هشتم مارس (هجدهم اسفند ۱۴۰۳)، روز جهانی زن International Women’s Day و مناسبتی برای تجلیل از دستاوردهای تاریخی، فرهنگی و سیاسی زنان است. این روز همچنین در گذشته در حمایت از اقدامات جهانی علیه نابرابری جنسیتی در سراسر جهان برگزار شد و امروزه سازمان‌های کوچک و بزرگ گرد هم می‌آیند تا به زنان نشان دهند که چقدر در جامعه امروزی ارزشمند هستند.
تاریخچه روز جهانی زن
به گزارش ایمنا، سوزان بی آنتونی یک فعال سیاسی و مدافع حقوق زنان بود که برای اعطای شهروندی به همه آمریکایی‌های بومی و تابعیت‌گرفته به این امید می‌جنگید که شامل حقوق حق رأی باشند. در سال ۱۸۶۹، انجمن ملی حق رأی زنان (NWSA) توسط الیزابت کدی استانتون و سوزان بی آنتونی به‌منظور ادامه مبارزه برای حقوق زنان تأسیس شد.
زنان در اوایل دهه ۱۹۰۰ با نابرابری دستمزد و فقدان حق رأی روبه‌رو بودند و بیش از حد کار می‌کردند، بنابراین ۱۵ هزار زن در سال ۱۹۰۸ در شهر نیویورک راهپیمایی کردند تا حقوق خود را مطالبه کنند. در سال ۱۹۰۹ تا ۱۹۱۳، روز ملی زن مطابق با اعلامیه حزب سوسیالیست آمریکا در آخرین یکشنبه فوریه برگزار می‌شد.
کلارا زتکین در آگوست ۱۹۱۰ یک کنفرانس بین‌المللی زنان را سازماندهی و یک روز ویژه زن در سال را پیشنهاد کرد و در سال بعد از آن در اتریش، دانمارک، آلمان و سوئیس روز جهانی زن با بیش از یک میلیون شرکت در راهپیمایی‌ها گرامی داشته شد.
هجدهم آگوست ۱۹۲۰، اصلاحیه نوزدهم تصویب شد و به زنان سفیدپوست حق رأی در ایالات متحده اعطا شد. نهضت آزادی در دهه ۱۹۶۰ اتفاق افتاد و تلاش‌ها منجر به تصویب قانون حق رأی برای همه زنان شد که با رایج‌تر شدن اینترنت به ابعاد گسترده‌تر زندگی زنان نیز پرداخت.
روز جهانی زن امروزه در هشتم مارس برگزار می‌شود و دستاوردهای زنان و پیشرفت آن‌ها در مبارزه برای حقوق خود در عرصه‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را جشن می‌گیرد.
شعار روز جهانی زن در سال ۲۰۲۵ «اقدام سریع Accelerate Action» تعیین شده است، چراکه به گفته مجمع جهانی اقتصاد، با سرعت کنونی پیشرفت، رسیدن به برابری کامل جنسیتی تا سال ۲۱۵۸ طول خواهد کشید.
برترین مخترعان زن در طول تاریخ
مخترعان زن مشهور بی‌شماری که دنیا را تغییر داده‌اند، سهمی اساسی در علم، فناوری، پزشکی و فراتر از آن داشته‌اند و با وجود رویارویی با چالش‌های تاریخی، مرزها را جابه‌جا و صنایع را متحول کرده‌اند. خلاقیت و پشتکار آن‌ها راه را برای نسل‌های آینده هموار کرد.
مری اندرسون، مخترع برف پاک‌کن شیشه جلو
مری اندرسون، مخترع آمریکایی از اواخر قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم، با اختراع پیشگامانه خود، برف‌پاک‌کن، ایمنی وسایل‌نقلیه را متحول کرد. در سال ۱۹۰۳، او نخستین سیستم برف‌پاک‌کن عملیاتی را طراحی کرد تا باران، برف و زباله‌ها را از شیشه جلو پاک کند و دید رانندگان را بهبود ببخشد.
این اختراع در ابتدا به‌دلیل غیرضروری بودن رد شد، اما تا سال ۱۹۱۶ به یک ویژگی استاندارد در خودروها تبدیل شد. نوآوری اندرسون راه را برای ویژگی‌های ایمنی مدرن خودرو هموار و ثابت کرد که حتی ایده‌های نادیده گرفته‌شده می‌توانند صنایع را متحول کنند. سهم او در ایمنی جاده‌ها ضروری است و تأثیر ماندگار مخترعان زن در فناوری و مهندسی را به نمایش می‌گذارد.
آدا لاولیس، نخستین برنامه‌نویس کامپیوتر
یکی از مشهورترین مخترعان زن، آدا لاولیس، ریاضی‌دان انگلیسی قرن نوزدهم بود که نقش مهمی در توسعه اولیه رایانه‌ها داشت. او که در کنار چارلز بابیج روی موتور تحلیلی کار می‌کرد، نخستین الگوریتمی را نوشت که برای پردازش یک ماشین در نظر گرفته شده بود.
مهم‌ترین دستاورد او پیش‌بینی این بود که رایانه‌ها می‌توانند فراتر از محاسبات ساده برای ایجاد موسیقی، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و موارد دیگر عمل کنند که ایده‌هایی بسیار جلوتر از زمان او بود. لاولیس که بیشتر به‌عنوان نخستین برنامه‌نویس رایانه در جهان شناخته می‌شود، پایه و اساس محاسبات مدرن را پایه‌گذاری و ثابت کرد که نوآوری هیچ مرز جنسیتی ندارد.
ماری کوری، دانشمند برنده جایزه نوبل
در میان مشهورترین مخترعان زن، ماری کوری دانشمندی پیشگام در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم بود که دو عنصر جدید پلونیوم و رادیوم را کشف کرد و در تحقیقات در مورد رادیواکتیویته پیشگام شد. مهم‌ترین دستاورد او تبدیل شدن به نخستین کسی بود که برنده دو جایزه نوبل در زمینه‌های مختلف فیزیک و شیمی شد.
اکتشافات او منجر به پیشرفت‌های متحول‌کننده زندگی در تصویربرداری پزشکی و درمان سرطان شد. اقدامات ماری کوری نه‌تنها علم را متحول کرد، بلکه راه را برای زنان آینده هموار و ثابت کرد که پشتکار و عقل هیچ محدودیتی نمی‌شناسد.
گریس هاپر، ملکه کدها
در میان مخترعان بزرگ زن، گریس هاپر یک دانشمند کامپیوتر پیشگام در قرن بیستم بود. او نخستین کامپایلر را اختراع کرد، ابزاری که دستورالعمل‌های نوشته‌شده را به کدهای قابل خواندن توسط ماشین ترجمه و برنامه‌نویسی را در دسترس‌تر می‌کند. هاپر همچنین نقش کلیدی در توسعه COBOL ایفا کرد، یکی از نخستین زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا که هنوز در سیستم‌های تجاری و دولتی امروزه استفاده می‌شود.
مهم‌ترین دستاورد او پیشروی در مهندسی نرم‌افزار بود که آینده محاسبات را شکل داد. او همچنین اصطلاح «اشکال‌زدایی» را با الهام از حذف یک باگ واقعی از رایانه رایج کرد. کمک‌های هاپر استفاده از رایانه‌ها را آسان‌تر کرد و فناوری را برای همیشه متحول کرد.
هدی لامار، مخترع پرش فرکانس
یکی از برجسته‌ترین زنان مخترع تاریخ، هدی لامار، یک مبتکر درخشان بود که در طول جنگ جهانی دوم فناوری طیف گسترده پرش فرکانس را برای جلوگیری از پارازیت سیگنال‌های رادیویی اختراع کرد. ایده او در ابتدا نادیده گرفته شد، اما بعدها پایه و اساس وای-فای، بلوتوث و جی‌پی‌اس شد. به پاس قدردانی از اقدامان پیشگامانه او، لامار در سال ۲۰۱۴ وارد تالار مشاهیر مخترعان ملی شد و میراث خود را به‌عنوان یک پیشگام در فناوری حفظ کرد.
روزالیند فرانکلین - قهرمان گمنام کشف دی‌ان‌ای
روزالیند فرانکلین یک دانشمند پیشگام در اواسط قرن بیستم در انگلستان با اقدامی ضروری برای یکی از بزرگترین اکتشافات ژنتیک بود. او با استفاده از کریستالوگرافی اشعه ایکس، نخستین تصویر واضح از ساختار مارپیچ دوگانه دی‌ان‌ای DNA را گرفت که پایه و اساس زیست‌شناسی مولکولی مدرن را فراهم می‌کند.
به‌رغم تحقیقات پیشگامانه او، مشارکت‌های فرانکلین در طول زندگی‌اش نادیده گرفته شد و دیگران برای کشف ساختار دی‌ان‌ای به رسمیت شناخته شدند، با این حال، نقش او از آن زمان به‌طور گسترده مورد تأیید قرار گرفت و وی اکنون به‌دلیل مشارکت ارزشمندش در ژنتیک مورد تحسین قرار می‌گیرد. فعالیت‌های او همچنان الهام‌بخش دانشمندان و یادآور اهمیت شناخت زنان در علم است.
کاترین جانسون، کامپیوتر انسانی ناسا
در میان مخترعان مشهور زن، کاترین جانسون یک ریاضی‌دان باهوش بود که محاسباتش برای مأموریت‌های فضایی ناسا بسیار مهم بود. او که در قرن بیستم ایالات متحده آمریکا کار می‌کرد، نقش کلیدی در تعیین مسیر پروژه مرکوری و فرود آپولو ۱۱ بر ماه داشت.
مهم‌ترین دستاورد او اطمینان از مدار تاریخی جان گلن به زمین بود، زیرا او از جانسون درخواست کرد که به‌طور شخصی محاسبات رایانه را قبل از پرواز تأیید کند. کار دقیق وی به شکل‌گیری آینده اکتشاف فضایی کمک کرد. برای قدردانی از کمک‌هایش، مدال آزادی ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۱۵ به او اعطا شد و میراثش به‌عنوان یک پیشگام در علم تثبیت شد.
پاتریشیا بات، مبتکر در چشم‌پزشکی
پاتریشیا بات یک مخترع پیشگام پزشکی در قرن بیستم در ایالات متحده آمریکا بود که به‌واسطه انقلابی در مراقبت از چشم شهرت داشت. او دستگاهی را اختراع کرد که عمل جراحی آب مروارید را ایمن‌تر و دقیق‌تر کرد و بینایی را به میلیون‌ها نفر در سراسر جهان بازگرداند.
مهم‌ترین دستاورد او تبدیل شدن به نخستین پزشک زن آفریقایی-آمریکایی بود که حق ثبت اختراع پزشکی را دریافت کرد و موانع پزشکی و نوآوری را برطرف کرد و فراتر از اختراع خود، مدافع قوی دسترسی به مراقبت از چشم بود و تلاش می‌کرد تا اطمینان حاصل کند که مردم در جوامع محروم به درمان‌های نجات‌دهنده بینایی دسترسی دارند. کمک‌های او همچنان به شکل دادن به چشم‌پزشکی مدرن و الهام‌بخش نسل‌های آینده است.
مارگارت همیلتون، مهندس نرم افزار مأموریت آپولو
مارگارت همیلتون در میان تأثیرگذارترین مخترعان زن، نقش مهمی در مأموریت‌های آپولو ناسا داشت. در اواسط قرن بیستم ایالات متحده آمریکا، او تیمی را رهبری کرد که نرم‌افزار پروازی را برای فضاپیمای آپولو توسعه داد و اطمینان حاصل کرد که فضانوردان می‌توانند ایمن روی ماه فرود بیایند.
مهم‌ترین دستاورد او در هنگام فرود آپولو ۱۱ روی ماه بود، زمانی که نرم‌افزار او مانع از توقف مأموریت شد و به نیل آرمسترانگ و باز آلدرین اجازه داد مراحل تاریخی مأموریت خود را تکمیل کنند. فعالیت پیشگام او در مهندسی نرم‌افزار پایه و اساس محاسبات مدرن را گذاشت. برای قدردانی از کمک‌های او، مدال آزادی ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۱۶ به او اعطا شد.
مارگارت نایت، مخترع پرکار اقلام روزمره
یکی از برجسته‌ترین مخترعان زن قرن نوزدهم، مارگارت نایت، با اختراع دستگاه کیسه کاغذی ته‌تخت، بسته‌بندی را متحول کرد. این خلاقیت خرده‌فروشی و صنایع غذایی را متحول و تولید انبوه کیسه‌های کاغذی محکم را ممکن کرد. فراتر از این، نایت بیش از ۲۰ حق ثبت اختراع، از جمله طرح‌هایی برای موتور چرخشی و ماشین برش کفش داشت.
نوآوری و مهارت‌های حل مسئله برای وی لقب بانو ادیسون را به همراه داشت. نایت ثابت کرد که زنان با وجود رویارویی با تبعیض جنسیتی می‌توانند به اندازه مردان مبتکر و تأثیرگذار باشند.
