گروه حمل‌ونقل: با نزدیک‌شدن به روزهای پایانی سال، تب‌‌‌‌‌‌وتاب سفرهای نوروزی بیشتر از همیشه احساس می‌شود. نوروز، وقت سفر است؛ اما قیمت‌های بلیت وسایل حمل‌ونقل مسافری اعم از هواپیما، قطار و اتوبوس با استطاعت دست‌‌‌‌‌‌کم چهار تا پنج دهک درآمدی پایین جامعه تطابق ندارد؛ این در حالی است که شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات حمل‌ونقل مسافری نیز با استناد به افزایش هزینه‌های جاری به‌ویژه در پی شرایط تورمی حاکم بر کشور به‌دنبال جهش نرخ ارز، ناگزیر به افزایش بهای بلیت هستند.

بررسی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد؛ میانگین افزایش قیمت بلیت هواپیما در برخی مسیرهای پرتقاضا نسبت به اسفند پارسال به حدود 80 تا 100‌درصد رسیده و این در حالی است که این میزان رشد در مورد قیمت بلیت قطار به‌طور متوسط حدود 60‌درصد بوده‌است. 

اکنون که مسافران نوروزی به‌دنبال راهکارهایی برای مدیریت هزینه‌های سفر خود هستند، این گزارش نگاهی به تغییرات هزینه‌های سفر در نوروز امسال دارد و به مسافران نوروزی برای انتخاب بهتر کمک می‌کند. به گزارش «دنیای اقتصاد»، سال‌۱۴۰۳ برای مسافران هوایی‌سالی پرچالش بود. افزایش قیمت بلیت هواپیما که از تابستان آغاز شد، تا پایان سال‌ادامه یافت و بسیاری از مردم را با هزینه‌های غیرمنتظره روبه‌رو کرد.

یکی از مسائل مهمی که در سال‌۱۴۰۳ در حوزه حمل‌ونقل هوایی رخ‌داد، رای دیوان عدالت اداری درباره آزادسازی قیمت بلیت هواپیما و حذف قیمت دستوری در این بخش بود. این تصمیم باعث شد؛ ایرلاین‌‌‌‌‌‌ها مجاز شوند قیمت‌های خود را براساس عرضه و تقاضا تنظیم کنند. 

این مجوز در برخی مسیرها موجب افزایش بی‌سابقه نرخ‌ها شد و حتی در مقاطعی از سال، قیمت بلیت برخی پروازها تا هفت‌میلیون‌تومان هم رسید. در همین حال، نبود نظارت کافی بر شکل عرضه بلیت و تفاوت قیمت بلیت‌‌‌‌‌‌های سیستمی و چارتری، مشکلات متعددی را برای مسافران ایجاد کرد.

 این موضوع یک رخداد رایج است که چند چارترکننده بزرگ سهم قابل‌توجهی از صندلی‌‌‌‌‌‌های عرضه‌شده توسط شرکت‌های هواپیمایی را از آن خود می‌کنند و سپس با قیمتی به‌مراتب بیشتر از قیمت پرواز سیستمی به متقاضیان می‌فروشند. از طرفی دولت در لایحه بودجه‌۱۴۰۴ تصمیم گرفت نرخ سوخت را از ۶۰۰‌تومان به ۶۶۰۰‌تومان افزایش دهد و انتشار این خبر اگرچه هنوز عملیاتی نشده‌است، اما جو روانی نامساعدی را در بازار بلیت هواپیما به راه‌انداخت. 

هرچند برآوردها نشان می‌دهد افزایش 11 برابری قیمت سوخت هواپیما فقط 12‌درصد بر قیمت تمام‌شده بلیت‌‌‌‌‌‌های مسافری می‌افزاید، اما با این حال، نبود شفافیت درباره سیاست‌های سوختی و تصمیمات اقتصادی دیگر که روی تورم عمومی اثرگذار هستند، همچنان باعث نگرانی مسافران و فعالان صنعت هوانوردی هستند.

امسال قیمت بلیت هواپیما چند نوبت تغییر داشته‌است؛ طوری‌که در شروع سال‌قیمت‌های مصوب و به‌اصطلاح دستوری ملاک‌عمل بود، سپس در مرداد ماه قیمت آزاد و رأسا از سوی شرکت‌های هواپیمایی تعیین شد که به افزایش غیرقابل‌پیش‌بینی بلیت‌‌‌‌‌‌ها انجامید. در مرحله بعدی قیمت برخی از پروازها که رشد سرسام‌‌‌‌‌‌آوری پیدا کرده‌بود، قدری تعدیل شد و اکنون در آستانه سال‌جدید و سفرهای نوروزی، سطح قیمت بلیت در برخی مسیرهای پرتردد با توجه به افزایش نرخ ارز که روی هزینه جاری ایرلاین‌‌‌‌‌‌ها اثرگذار است، افزایش پیدا کرده‌است. 

در نهایت مقایسه قیمت بلیت پروازهای سیستمی در اسفند سال‌1402 با ایام کنونی حاکی است، بهای بلیت برخی پروازها تا 100‌درصد نسبت به سال‌گذشته افزایش پیدا کرده‌است. به‌عنوان مثال پارسال در ایام منتهی به نوروز 1403 میانگین قیمت بلیت پرواز تهران – مشهد معادل یک‌میلیون و 750‌هزار‌تومان بود که این رقم اکنون به حدود سه‌میلیون و 500‌هزار‌تومان رسیده و دو‌برابر شده‌است. دامنه این نوسان البته در پروازهای مختلف قدری متفاوت است اما همه پروزاهای پرتقاضای مسافری امسال با افزایش بیش از 50‌درصدی بلیت هواپیما روبه‌رو شده‌اند.

مد اقتصادی سفر نوروزی

به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، با توجه به افزایش قیمت بلیت پروازهای داخلی در سال‌۱۴۰۳ و چالش هزینه‌ای که متقاضیان سفر با آن مواجه هستند، مسافران نوروزی ۱۴۰۴ گزینه‌‌‌‌‌‌های مختلفی را درنظر می‌گیرند. در این شرایط علاوه‌بر پروازهای هوایی، استفاده از حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای با توجه به قیمت‌های رقابتی‌‌‌‌‌‌تر می‌تواند گزینه مناسبی برای کاهش هزینه‌ها باشد. پیش‌‌‌‌‌‌فروش بلیت قطارها که همراه با افزایش 25‌درصدی قیمت‌ها بود، از هفته گذشته آغاز شد. 

این سومین نوبت افزایش قیمت بلیت قطار در سال‌جاری است و اکنون میانگین افزایش قیمت‌ها نسبت به اسفند پارسال به حدود 60‌درصد رسیده‌است. اولین افزایش بهای بلیت قطار در ۲۴تیرماه ۱۴۰۳ به‌‌‌‌‌‌طور رسمی اعلام شد. بلیت قطار در همه مسیرها با افزایش ۳۰‌درصدی همراه شد. این تصمیم به‌دنبال مصوبات یکصدوبیست‌‌‌‌‌‌ویکمین نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش‌خصوصی اتخاذ شد که به شرکت راه‌آهن ایران اجازه داد تا قیمت‌ها را افزایش دهد.

این تغییرات البته بیشتر شامل قطارهای مسافربری پنج ستاره نیز می‌شد، پس از آن، در پیش‌‌‌‌‌‌فروش آذرماه ۱۴۰۳ نیز قیمت بلیت قطارهای پنج ستاره حدود ۳۰‌درصد افزایش‌یافت و در نهایت اکنون در آستانه نوروز 1404 با افزایش تا 25‌درصدی بهای بلیت، پیش‌‌‌‌‌‌فروش صورت‌ گرفته‌است. افزایش قیمت‌ها، به‌ویژه در قطارهای پنج‌‌‌‌‌‌ستاره، ممکن است تاثیر زیادی بر اقبال عمومی مردم برای سفر با قطار بگذارد. 

مسافران باید با درنظرگرفتن این تغییرات، برنامه‌‌‌‌‌‌ریزی دقیقی برای سفرهای خود داشته باشند تا بهترین تجربه را از سفرهای نوروزی خود کسب کنند. در نوروز ۱۴۰۴، قیمت بلیت قطارهای مسافری با توجه به نوع قطار و مسیر، متفاوت خواهد بود. به‌عنوان نمونه، قیمت بلیت قطار چهار ستاره در مسیر تهران-مشهد در حدود ۶۴۰ تا ۷۸۵‌هزار‌تومان و قیمت بلیت قطار پنج‌‌‌‌‌‌ستاره در همین مسیر به یک‌‌میلیون و ۵۹۰‌هزار‌تومان می‌رسد. در مسیرهایی مانند تهران-شیراز، قیمت بلیت قطار پنج‌‌‌‌‌‌ستاره به ۷۷۰‌هزار‌تومان می‌رسد که در مقایسه با سفرهای هوایی، همچنان گزینه‌‌‌‌‌‌ای اقتصادی به‌شمار می‌رود.

هزینه سفر دریایی به‌جزایر ایرانی

به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، علاوه‌بر سفرهای هوایی و ریلی، یکی از بهترین گزینه‌‌‌‌‌‌های جایگزین برای کاهش هزینه‌‌‌‌‌‌ها، سفرهای دریایی است. سفرهای دریایی در مسیرهای داخلی مانند بندرعباس، بوشهر و سایر بنادر جنوبی کشور، به‌ویژه برای کسانی که به‌دنبال تجربه‌‌‌‌‌‌ای متفاوت هستند، گزینه‌‌‌‌‌‌ای بسیار مقرون‌‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌‌صرفه به‌شمار می‌رود. سفر با کشتی یا انواع دیگر شناور به مسافران این امکان را می‌دهد که علاوه‌بر کاهش هزینه‌‌‌‌‌‌ها، از مناظر طبیعی و ساحلی لذت ببرند و تجربه‌‌‌‌‌‌ای جدید و متفاوت از سفرهای خود به‌دست آورند.

بررسی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد بلیت شناورهای مسافری در مسیرهای مختلف مانند بندرعباس-قشم، بندرعباس-هرمز و قشم-هرمز هزینه‌های کمتری در مقایسه با بلیت‌‌‌‌‌‌های هواپیما و قطار دارند. به‌عنوان مثال، قیمت بلیت شناور مسافری بندرعباس-قشم در نوروز ۱۴۰۴ بین ۱۹۰ تا ۲۳۵‌هزار‌تومان متغیر است، درحالی‌که هزینه بلیت هواپیما برای این مسیر می‌تواند بیش از ۶۰۰‌هزار‌تومان باشد.

عامل افزایش هزینه سفر هوایی

رسیدگی به تخلفات قیمتی ایرلاین‌‌ها موضوع آخرین جلسه ستاد سفرهای نوروزی بود و  وزیر راه و شهرسازی به ایرلاین‌‌‌‌‌‌های متخلف هشدار داد، در صورت افزایش بی‌‌‌‌‌‌ضابطه و دل‌‌‌‌‌‌بخواهی بلیت هواپیما مجوزشان باطل خواهدشد. 

به گزارش «ایرنا» ‌‌‌نرخ بلیت‌‌‌‌‌‌های هواپیما، از جمله موضوعات مورد بررسی در دومین جلسه بررسی سفرهای نوروزی ۱۴۰۴ در وزارت راه و شهرسازی بود که ابتدای هفته‌جاری برگزار شد. در این نشست فرزانه صادق مالواجرد، وزیر راه و شهرسازی از گران‌‌‌‌‌‌شدن بی‌‌‌‌‌‌ضابطه بلیت هواپیما انتقاد کرد و خواستار برخورد جدی با ایرلاین‌‌‌‌‌‌های متخلف شد.

صادق توضیح داد: این روزها قیمت بلیت هواپیما سرسام آور شده‌است و برخی ایرلاین‌‌‌‌‌‌ها هر ساعتی که تصمیم می‌گیرند قیمت‌ها را بالا می‌برند. او ادامه‌داد: درحالی‌که با ایرلاین‌‌‌‌‌‌ها تفاهم کردیم که در دولت از قیمت سوخت مراقبت کنیم تا افزایش نداشته‌باشد، اما با وجود این نسبت به افزایش قیمت بلیت اقدام کرده‌اند.

 وزیر راه و شهرسازی گفت: با توجه به مصوبه اخیر ستاد تعزیرات، باید به نرخ بلیت هواپیما ورود کنیم و اگر نمی‌توانند مانع افزایش نرخ شوند، مجوزشان باطل خواهدشد. او افزود: در این‌صورت آن دسته از ایرلاین‌‌‌‌‌‌های پاسخگو تشویق شده و از سوی مردم متوجه می‌شوند که نظارت‌های ما فقط نظارت‌های بخشنامه‌‌‌‌‌‌ای و تذکر لسانی نیست.

در سال‌های گذشته افزایش نرخ بلیت هواپیماها، در برخی مواقع با اعتراض مسافران و در بسیاری از موارد با تحت‌تاثیر قراردادن صنعت گردشگری ایران چالش‌های فراوانی را ایجاد‌کرده‌است، اما مدیرعامل هواپیمایی جمهوری‌اسلامی ایران در گفت‌وگو با «ایلنا» معتقد است سفر شرایط خاص خودش را دارد.

کاپیتان حسین‌‌‌‌‌‌خانلری، مدیرعامل هواپیمایی جمهوری‌اسلامی ایران(هما) در رابطه با افزایش نرخ بلیت هواپیما اعلام کرد: مردم در بسیاری موارد استفاده از سیستم حمل‌ونقل کالا و همچنین سفرهای داخلی و خارجی خود را از طریق هواپیما انجام می‌دهند اما اینکه شرکت‌های هواپیمایی چگونه به ارائه سرویس و خدمات‌‌‌‌‌‌دهی می‌پردازند، لازم است به این نکته تاکید کنم که این دو لازم و ملزوم یکدیگر هستند. 

او گفت: با توجه به تحریم‌های ظالمانه‌‌‌‌‌‌ای که علیه ایران وجود دارد، شرکت‌های هواپیمایی مجبور هستند قطعات، لوازم و تجهیزات جانبی هواپیماها را از طریق بازار آزاد و واسطه‌‌‌‌‌‌های متعدد تامین کنند که این به مفهوم قیمت و هزینه بیشتر برای پروازهای ایمن است. او با تاکید بر اینکه اولویت اصلی شرکت‌های هواپیمایی در ایران ایمن‌‌‌‌‌‌سازی و ارائه خدمات بهتر به مسافران است، ادامه‌داد: عزم و اراده تمام شرکت‌های هواپیمایی در وهله نخست این است که مسافران در آرامش و با پروازهای ایمن سفر کنند و این ایمنی و آرامش و خدمات‌‌‌‌‌‌دهی مناسب به‌‌‌‌‌‌دست نخواهد آمد مگر آنکه هواپیما مطمئن باشد، بنابراین وقتی قطعه‌‌‌‌‌‌ها با واسطه تامین می‌شوند تا ایمنی هواپیما افزایش پیدا کند، طبیعی است که بلیت‌‌‌‌‌‌ها گران‌تر می‌شوند.

او گفت: مسافران انتظار دارند که پروازها به‌موقع انجام شوند و خدمات بهتری دریافت کنند و برای سفرهای بین‌المللی، مسیر کوتاه‌تر و مستقیمی داشته باشند، بنابراین خدمات بهتر موضوع نرخ بلیت را تعیین می‌کند. 

کاپیتان خانلری خاطرنشان کرد: مسافری که وارد هواپیما می‌شود؛ انتظار دارد هواپیما به‌موقع پرواز کند و خدمات بهتری ارائه دهد و در کوتاه‌ترین مسیر پروازی به مقصد برسد تا دسترسی او به مسیر بعدی یا مسیر بین‌المللی تسهیل شود، بنابراین معتقد هستم که ارائه خدمات بهتر پروازی در تعیین قیمت نرخ بلیت هم موثر است.