حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی زمانی‌فرد، عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد به تفصیل دعای روز هشتم ماه مبارک رمضان پرداخت و آن را الگویی جامع برای مهرورزی به اقشار آسیب‌پذیر و ایجاد روابط اجتماعی سازنده دانست.
وی بر اهمیت مفاهیم عمیق این دعا در رشد اخلاقی، فردی و اجتماعی مؤمنان تأکید نمود و گفت: این دعا به‌عنوان جاده‌ای روشن برای عبودیت، به حرکت در مسیر بندگی و ارتباطات مؤمنانه کمک می‌کند.
اهمیت توجه به یتیمان در دعای روز هشتم رمضان
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان با بیان اینکه متن دعای روز هشتم رمضان، با توجه به اقشار آسیب‌پذیر آغاز شده و در نخستین فراز خود طلب رحمت برای یتیمان را مطرح می‌کند، در تحلیل این بخش گفت: رحمت به یتیمان یکی از گران‌قدرترین آموزه‌های دینی و اخلاقی است. در این دعا از خداوند درخواست می‌شود که توفیق برخوردی پدرانه و محبت‌آمیز با یتیمان به مؤمنان عطا کند. کودکی که سرپرست خود را از دست داده، به مهر و محبت ویژه‌ای نیازمند است و این وظیفه‌ای انسانی و الهی است که باید به شکلی عاطفی و واقعی انجام شود. رحمت یعنی توجه به خلأهای روحی یتیمان و پر کردن جای خالی والدین، تا این گروه آسیب‌پذیر بتوانند با آرامش به زندگی خود ادامه دهند.
وی افزود: جامعه‌ای که بتواند عواطف انسانی را برای یتیمان به جریان بیندازد، در مسیر ارزش‌های اسلامی گام برداشته و پیوندهای اخلاقی میان اعضای خود را تقویت کرده است.
اطعام نیازمندان، عبادتی مالی در کنار عبادت بدنی
حجت‌الاسلام والمسلمین زمانی‌فرد در بخش دیگری از سخنان خود به عبارتی دیگر از این دعا تحت عنوان «اطعام الطعام» اشاره کرد و آن را به‌عنوان یکی از مسئولیت‌های اجتماعی و اخلاقی انسان مؤمن برشمرد و اظهار داشت: در هر جامعه افرادی وجود دارند که به دلیل مشکلات اقتصادی به گرسنگی و محرومیت دچار هستند و اطعام این افراد عبادتی مالی است که به‌ویژه در ماه مبارک رمضان جایگاه ویژه‌ای دارد. در دعای روز هشتم از خداوند درخواست می‌کنیم به ما توفیق فراهم کردن سفره‌ای برای محرومان و نیازمندان را عطا کند. این رفتار نه‌تنها نیازهای مادی انسان‌های آسیب‌پذیر را رفع می‌کند، بلکه موجب گسترش روحیه همدلی، کرامت و نزدیکی میان افراد جامعه می‌شود.
وی افزود: اطعام نیازمندان، مکمل عبادات بدنی همچون روزه است و این دعا مؤمنان را دعوت می‌کند که همزمان با خودسازی معنوی، بخشش و کمک به محرومان را نیز به‌عنوان وظیفه‌ای دینی در زندگی خود جاری سازند.
رفتار مؤمنانه در روابط اجتماعی
حجت‌الاسلام والمسلمین زمانی‌فرد با بیان اینکه بخش دوم دعای روز هشتم رمضان، به روابط اجتماعی انسان مؤمن معطوف است و آن را از دو زاویه مهم مورد توجه قرار می‌دهد، گفت: افشای سلام، جنبه‌ای مهم از رفتار اجتماعی مؤمن است که به صمیمیت و گرمی میان افراد جامعه منجر می‌شود. این دعا از ما می‌خواهد که سلام کردن را رفتاری گرم، دلنشین و مؤمنانه در نظر بگیریم که موجب ارتباط روحی و احساسی میان انسان‌ها خواهد شد. یک سلام گرم و صمیمی می‌تواند فضای معنوی و اخلاقی را در روابط اجتماعی گسترش داده و به تقویت روحیه محبت و دوستی میان انسان‌ها کمک کند.
وی تأکید کرد: این رفتار ساده اما عمیق، می‌تواند به الگویی اخلاقی تبدیل شود و روحیه مودت میان مؤمنان را افزایش دهد.
اهمیت انتخاب دوستان شایسته در زندگی مؤمنانه
حجت‌الاسلام والمسلمین زمانی‌فرد در ادامه به عبارتی دیگر از این دعا تحت عنوان «صحبة الکرام» پرداخت و گفت: هم‌نشینی با انسان‌های شریف و اهل کرامت یکی از اصول مهمی است که در دعای روز هشتم مورد توجه قرار گرفته است. این دعا به ما یادآور می‌شود که انتخاب دوستان ما باید بر اساس ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری آن‌ها باشد. مصاحبت و معاشرت با انسان‌های شایسته موجب رشد معنوی، اخلاقی و فردی انسان خواهد شد و او را از آسیب‌ها و معاشرت‌های زیان‌آور دور می‌کند. جامعه‌ای که بر پایه روابط سازنده و مثبت بنا شده باشد، در مسیر تعالی معنوی و اخلاقی قرار گرفته و می‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت‌های اجتماعی گسترده‌تری باشد.
وی این دعا را دعوتی برای بازنگری در روابط و معاشرت‌های اجتماعی دانست و تأکید کرد: انسان مؤمن باید همواره در انتخاب دوستان و همراهان خود دقت داشته باشد.
خداوند، ملجأ آرزوهای بندگان مؤمن
حجت‌الاسلام والمسلمین زمانی‌فرد به ذکر جمله «بفضلک یا ملجأ العاملین» اشاره کرد و آن را نمایانگر جایگاه والای خداوند در زندگی مؤمنان معرفی کرد، و اظهار داشت: تمام درخواست‌های این دعا، برگرفته از درک عمیق نیاز بندگان به رحمت و قدرت بی‌پایان خداوند است، این جمله یادآور می‌شود که تمامی خواسته‌های ما، حتی کوچک‌ترین آن‌ها، به عنایت الهی نیازمند است. خداوند در این دعا به‌عنوان پناهگاه آرزوها و نیازهای بندگان شناخته شده و اوست که می‌تواند به فضل خود تمام دعاها را اجابت کند.
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان در پایان با دعوت به برداشت عملی از مفاهیم دعای روز هشتم و تلاش برای تحقق آن در زندگی فردی و اجتماعی، تأکید کرد: امید است که اخلاق مؤمنانه و رفتارهای انسانی جامعه اسلامی بتواند مسیر عبودیت و بندگی خداوند را در میان افراد گسترش دهد.