سه کشور اروپایی در بیانیه‌ای مشترک که یک نسخه آن در تارنمای وزارت امور خارجه آلمان منتشر شد، فهرستی از اقدامات جبرانی ایران در پی خروج یکجانبه آمریکا از برجام را مورد اشاره قرار داده و ادعا کردند: «گزارش آژانس بار دیگر تأیید می‌کند که ایران همچنان به مسیر تشدید تنش خود ادامه داده و تعهداتش در برجام را به‌طور فزاینده‌ای نقض می‌کند. طی پنج سال گذشته، ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را به سطوحی بی‌سابقه برای کشوری که برنامه تسلیحات هسته‌ای ندارد، رسانده است. ایران همچنان از لغو تصمیم خود برای حذف انتصاب برخی از بازرسان آژانس خودداری کرده و اجرای بیانیه مشترک ۴ مارس ۲۰۲۳ را نیز متوقف کرده است.»
در ادامه این بیانیه ادعا شده است: «این اقدامات تردیدهای معقولی درباره تمایل ایران به پایبندی کامل به تعهدات خود و همکاری با آژانس ایجاد می‌کند. این مسئله از آنجا مشخص است که آژانس قادر به ارائه تضمین درباره ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران نیست.»
تروئیکا در ادامه تلاش‌های تبلیغاتی غرب علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران ادعا کرد که تهران میزان اورانیوم غنی‌شده خود را به ۲۷ برابر حد تعیین‌شده در برجام افزایش داده است. در بیانیه آنها آمده است: «کاهش جزئی اخیر در ذخایر اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد نباید ما را به امیدهای واهی و نتیجه‌گیری‌های نادرست سوق دهد؛ غنی‌سازی تا سطح ۶۰ درصد بدون وقفه ادامه داشته است. افزایش نرخ تولید به‌زودی باعث افزایش دوباره این ذخایر خواهد شد و فرآیند رقیق‌سازی نیز به افزایش شدید ذخایر اورانیوم غنی‌شده تا ۲۰ درصد منجر شده است.»
سه کشور اروپایی با بیان اینکه ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران تنها در سه ماه و نیم گذشته ۳۰ درصد افزایش یافته است، ادعاهای خود درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان را تکرار کردند. آنها همچنین مدعی شدند که ایران تعداد بیشتری سانتریفیوژ پیشرفته نصب کرده و زمینه را برای گسترش بیشتر ظرفیت‌های غنی‌سازی خود، از جمله در سایت زیرزمینی فردو، فراهم کرده است. در بیانیه آمده است: «ما یادآوری می‌کنیم که آژانس قبلاً گزارش‌های مهمی درباره فعالیت‌های ایران در زمینه فلز اورانیوم منتشر کرده است که یکی از مراحل کلیدی در توسعه تسلیحات هسته‌ای محسوب می‌شود و ایران را به شکل خطرناکی به فعالیت‌های مرتبط با تسلیحات نزدیک می‌کند.»
تروئیکا با تکرار ادعاهای پادمانی درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران مدعی شدند که تهران هیچ اقدام معناداری برای اجرای بیانیه موسوم به ۴ مارس در جهت حل‌وفصل تمامی مسائل باقی‌مانده با آژانس صورت نداده است. آنها همچنین ادعا کردند: «ایران هیچ اقدام اساسی در پاسخ به درخواست مدیرکل برای بازگرداندن بازرسان باتجربه آژانس انجام نداده است. این اقدام، همراه با خودداری ایران از اجرای پروتکل الحاقی، به‌طور جدی توانایی آژانس را در راستای راستی‌آزمایی و نظارت تحت تأثیر قرار داده است. مدیرکل در گزارش خود تصریح کرده است که عدم شفافیت مستمر ایران و رد فعالانه اقدامات راستی‌آزمایی پیش‌بینی‌شده در برجام، به این معناست که آژانس به‌طور قطعی پیوستگی دانش خود را در زمینه‌های مختلف از دست داده است. این خلأ اطلاعاتی پیامدهای زیانباری برای توانایی آژانس در ارائه تضمین درباره ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران دارد.»
اعضای اروپایی برجام، در حالی که از بدعهدی‌های خود در اجرای برجام و مذاکرات وین برای احیای این توافق چشم‌پوشی کرده‌اند، مدعی شدند: «سه کشور اروپایی همواره در راستای یافتن یک راه‌حل دیپلماتیک تلاش کرده‌اند که به ایران اجازه دهد به پایبندی کامل به تعهدات بین‌المللی و تعهدات برجامی خود بازگردد. ایران با رد پیشنهادهای معقول ارائه‌شده در مارس و اوت ۲۰۲۲، آمادگی خود را برای چنین نتیجه‌ای نشان نداد و به‌جای آن، تصمیم گرفت برنامه هسته‌ای خود را بیشتر توسعه دهد.»
آنها سپس ادعا کردند: «ما بار دیگر از ایران می‌خواهیم که از تشدید تنش‌های هسته‌ای خودداری کند. ما قویاً ایران را ترغیب می‌کنیم که به محدودیت‌های تعیین‌شده در برجام، به‌ویژه در زمینه ظرفیت‌ها و فعالیت‌های غنی‌سازی، بازگردد و نهایتاً به تعهدات خود در زمینه شفافیت و همکاری با آژانس پایبند باشد، زیرا این همکاری برای راستی‌آزمایی و نظارت مؤثر ضروری است. ما همچنین ایران را ترغیب می‌کنیم که تمامی اقدامات شفاف‌سازی که در فوریه ۲۰۲۱ متوقف کرد و در بیانیه مشترک ۴ مارس ۲۰۲۳ با آژانس مورد توافق قرار گرفت، مجدداً اجرا کند و پروتکل الحاقی را هرچه سریع‌تر دوباره اجرا و تصویب کند. ایران اکنون باید گام‌های جدی و معناداری بردارد که نشان‌دهنده تمایل واقعی به کاهش تنش‌ها و بازسازی فوری اعتماد موردنیاز بین ایران و جامعه بین‌المللی باشد.»
آنها همچنین ادعا کردند که اظهارات عمومی اخیر در ایران درباره توانایی‌های فنی این کشور برای تولید سلاح هسته‌ای، در تضاد با تعهدات ایران تحت پیمان عدم اشاعه (NPT) قرار دارد.
سه کشور اروپایی با تکرار این ادعای نخ‌نما که پیشرفت‌های اتمی ایران «به طور قابل‌توجهی به امنیت بین‌المللی آسیب می‌زند و نظام منع اشاعه تسلیحات اتمی را تضعیف می‌کند»، مدعی شدند: «ما همچنان با شرکای بین‌المللی خود مشورت خواهیم کرد تا بهترین راه برای رسیدگی به تردیدهای فزاینده درباره ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را پیدا کنیم. ما همچنان به یک راه‌حل دیپلماتیک متعهد هستیم و آماده‌ایم از تمامی اهرم‌های دیپلماتیک موجود برای جلوگیری از توسعه تسلیحات هسته‌ای توسط ایران استفاده کنیم.»
به گزارش ایرنا، برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران همواره تحت فشارهای سیاسی و اتهامات بی‌اساس غرب قرار داشته است. پیش از برجام، کشورهای غربی با امنیتی‌سازی این موضوع، تلاش کردند با ابزار تحریم و تهدید نظامی علیه ایران اقدام کنند، اما بسته شدن پرونده «ابعاد احتمالی نظامی» (PMD) در سال ۱۳۹۴، این بهانه را از میان برد.
ایران پس از امضای برجام به همه تعهدات خود پایبند ماند، اما آمریکا در سال ۱۳۹۷ به طور یکجانبه از توافق خارج شد و اروپا نیز نتوانست تعهدات خود را اجرا کند. در نتیجه، ایران در چارچوب حقوق برجامی خود، گام‌هایی در کاهش تعهدات برداشت. مذاکرات احیای برجام نیز به دلیل تعلل و زیاده‌خواهی‌های غرب به نتیجه نرسید.
با وجود این، ایران همچنان به تعامل دیپلماتیک و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه داده و اعلام کرده است که در صورت بازگشت طرف‌های مقابل به تعهدات خود، آماده احیای توافق است. مذاکرات اخیر با تروئیکای اروپایی در ژنو نیز نشان‌دهنده تمایل تهران به حل‌وفصل موضوع از طریق دیپلماسی، مشروط به ارائه ضمانت‌های واقعی برای رفع تحریم‌هاست.
ایران بارها تأکید کرده است که مسیر دیپلماسی تنها در صورتی نتیجه‌بخش خواهد بود که طرف‌های غربی اراده واقعی برای عمل به تعهدات خود داشته باشند و از فشارهای یکجانبه دست بردارند. مقام‌های جمهوری اسلامی تاکید دارند که برای دستیابی به توافقی پایدار و قابل اعتماد که تحریم‌ها را به‌صورت تضمین‌شده لغو کند و مانع از سوءاستفاده در آینده شود، آمادگی دارد./ایرنا