسئولان و پرهیز از محافظه‌کاری است. اینک این پرسش باقی می‌ماند: آیا اراده‌ای برای تحقق این اصلاحات وجود دارد؟
منبع: جوان
انتهای پیام/
∎