دوازدهمین جلسه از سیزدهمین دوره سلسله کُرسی‌های آزاداندیشی با موضوع «وفاق ملّی؛ پیشران گام دوم انقلاب اسلامی» به همت مجمع هماهنگی پیروان امام و رهبری استان قم و اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر در دانشگاه طلوع مهر قم به صورت حضوری و مجازی برگزار شد.
حجت الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا در این نشست گفت: در جلسه قبل بیان شد که یکی از مهم‌ترین اهداف وفاق ملی، حفظ نظام است. در این جلسه به هدف دیگرآن یعنی استقلال کشور می پردازیم. استقلال تنها به معنای رهایی از سلطه دیگران نیست، بلکه بُعد اثباتی آن، یعنی توانایی ملت در تعیین سرنوشت خود و پیشرفت بر اساس اراده جمعی، اهمیت بیشتری دارد.
وی در ادامه، به بررسی مفهوم وفاق ملی و تأثیر آن بر استقلال کشور پرداخت و تأکید کرد که ایران برای دستیابی به استقلال واقعی، نیازمند وحدت داخلی، خودکفایی اقتصادی و فرهنگی، و دیپلماسی هوشمندانه در برابر چالش‌های بین‌المللی است. وی همچنین بر برنامه‌ریزی راهبردی برای ارتقای اقتدار ملی و رفع موانع موجود در مسیر استقلال تأکید داشت.
استاد فلسفه سیاسی حوزه و دانشگاه، وفاق ملی را پیش‌نیاز استقلال کشور دانست و تأکید کرد که حفظ نظام، ایجاد وحدت و انسجام داخلی، و کاهش وابستگی به بیگانگان از ارکان اصلی استقلال محسوب می‌شود. وفاق ملی نه‌تنها موجب انسجام داخلی می‌شود، بلکه جایگاه ایران را در نظام بین‌الملل نیز تقویت می‌کند.
وی خاطرنشان کرد که استقلال، فراتر ازعدم وابستگی به قدرت‌های خارجی است. استقلال یعنی اقتدار، خودکفایی و توانمندی در همه عرصه‌ها. اگر کشوری از لحاظ اقتصادی، فرهنگی، علمی و نظامی قوی باشد، می‌تواند بدون وابستگی به بیگانگان، مسیر توسعه خود را طی کند.
استاد مهاجرنیا در ادامه بحث خود، دو بُعد اصلی استقلال را تشریح کرد:
1. بُعد سلبی: خروج از سلطه دیگران و عدم وابستگی.
2. بُعد ایجابی: توانمند شدن در همه حوزه‌ها، به‌گونه‌ای که هیچ کشوری نتواند در تصمیم‌گیری‌های ما دخالت کند.
وی اشاره کرد که واژه استقلال از ریشه عربی «قَلَلَ» به معنای قله و جایگاه مرتفع گرفته شده است. این نشان می‌دهد که استقلال تنها به معنای رهایی از سلطه نیست، بلکه به معنای طلب برتری، خوداتکایی و رسیدن به قدرت برتر است. در صدر اسلام نیز نگاه مسلمانان به استقلال بیشتر ایجابی بود تا سلبی.
استاد مهاجرنیا تأکید کرد که ایران امروز، اگر به‌دنبال استقلال واقعی است، باید علاوه بر خروج از سلطه خارجی، در عرصه‌های اقتصادی، نظامی، علمی و فرهنگی نیز قوی شود.
یکی از مهم‌ترین ارکان استقلال، ایجاد باور در جامعه نسبت به توانمندی‌های داخلی است. استاد مهاجرنیا هشدار داد که تا زمانی که مردم و مسئولان یک کشور باور نداشته باشند که می‌توانند مستقل شوند، دستیابی به استقلال ممکن نخواهد بود.
وی با اشاره به تجربه برخی کشورهای منطقه گفت: بسیاری از کشورهای اسلامی، باوجود منابع مالی عظیم، همچنان وابسته‌اند، زیرا باور استقلال در آنها شکل نگرفته است. مسئله فلسطین و کرانه باختری، نمونه‌ای از این چالش است. دولت خودمختار فلسطین، که زمانی به مبارزه برای استقلال باور داشت، پس از مدتی به این نتیجه رسید که نمی‌تواند مستقل شود و به سازش با اسرائیل تن داد.
وی تأکید کرد: اگر ایران می‌خواهد مستقل بماند، باید این باور را در میان مردم، نخبگان و سیاست‌گذاران تقویت کند. تا زمانی که باور استقلال وجود نداشته باشد، وفاق ملی نیز به‌درستی شکل نخواهد گرفت.
استاد حوزه و دانشگاه، اقتصاد را اصلی‌ترین چالش استقلال ایران معرفی کرد و گفت: مقام معظم رهبری سال‌هاست که شعارهای خود را بر محور اقتصاد متمرکز کرده‌اند. ضعف اقتصادی، نقطه‌ضعف اصلی کشور محسوب می‌شود و دشمنان نیز از همین نقطه برای فشار بر ایران استفاده می‌کنند
وی برای رسیدن به استقلال اقتصادی، سه راهکار اصلی را پیشنهاد کرد:
کاهش وابستگی اقتصادی به خارج.
تمرکز بر تولید داخلی و فناوری‌های بومی.
سرمایه‌گذاری در ابزارهای نوین اقتصادی، مانند هوش مصنوعی.
هوش مصنوعی، آینده اقتصاد و سیاست جهانی را رقم خواهد زد. استاد مهاجرنیا با اشاره به رقابت چین و آمریکا در این حوزه گفت: اگر ایران از این حوزه عقب بماند، در آینده نیز وابستگی اقتصادی و علمی به قدرت‌های خارجی افزایش خواهد یافت.
وی در ادامه، به چالش‌های بین‌المللی که مانع استقلال ایران شده‌اند اشاره کرد و گفت: یکی از بزرگ‌ترین موانع استقلال، اختلافات داخلی در جهان اسلام است. متأسفانه، بسیاری از کشورهای اسلامی، نه‌تنها از ایران حمایت نمی‌کنند، بلکه در مواردی، در برابر آن صف‌آرایی کرده‌اند.
وی با اشاره به حوادث اخیر گفت: بخشی از کشورهای اسلامی، به‌جای حمایت از جبهه مقاومت، با اسرائیل همکاری کردند. برخی کشورهای منطقه، ازجمله اردن، عربستان، امارات و بحرین، رسماً اعلام کردند که ایران نباید از آسمان آنها برای مقابله با اسرائیل استفاده کند، اما زمانی که اسرائیل حمله کرد، سکوت کردند.
برای رفع این چالش، دکتر مهاجرنیا پیشنهاد کرد که ایران باید:
روابط خود را با کشورهای اسلامی تقویت کند.
دشمنی‌های داخلی در جهان اسلام را کاهش دهد.
بر محورهای مشترک تمرکز کند.
استاد مهاجرنیا تأکید کرد که وفاق ملی، تنها در حوزه داخلی مطرح نیست. اگر ایران بتواند وفاق اسلامی را ایجاد کند، بسیاری از موانع در مسیر استقلال برداشته خواهد شد.
وی در جمع‌بندی سخنان خود گفت: ایران باید از همین امروز، برای دهه‌های آینده برنامه‌ریزی کند. همان‌طور که اگر ۴۶ سال پیش، برای شرایط کنونی برنامه داشتیم، امروز در موقعیت بهتری بودیم، امروز نیز باید برای چند دهه آینده برنامه‌ریزی کنیم.
وی تأکید کرد که تنها راه رسیدن به قله قدرت و استقلال، تقویت وفاق ملی، اتحاد و همدلی است. بدون وفاق، هیچ کشوری نمی‌تواند مسیر پیشرفت و توسعه را طی کند.
استاد مهاجرنیا در پایان گفت: ایران برای تبدیل شدن به یک قدرت مستقل و تأثیرگذار در جهان، باید در حوزه‌های مختلف، از اقتصاد و فرهنگ گرفته تا سیاست و فناوری، سرمایه‌گذاری راهبردی کند. اگر برنامه‌ریزی دقیق، استفاده از ظرفیت‌های داخلی و تلاش برای همگرایی در جهان اسلام را در دستور کار قرار دهیم، آینده‌ای روشن پیش روی ایران خواهد بود.
∎
حجت الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا در این نشست گفت: در جلسه قبل بیان شد که یکی از مهم‌ترین اهداف وفاق ملی، حفظ نظام است. در این جلسه به هدف دیگرآن یعنی استقلال کشور می پردازیم. استقلال تنها به معنای رهایی از سلطه دیگران نیست، بلکه بُعد اثباتی آن، یعنی توانایی ملت در تعیین سرنوشت خود و پیشرفت بر اساس اراده جمعی، اهمیت بیشتری دارد.
وی در ادامه، به بررسی مفهوم وفاق ملی و تأثیر آن بر استقلال کشور پرداخت و تأکید کرد که ایران برای دستیابی به استقلال واقعی، نیازمند وحدت داخلی، خودکفایی اقتصادی و فرهنگی، و دیپلماسی هوشمندانه در برابر چالش‌های بین‌المللی است. وی همچنین بر برنامه‌ریزی راهبردی برای ارتقای اقتدار ملی و رفع موانع موجود در مسیر استقلال تأکید داشت.
استاد فلسفه سیاسی حوزه و دانشگاه، وفاق ملی را پیش‌نیاز استقلال کشور دانست و تأکید کرد که حفظ نظام، ایجاد وحدت و انسجام داخلی، و کاهش وابستگی به بیگانگان از ارکان اصلی استقلال محسوب می‌شود. وفاق ملی نه‌تنها موجب انسجام داخلی می‌شود، بلکه جایگاه ایران را در نظام بین‌الملل نیز تقویت می‌کند.
وی خاطرنشان کرد که استقلال، فراتر ازعدم وابستگی به قدرت‌های خارجی است. استقلال یعنی اقتدار، خودکفایی و توانمندی در همه عرصه‌ها. اگر کشوری از لحاظ اقتصادی، فرهنگی، علمی و نظامی قوی باشد، می‌تواند بدون وابستگی به بیگانگان، مسیر توسعه خود را طی کند.
استاد مهاجرنیا در ادامه بحث خود، دو بُعد اصلی استقلال را تشریح کرد:
1. بُعد سلبی: خروج از سلطه دیگران و عدم وابستگی.
2. بُعد ایجابی: توانمند شدن در همه حوزه‌ها، به‌گونه‌ای که هیچ کشوری نتواند در تصمیم‌گیری‌های ما دخالت کند.
وی اشاره کرد که واژه استقلال از ریشه عربی «قَلَلَ» به معنای قله و جایگاه مرتفع گرفته شده است. این نشان می‌دهد که استقلال تنها به معنای رهایی از سلطه نیست، بلکه به معنای طلب برتری، خوداتکایی و رسیدن به قدرت برتر است. در صدر اسلام نیز نگاه مسلمانان به استقلال بیشتر ایجابی بود تا سلبی.
استاد مهاجرنیا تأکید کرد که ایران امروز، اگر به‌دنبال استقلال واقعی است، باید علاوه بر خروج از سلطه خارجی، در عرصه‌های اقتصادی، نظامی، علمی و فرهنگی نیز قوی شود.
یکی از مهم‌ترین ارکان استقلال، ایجاد باور در جامعه نسبت به توانمندی‌های داخلی است. استاد مهاجرنیا هشدار داد که تا زمانی که مردم و مسئولان یک کشور باور نداشته باشند که می‌توانند مستقل شوند، دستیابی به استقلال ممکن نخواهد بود.
وی با اشاره به تجربه برخی کشورهای منطقه گفت: بسیاری از کشورهای اسلامی، باوجود منابع مالی عظیم، همچنان وابسته‌اند، زیرا باور استقلال در آنها شکل نگرفته است. مسئله فلسطین و کرانه باختری، نمونه‌ای از این چالش است. دولت خودمختار فلسطین، که زمانی به مبارزه برای استقلال باور داشت، پس از مدتی به این نتیجه رسید که نمی‌تواند مستقل شود و به سازش با اسرائیل تن داد.
وی تأکید کرد: اگر ایران می‌خواهد مستقل بماند، باید این باور را در میان مردم، نخبگان و سیاست‌گذاران تقویت کند. تا زمانی که باور استقلال وجود نداشته باشد، وفاق ملی نیز به‌درستی شکل نخواهد گرفت.
استاد حوزه و دانشگاه، اقتصاد را اصلی‌ترین چالش استقلال ایران معرفی کرد و گفت: مقام معظم رهبری سال‌هاست که شعارهای خود را بر محور اقتصاد متمرکز کرده‌اند. ضعف اقتصادی، نقطه‌ضعف اصلی کشور محسوب می‌شود و دشمنان نیز از همین نقطه برای فشار بر ایران استفاده می‌کنند
وی برای رسیدن به استقلال اقتصادی، سه راهکار اصلی را پیشنهاد کرد:
کاهش وابستگی اقتصادی به خارج.
تمرکز بر تولید داخلی و فناوری‌های بومی.
سرمایه‌گذاری در ابزارهای نوین اقتصادی، مانند هوش مصنوعی.
هوش مصنوعی، آینده اقتصاد و سیاست جهانی را رقم خواهد زد. استاد مهاجرنیا با اشاره به رقابت چین و آمریکا در این حوزه گفت: اگر ایران از این حوزه عقب بماند، در آینده نیز وابستگی اقتصادی و علمی به قدرت‌های خارجی افزایش خواهد یافت.
وی در ادامه، به چالش‌های بین‌المللی که مانع استقلال ایران شده‌اند اشاره کرد و گفت: یکی از بزرگ‌ترین موانع استقلال، اختلافات داخلی در جهان اسلام است. متأسفانه، بسیاری از کشورهای اسلامی، نه‌تنها از ایران حمایت نمی‌کنند، بلکه در مواردی، در برابر آن صف‌آرایی کرده‌اند.
وی با اشاره به حوادث اخیر گفت: بخشی از کشورهای اسلامی، به‌جای حمایت از جبهه مقاومت، با اسرائیل همکاری کردند. برخی کشورهای منطقه، ازجمله اردن، عربستان، امارات و بحرین، رسماً اعلام کردند که ایران نباید از آسمان آنها برای مقابله با اسرائیل استفاده کند، اما زمانی که اسرائیل حمله کرد، سکوت کردند.
برای رفع این چالش، دکتر مهاجرنیا پیشنهاد کرد که ایران باید:
روابط خود را با کشورهای اسلامی تقویت کند.
دشمنی‌های داخلی در جهان اسلام را کاهش دهد.
بر محورهای مشترک تمرکز کند.
استاد مهاجرنیا تأکید کرد که وفاق ملی، تنها در حوزه داخلی مطرح نیست. اگر ایران بتواند وفاق اسلامی را ایجاد کند، بسیاری از موانع در مسیر استقلال برداشته خواهد شد.
وی در جمع‌بندی سخنان خود گفت: ایران باید از همین امروز، برای دهه‌های آینده برنامه‌ریزی کند. همان‌طور که اگر ۴۶ سال پیش، برای شرایط کنونی برنامه داشتیم، امروز در موقعیت بهتری بودیم، امروز نیز باید برای چند دهه آینده برنامه‌ریزی کنیم.
وی تأکید کرد که تنها راه رسیدن به قله قدرت و استقلال، تقویت وفاق ملی، اتحاد و همدلی است. بدون وفاق، هیچ کشوری نمی‌تواند مسیر پیشرفت و توسعه را طی کند.
استاد مهاجرنیا در پایان گفت: ایران برای تبدیل شدن به یک قدرت مستقل و تأثیرگذار در جهان، باید در حوزه‌های مختلف، از اقتصاد و فرهنگ گرفته تا سیاست و فناوری، سرمایه‌گذاری راهبردی کند. اگر برنامه‌ریزی دقیق، استفاده از ظرفیت‌های داخلی و تلاش برای همگرایی در جهان اسلام را در دستور کار قرار دهیم، آینده‌ای روشن پیش روی ایران خواهد بود.