رهبر انقلاب در دیدار با قاریان به اصلاح یک غلط مصطلح پرداختند. واژه ترتیل در ایران به سبکی از قرائت اطلاق میشود که اطلاق دقیقی نیست و آنچه ما امروز ترتیل میخوانیم متفاوت است با منظور قرآن از این واژه. آنچه ما عنوان یک سبک قرائت به کار میبریم «تدویر» است و ترتیل در اصل به یک سبک مواجهه با کتاب خدا اشاره دارد. ترتیل نزدیک است به آنچه ما از «تدبر» در ذهن داریم و بهطور خلاصه یعنی خواندن قرآن به عنوان یک مخاطب و تلاش برای ارتباط گرفتن با قرآن. رهبر انقلاب در توضیح این مفهوم از واژه «مکث» استفاده کردند. یعنی ترتیل به معنای قرائت همراه با درنگ است و قرآن نیز ما را به این سبک از قرائت دعوت میکند. قرآن را طوری باید خواند که ما را متوقف کند، درگیر کند ما را با آیات و تعابیر و خودش. اگر قرآن درست خوانده شود، دیگر گذشتن از آیات سخت میگردد. هر آیهای جلوی مخاطبش را میگیرد و او را با شوق فهمیدن معارفی بیانتها تنها میگذارد.
چرا قرآن ما را به ترتیل دعوت میکند؟ چون کتاب درنگ است. دنیا از ما رفتنی بیامان طلب میکند و قرآن در این پیش رفتن، در این مغروق هیاهو بودن، در این عطش کشنده آرزو بودن نوعی سکته میآفریند، ما را با واقعیت جهان رو به رو میکند و از ما میخواهد خودمان را فراموش نکنیم. قرآن از یک سو تماما دعوت به سوی خداست اما از سوی دیگر جا به جا یادآوری میکند اگر کسی به سوی خدا نرفت، این به معنی آن نیست که به سوی خودش رفته؛ بلکه او از خودش نیز دور شده. هر جا صحبت از تعارض انسان با راه خدا میرود، قرآن به تعارض انسان با خود او اشاره میکند. «یُخَادِعُونَ اللَّهَ وَالَّذِینَ آمَنُوا وَمَا یَخْدَعُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَمَا یَشْعُرُونَ؛ به گمان باطلشان می خواهند خدا و اهل ایمان را فریب دهند، در حالی که جز خودشان را فریب نمیدهند، ولی [این حقیقت را] درک نمیکنند». یا جای دیگر میفرماید: «وَلَا تَکُونُوا کَالَّذِینَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ أُولَٰئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ؛ و مانند کسانی مباشید که خدا را فراموش کردند، پس خدا هم آنان را دچار خودفراموشی کرد؛ اینان همان فاسقانند».
به این ترتیب قرآن درنگی است برای بازگشت ما به خودمان، بازگشت به آنچه واقعا میخواهیم، واقعا میجوییم، واقعا دوست داریم، واقعا کم داریم. قرآن کتاب درنگ است و رمضان فصل درنگ.
کتاب درنگ
صاحبخبر -