ولودیمیر زلنسکی روز پنجشنبه از رهبران اتحادیۀ اروپا خواست از ایدۀ برقراری یک آتش‌بس بین روسیه و اوکراین حمایت کنند.
از سوی دیگر استیو ویتکاف نمایندۀ ویژۀ دونالد ترامپ هم در همین روز تأیید کرد که با مقام‌های اوکراینی دربارۀ چارچوبی برای توقف درگیری‌ها و دستیابی به صلح در تماس است. آقای ویتکاف همزمان گفت که در حال هماهنگی برای نشستی با مقام‌های اوکراینی به میزبانی عربستان سعودی است.
رئیس جمهور اوکراین که روز پنجشنبه ۱۶ اسفندماه در نشست اضطراری اتحادیۀ اروپا در بروکسل صحبت می‌کرد، برقراری چنین آتش‌بس در هوا و دریا را یک راه «آزمودن ارادۀ مسکو جهت پایان دادن به تهاجم سه‌ساله‌اش به اوکراین» توصیف کرد.
این در حالی است که دولت آمریکا به رهبری دونالد ترامپ صراحتاً ایدۀ آتش‌بس موقت را رد کرده و خواستار برقراری صلح کامل بین دو طرف شده است.
در سایۀ چشم‌اندازی که از احتمال کاهش همکاری نظامی ایالات متحده تحت رهبری دونالد ترامپ با شرکای اروپایی‌اش به‌وجود آمده، رهبران اتحادیۀ اروپا روز پنجشنبه در بروکسل راه‌های تقویت نظامی و امنیتی خود و حصول اطمینان از ادامۀ حمایت از اوکراین را بررسی کردند.
امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه هم از قصدش برای رایزنی با سایر سران اتحادیه دربارۀ گزینۀ استفاده از تسلیحات هسته‌ای کشورش به عنوان ابزاری بازدارنده برای حفاظت از کل اروپا در مقابل تهدیدهای روسیه خبر داد.
رئیس جمهور فرانسه شب قبل از این نشست به رسانه‌های کشورش گفته بود: «اتحادیه قدم‌های تعیین‌کننده‌ای بر خواهد داشت. اعضای اتحادیۀ اروپا می‌توانند با افزایش هزینه‌های نظامی خود و ایجاد یک صندوق مشترک بزرگ، برخی از جدیدترین تسلیحات، تانک‌ها و تجهیزات نظامی را در اروپا تولید یا خریداری کنند».
امانوئل مکرون تصریح کرد که آیندۀ اروپا نباید در مسکو یا واشینگتن رقم بخورد.
ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین هم با قدردانی از رهبران اروپایی، یادآوری کرد که اعضای اتحادیه از نخستین روزهای جنگ، قاطعانه از کی‌یف حمایت کرده‌اند. او با اشاره‌ای تلویحی به درگیری غیرمنتظره و کلامی هفتۀ پیش بین او و دونالد ترامپ در کاخ سفید، از اینکه اروپایی‌ها در روزهای اخیر هم کنار او ایستاده‌اند، قدردانی کرد.
در همین حال اورسولا فون‌درلاین رئیس کمیسیون اروپا طرحی را پیشنهاد کرد که بر اساس آن، کشورهایی که بخواهند، مجاز خواهند بود بودجه دفاعی خود را به شکلی قابل توجه افزایش دهند. این طرح از جمله شامل تخصیص منابعی به ارزش بیش از ۱۶۲ میلیارد دلار به عنوان وام برای خرید تجهیزات پیشرفتۀ نظامی است.
خانم فون‌درلاین در توجیه این ایده گفت: «اروپا با خطری روشن و واقعی روبرو است و بنابراین باید بتواند از خودش دفاع و حفاظت کند».
اوایل هفتۀ جاری دونالد ترامپ با هدف تحت فشار قرار دادن ولودیمیر زلنسکی برای شرکت در مذاکرات صلح با روسیه، ارسال همۀ تجهیزات نظامی به اوکراین را متوقف کرد؛ اقدامی که کمی بعد به توقف همکاری اطلاعاتی واشینگتن و کی‌یف هم تسری پیدا کرد.
کیت کلاگ نمایندۀ ویژۀ دونالد ترامپ در امور روسیه و اوکراین، در توجیه توقف همکاری اطلاعاتی واشینگتن و کی‌یف گفت آمریکا قصد دارد با محدود کردن حمایتش از اوکراین، این کشور را ترغیب کند که برای دستیابی به صلح بر سر میز مذاکره با روسیه بنشیند.
انرژی و ترانزیت گاز روسیه
یکی از دیگر محورهای اصلی نشست پنجشنبه ترغیب کی‌یف و مقامات اتحادیه برای سرعت بخشیدن به گفت‌وگوها دربارۀ توقف ترانزیت گاز روسیه از مسیر اوکراین بود.
بر اساس پیش‌نویسی که به رویت رویترز رسیده، طرف‌های درگیر تشویق شده‌اند که به «راه حلی عملی برای این موضوع، از جمله از طریق از سر گرفتن آن» دست یابند.
انتقال گاز روسیه از مسیر اوکراین، پس از آن متوقف شد که کی‌یف تصمیم گرفت جلو دستیابی مسکو به عواید ناشی از صادرات گاز را بگیرد.
روبرت فیتسو نخست‌وزیر اسلواکی خواستار گنجانده شدن گزینۀ از سر گرفته شدن ترانزیت گاز روسیه از مسیر اوکراین در پیش‌نویس بیانیۀ پایانی نشست شده بود. این مسیر برای تأمین انرژی اسلواکی اهمیت ویژه‌ای دارد، اما کی‌یف از آغاز سال جاری میلادی جلو عبور گاز از این مسیر را گرفته بوده است. اسلواکی تهدید کرده بود که در صورتی که این گزینه در نظر گرفته نشود، مانع تصویب بیانیۀ پایانی خواهد شد.
ماه گذشته، در پی برودت هوا و حملات موشکی روسیه به زیرساخت‌های انرژی اوکراین، کی‌یف ناچار شد از اروپا گاز وارد کند.
روبرت فیتسو با «عجیب» توصیف کردن این وضعیت، تأکید کرده که گازی که اوکراین از اروپا خریده، در واقع متعلق به روسیه بوده است.
انتظار نمی‌رفت که در نشست پنجشنبه تصمیمات اساسی و تعیین‌کننده‌ای، چه در مورد اوکراین و چه هزینه‌های دفاعی اروپا اعلام شود. نشست بعدی سران اتحادیه برای نخستین روزهای فروردین‌ماه برنامه‌ریزی شده است؛ جایی‌که احتمالاً شرایط برای رقم زدن تصمیمات جدی مساعدتر خواهد بود.
«نابودی نظم جهانی به‌دست آمریکا»
همزمان با برگزاری نشست اضطراری سران اتحادیۀ اروپا در بروکسل، سفیر اوکراین در بریتانیا به شکلی بی‌سابقه از دولت آمریکا انتقاد کرد.
والری زالوژنی، که پیش از رسیدن به مقام سفارت، فرماندۀ نیروهای مسلح اوکراین بود و به عنوان یکی از گزینه‌های جدی نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری این کشور هم شناخته می‌شود، با این ادعا که واشینگتن قصد دارد با مسکو از در مصالحه در آید، آمریکا را متهم کرد که در حال «نابودی نظم فعلی جهان» است.
این مقام عالیرتبۀ اوکراینی که در موسسۀ معتبر «چَتِم هاوس» در لندن صحبت می‌کرد، گفت آمریکا با آغاز گفت‌وگو با روسیه بدون حضور اوکراین و اروپا، «اتحاد و یکپارچگی جهان غرب را زیر سوال برده است».
والری زالوژنی با تأکید بر اینکه واشینگتن می‌خواهد از مشارکت در مسئولیت مقابله با موضوعات امنیتی در اروپا شانه خالی کند، آیندۀ پیمان نظامی آتلانتیک شمالی را توأم با تردید توصیف کرد و گفت احتمال دارد در آیندۀ نزدیک «اثری از پیمان ناتو» باقی نماند.