به گزارش خبرگزاری حوزه، مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی در یکی از سخنرانی‌های خود به «شرح دعای روز پنجم ماه مبارک رمضان» پرداختند که تقدیم شما فرهیختگان می‌شود.

«اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُسْتَغْفِرِینَ وَاجْعَلْنِی فِیهِ مِنْ عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ الْقَانِتِینَ وَاجْعَلْنِی فِیهِ مِنْ اَوْلِیائِکَ الْمُقَرَّبِینَ بِرَاْفَتِکَ یا اَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ؛

خدایا در این روز مرا از آمرزش‌جویان درگاهت قرار ده، و قرار ده مرا در این روز از بندگان شایسته و فرمانبردارت، و در این روز مرا از دوستان نزدیکت قرار ده، به حق مهربانی‌ات، ‌ای مهربان‌ترین مهربانان.»

دعای روز پنجم ماه مبارک رمضان درخواستی است از خداوند متعال که فرد را در زمره مستغفرین قرار دهد. این دعا خطاب به پروردگار چنین است: «خدایا در این روز پنجم مرا از مستغفرین قرار بده.»

برای تحقق این خواسته، انسان باید شرایط استغفار واقعی را در خود ایجاد کند. استغفار صرفاً به زبان آوردن عبارات نیست، بلکه فرایندی است که باید همراه با اقدامات عملی باشد.

* معنای استغفار حقیقی

کسی که مال حرام خورده، باید برای جبران آن تلاش کند. اگر مال مردم را تصاحب کرده، باید صاحبان اصلی را راضی کند و حق آنها را بازگرداند. اگر با دریافت رشوه در اداره یا مصرف ربا ثروتی اندوخته، باید آن را به حساب صاحبان اصلی بازگرداند.

همچنین، تغذیه با غذای حلال عنصر مهمی در پذیرش توبه است، زیرا گوشتی که از حرام رشد کرده باید با تغذیه حلال تزکیه شود. همانطور که فردی که شب تا صبح در مجالس حرام با موسیقی و مطربی گذرانده، برای جبران آن لازم است شب‌های احیا را به عبادت بگذراند.

شب‌های احیا مانند شب سه‌شنبه، شب هفتم، و شب پانزدهم از شب‌های مهم عبادت هستند.

در قدیم مردم اهمیت بسیاری به این شب‌ها می‌دادند، به‌ویژه شب قدر که تمام مقدرات انسان در آن شب تعیین می‌شود. همچنین شب نیمه شعبان که مصادف با ولادت امام زمان(ع) است، از شب‌های احیا محسوب می‌شود.

من به یاد دارم در یکی از شب‌های ماه رمضان، شب هفدهم، در صحن حرم برای احیا حضور داشتم و شاهد اجرای دعای کمیل بودم.

در شب نیمه شعبان نیز حدود شصت و دو سه سال پیش در صحن حرم شرکت کردم که آقای کلباسی دعای کمیل را از حفظ می‌خواند.

در آن مراسم، چهره‌های نورانی افراد هفتاد-هشتاد ساله بسیار تأثیرگذار بود. شما جوانان نیز چهره‌های نورانی دارید که به انسان انرژی می‌بخشد.

در برخی مساجد، وضعیت متفاوت است. گاهی افرادی با ظاهر نامناسب حضور دارند و بوی سیگار فضا را آزاردهنده می‌کند، اما دیدن جوانان مؤمن خستگی را از انسان دور می‌کند.

با وجود خستگی از تدریس قبل از ظهر که نیم ساعت تا سه ربع طول کشید، دیدن شما باعث می‌شود خستگی‌ام برطرف شود. هر مسجدی چنین فضایی ندارد و مساجدی که پر از جوانان مؤمن باشند، کمیاب هستند.

پس خواسته ما از خداوند این است که ما را از مستغفرین قرار دهد، یعنی توفیق استغفار واقعی به ما عنایت کند.

این استغفار واقعی به معنای حلال کردن مال حرام، تصمیم قاطع برای ترک گناه، و پشیمانی واقعی از کارهای ناشایست است.

استغفار حقیقی آن نیست که یاد گناه کنیم و از آن لذت ببریم، بلکه باید از افکار گناه‌آلود نیز دوری کنیم. خداوندا ما را از افکار گناه‌آلود محفوظ بدار و توفیق توبه واقعی عنایت فرما و ما را در زمره مستغفرین قرار بده.

* اهمیت و فواید استغفار در زندگی مؤمن

استغفار تنها به زبان جاری ساختن کلمات نیست، بلکه باید مقید باشیم به تکرار منظم آن، مانند صد یا دویست بار استغفار در روز. روایات دینی تأکید دارند که بعد از نماز عصر، هفتاد بار استغفار مستحب است. این سنت ارزشمند در سیره امامان معصوم(ع) نیز مشهود است.

براساس روایات، کسی که زیاد استغفار کند، چهار فایده مهم نصیبش می‌شود:

۱. رفع غم و اندوه:

استغفار غم و غصه را از بین می‌برد. گاهی ما به خاطر مشکلات شیعیان در عراق، فلسطین یا افغانستان محزون می‌شویم، زیرا طبق روایات، وقتی یک شیعه در شرق عالم دچار مصیبت شود، قلب مؤمنان در غرب عالم نیز محزون می‌گردد.

این ارتباط قلبی میان شیعیان باعث می‌شود از مشکلات یکدیگر متأثر شویم. در چنین مواقعی، استغفار می‌تواند این غم را کاهش دهد. تجربه شخصی نشان داده که در زمان‌های اندوه، استغفار حال انسان را بهبود می‌بخشد.

۲. تبدیل ترس به امنیت:

هنگامی که شایعاتی درباره زلزله، حمله دشمنان یا تهدیدات مختلف مطرح می‌شود، استغفار می‌تواند امنیت به همراه آورد.

اگر کسی شما را تهدید کرده باشد، با استغفار، خداوند حفاظت خود را شامل حال شما می‌کند و ممکن است آن تهدید به فرد دیگری منتقل شود یا به طرق دیگر خنثی گردد.

۳. گشایش در کارهای دشوار:

مشکلات مالی، تأخیر در کارها و گرفتاری‌ها با استغفار برطرف می‌شود. اگر در تنگنای مالی هستید، خانه ندارید، قصد ازدواج دارید اما امکانات کافی ندارید، استغفار کنید.

بسیاری از علما و بزرگان با توسل و استغفار به خواسته‌های خود رسیده‌اند. مواردی بوده که شخصی در مجلس روضه حضرت قاسم(ع) در دل آرزوی خانه‌دار شدن داشته و بدون آنکه به کسی بگوید، فردی کلید خانه‌ای را به او هدیه داده است.

۴. روزی از منابع غیرمنتظره:

استغفار باعث می‌شود که روزی از جایی که گمان نمی‌کنید به شما برسد. اگر به دنبال همسر خوب، همکار خوب یا موقعیت شغلی مناسب هستید، استغفار کنید.

با استغفار، همسری مؤمن و نمازخوان نصیبتان می‌شود، نه کسی که برای نماز صبح به سختی بیدار شود.

البته شرایط استغفار را نیز باید رعایت کرد. تنها زبانی استغفار کردن کافی نیست؛ باید از گناهان پشیمان شد، مال حرام را حلال کرد و به طاعت الهی روی آورد.

همان‌طور که در گذشته زمان خود را به خوشگذرانی و گناه صرف کرده‌اید، اکنون باید وقت خود را به عبادت و طاعت اختصاص دهید تا استغفار شما مورد قبول درگاه الهی قرار گیرد و این فواید چهارگانه نصیبتان شود.

* فواید معنوی و اجتماعی استغفار در زندگی روزمره

استغفار تأثیرات شگرفی در تمام جنبه‌های زندگی دارد که فراتر از تصور ماست. در بحث خانواده، همسر خوب نعمتی است که با استغفار می‌توان به آن دست یافت.

همسری که برای نماز صبح باید با زحمت او را بیدار کرد و آخر هم نمی‌خواند و می‌گوید «برو پی کارت، خودت نماز بخوان، به تو چه که من جهنم می‌روم»، زندگی را تلخ می‌کند.

وقتی انسان در قبر گذاشته می‌شود، همسر ناصالح هیچ کمکی نمی‌تواند بکند.

چه زیباست داشتن همسری که خود اهل نماز شب باشد و سپس شوهر را نیز برای نماز بیدار کند. یکی از رفقا نقل می‌کرد که همسرش نماز شب می‌خواند و سپس او را برای نماز صبح بیدار می‌کند. چنین همسرانی بسیار ارزشمند هستند و با زنانی که تنها به ظواهر دنیوی توجه دارند، قابل مقایسه نیستند.

باید توجه داشت که رزق تنها پول و دارایی مادی نیست. در روایات و احادیث ما آمده که با استغفار، انواع مختلفی از رزق نصیب انسان می‌شود: رزق معنوی، رزق دوست خوب، رزق همسفر مناسب و بسیاری موارد دیگر.

اگر شما امشب قصد سفر با هواپیما یا قطار دارید و استغفار کنید، ممکن است یک عالم دینی، یک طلبه نورانی یا یک جوان مؤمن در کنار شما بنشیند و از همراهی او بهره‌مند شوید، اما اگر استغفار نکنید، ممکن است همسفری آزاردهنده داشته باشید، مثلاً فردی سیگاری که تا مقصد (مانند مشهد) باعث آزار شما شود.

این موضوع را می‌توانید خودتان آزمایش کنید. هر زمان که قصد سفر داشتید، صد یا دویست بار استغفار کنید و ببینید چه همسفر خوبی نصیبتان می‌شود.

استغفار واقعی تمام جنبه‌های زندگی را بهبود می‌بخشد و باعث می‌شود که از نعمت‌های الهی در زمینه‌های مختلف بهره‌مند شوید. این تأثیرات شگفت‌انگیز استغفار، نشان‌دهنده اهمیت این عمل عبادی در دین اسلام است و باید آن را در زندگی روزمره خود جاری سازیم.

بنابراین این دعا از سه بخش اصلی تشکیل شده است:

بخش اول: «وَاجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُسْتَغْفِرِینَ»؛ خدایا مرا از مستغفرین قرار بده.

همانطور که پیشتر بیان شد، استغفار حقیقی فواید بسیاری دارد و به معنای بازگشت واقعی به سوی خداوند است.

بخش دوم: «وَاجْعَلْنِی فِیهِ مِنْ عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ الْقَانِتِینَ»؛ خدایا مرا از بندگان شایسته و فرمانبردار خود قرار بده.

«قانت» به معنای فرمانبردار و مطیع است. همانطور که می‌بینیم برخی فرزندان مطیع والدین خود هستند و این امر موجب محبت بیشتر والدین می‌شود، انسان‌های مطیع فرمان الهی نیز مورد محبت ویژه پروردگار قرار می‌گیرند. همان‌گونه که ما فرزندان مطیع را دوست داریم، خداوند نیز بندگان فرمانبردار خود را دوست دارد.

بخش سوم: «وَاجْعَلْنِی فِیهِ مِنْ أَوْلِیَائِکَ الْمُقَرَّبِینَ»؛ خدایا مرا از دوستان نزدیک خود قرار بده.

خداوند دوستان نزدیکی دارد که در درجات برتر بهشت جای دارند. این افراد چنان مقام والایی دارند که حتی در بهشت معمولی یافت نمی‌شوند و کسانی که به دنبال آنها می‌گردند، پاسخ می‌شنوند که آنها به مقام «صدق» نزد پروردگار رفته‌اند. به عبارت دیگر، آنها در بهشت مخصوص الهی هستند.

بهشت معمولی برای کسانی است که برای لذایذ مادی مانند غذاهای لذیذ و حوریان بهشتی عبادت می‌کنند، اما کسانی که خالصانه برای خود خدا عبادت می‌کنند و نه از ترس جهنم، به بهشت مخصوص الهی راه می‌یابند.

قرآن کریم می‌فرماید: «فَادْخُلِی فِی عِبَادِی وَادْخُلِی جَنَّتِی» (پس داخل شو در میان بندگان من و داخل شو در بهشت من).

بهشت‌های متعددی وجود دارد: جنت فردوس، جنت عدن و دیگر درجات بهشت، اما بهشت خاص الهی برترین آنهاست.

در آن مقام والا، برخی از دوستان ما را خواهیم دید و از برخی دیگر سراغ خواهیم گرفت و خداوند پاسخ خواهد داد که آنها در «مقعد صدق عند ملیک مقتدر» (جایگاه راستین نزد فرمانروای توانا) هستند. خوشا به حال کسانی که به این مقام می‌رسند.

بخش چهارم و پایان دعا با عبارت «بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ»؛ به مهربانی‌ات ای مهربان‌ترین مهربانان، ختم می‌شود.

رحمت خداوند بسیار فراتر از رحمت تمام مخلوقات است. طبق روایات، از صد جزء رحمت، نود و نه جزء مختص خداوند است و تنها یک جزء بین تمام مخلوقات تقسیم شده است.

حتی در همان یک جزء نیز خداوند سهم دارد. مهربانی والدین، محبت حیوانات به فرزندانشان، همه از آن یک جزء رحمت است.

خداوند آنقدر رحیم و مهربان است که اگر بنده‌ای یک قدم به سوی او بردارد، خداوند چندین قدم به سوی او می‌آید.

این حدیث قدسی که «هر کس یک وجب به سوی من بیاید، من یک ذرع (معادل حدود یک متر) به سوی او می‌آیم» بیانگر رحمت بی‌کران الهی است.

خداوندا، توفیق عمل به این دعاها را در ماه مبارک رمضان به همه ما عنایت فرما.

برای دانلود صوت اینجا را کلیک کنید