به گزارش شهدای ایران به نقل از تسنیم، در سخنرانی اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی به موضوع اصلاح نظام ارزی کشور تأکید ویژه شده است، ایشان در این زمینه دو نکته کلیدی مطرح کرده‌اند:
تقویت پول ملی ـ رهبر انقلاب، به ضرورت تقویت پول ملی در برابر ارز خارجی تأکید و اعلام کردند که باید به‌جای فکر کردن به افزایش نرخ ارز به‌عنوان راه‌حلی برای کاهش تورم، رویکردهایی برای استحصال ثبات ارزی و تقویت ارز ملی اتخاذ شود.
پرهیز از افزایش نرخ ارز به‌بهانه کاهش تورم ـ ایشان همچنین اظهار داشتند که نباید برای دستیابی به اهدافی مانند کاهش تورم، به‌طور غیرمنطقی نرخ ارز بالا رود، زیرا این موضوع تنها باعث شوک قیمتی و افزایش هزینه‌های زندگی مردم می‌شود.
جمع‌بندی این دو نکته نشان می‌دهد که سیاست‌های آزادسازی ارزی که در گذشته انجام شده است، باید از برنامه‌ریزی کشور حذف یا اصلاح شوند. در زمان حاضر، موضوع ثبات ارزی و مدیریت صحیح منابع ارزی در طرح‌های توسعه بالادستی کشور نیز در دستور کار قرار گرفته است، و بر این اساس، تأکید بر ثبات ارزی و اصلاح سیستم موجود صورت گرفته است.
چالش‌های فعلی در نظام ارزی
1. سیاست ارزی کشور در چند ماه اخیر نتوانسته است به‌صورت مؤثر در کاهش نوسانات نرخ ارز یا بازگشت کامل ارز صادراتی عمل کند، این سازوکار علاوه بر عدم تأثیرگذاری بر بازگشت ارز صادراتی، باعث شده است نرخ محاسباتی ارز در گمرک نیز تحت تأثیر قرار گیرد.
نرخ ارز رسمی طبق قانون بودجه 1404 به‌عنوان پایه‌ای برای محاسبه نرخ ارز گمرکی استفاده می‌شود، که با جهش‌های نامطلوب خود، به شوک قیمتی کالاهای وارداتی منجر خواهد شد. اگر این نرخ در سال‌های آینده نیز با جهش‌های غیرمنتظره همراه باشد، کشور مواجه با یک شوک تورم کالای وارداتی خواهد شد که مستقیماً معیشت مردم را تحت فشار قرار می‌دهد.
2. یکی دیگر از مشکلات عمده نظام ارزی کشور، عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات به سامانه‌های رسمی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که سازوکار عرضه و تقاضای ارز نتوانسته است به این موضوع پاسخ مناسبی دهد، به‌نظر می‌رسد این موضوع نیازمند اصلاح است.
راهکارهای اصلاح نظام ارزی
برای تحقق دستور رهبر انقلاب در اصلاح نظام ارزی کشور، باید به چند راهکار کلیدی پرداخت:
1. تغییر در سیستم مدیریت ارزی
سامانه مدیریت ارزی کشور باید به‌گونه‌ای طراحی شود که؛
تعیین نرخ ارز به‌صورت منطقی و بر اساس شرایط واقعی بازار تعیین شود، بدون ایجاد جهش‌های نامطلوب.
نرخ ارز گمرکی باید به‌صورت موازی با نرخ بازار تعیین شود تا از شوک قیمتی کالاهای وارداتی جلوگیری شود.
2. اصلاح سیستم بازگشت ارز صادراتی
برای افزایش بازگشت ارز صادراتی، باید سیستم موجود اصلاح شود، این اصلاح شامل تقویت نظارت بر عملکرد شرکت‌های صادراتی و مجازات شدید شرکت‌هایی که در بازگشت ارز تخلف می‌کنند، می‌باشد.
پیامدهای اجرای این راهکارها
اجرای این راهکارها می‌تواند پیامدهای مثبتی برای اقتصاد کشور داشته باشد:
کاهش نوسانات نرخ ارز ـ با اصلاح سیستم مدیریت ارزی، نوسانات نرخ ارز کاهش می‌یابد و ثبات بیشتری در بازار ارزی به وجود می‌آید.
کاهش تورم کالای وارداتی ـ با تعیین نرخ ارز گمرکی به‌صورت منطقی و بدون جهش، امکان کاهش تورم کالای وارداتی فراهم می‌شود.
افزایش بازگشت ارز صادراتی ـ اصلاح سیستم بازگشت ارز صادراتی و تقویت نظارت بر عملکرد شرکت‌های صادراتی، می‌تواند منجر به افزایش ورود ارز به کشور شود.
∎