شفقنا- معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران گفت: نیروگاه هسته‌ای بوشهر، به عنوان تنها نیروگاه فعال کشور هم‌اکنون حدود هزار مگاوات برق تولید می‌کند که معادل ۱.۲ درصد از نیاز برق کشور را پوشش می‌دهد.
به گزارش شفقنا، محمد قنادی در همایش مبلغان ماه مبارک رمضان اظهار کرد: انرژی هسته‌ای بدون شک یکی از دستاوردهای کلیدی بشر در سال‌های اخیر به شمار می‌رود که تاثیری قابل توجه در زندگی انسان‌ها داشته است.
وی بیان کرد: سازمان انرژی اتمی نیز در این زمینه، چه در سطح بین‌المللی و چه در کشور ما، فعالیتهای مستمر و چشمگیری انجام داده است.
وی ادامه داد: حقیقت این است که هیچ مخلوقی از خداوند بدون حکمت آفریده نشده است و هر آنچه خلق شده، بر پایه اصول و منطقی بوده که در نظام جهان هستی برقرار است و اگر به عناصر توجه کنیم، چه فلزی و چه غیرفلزی، همه آن‌ها با هدف فراهم کردن آسایش و رفاه انسان‌ها خلق شده‌اند.
قنادی ابراز کرد: در این میان، فلزی به نام اورانیوم وجود دارد که ویژگی خاصی دارد و این فلز ذاتاً رادیواکتیو است و از خود تشعشعات و ذرات گسیل می‌کند.
معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران گفت: اورانیوم نیز همچون دیگر مخلوقات خداوند، از ابتدای پیدایش زمین وجود داشته است، اما این فلز کاربرد صنعتی شناخته‌شده‌ای ندارد و نمی‌توان از آن برای ساخت در و پنجره، کشتی، هواپیما یا دیگر وسایل استفاده کرد.
وی تصریح کرد: هیچ مخلوقی بدون دلیل یا حکمت آفریده نشده است و اورانیوم نیز از این قاعده مستثنا نیست و حکمت وجود آن در طبیعت به نقش کلیدی آن در فناوری‌های پیشرفته‌ای چون انرژی هسته‌ای برمی‌گردد، که تحولی عظیم در زندگی بشر به وجود آورده است.
وی ادامه داد: اورانیوم یک ویژگی برجسته دارد و آن قابلیت استفاده در فرآیندهای هسته‌ای است که این فلز خاص، اگر تحت فرآیندها و واکنش‌های مشخصی قرار گیرد، می‌تواند هم انرژی تولید کند و هم عناصری را ایجاد نماید که در حوزه‌هایی مانند پزشکی، صنعت و کشاورزی کاربرد گسترده‌ای دارند.
وی گفت: طی ۵۰ تا ۶۰ سال گذشته، اورانیوم توانسته خدمات ارزشمندی به بشریت ارائه دهد، اگرچه در آغازین روزهای بهره‌برداری از این ماده، متأسفانه برای مقاصد نابودکننده‌ای نیز استفاده شد.
وی عنوان کرد: در سطح جهانی، فعالیتهای سازمان‌های انرژی اتمی در چهار حوزه اصلی تمرکز یافته است که کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست. نخستین و مهم‌ترین کاربرد اورانیوم در تولید برق است.
وی گفت: در نیروگاه‌های هسته‌ای، برخلاف نیروگاه‌های گازی یا نیروگاه‌هایی که از سوخت‌های فسیلی مانند مازوت یا زغال‌سنگ استفاده می‌کنند، سوخت اصلی اورانیوم است.
معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران تصریح کرد: در حال حاضر، حدود ۳۰ تا ۴۰ نیروگاه هسته‌ای در جهان فعال هستند که حدود ۱۰ درصد از برق جهانی را تأمین می‌کنند.
وی یادآور شد: در کشور ما نیز برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدتی برای توسعه تولید برق از طریق فناوری هسته‌ای در دست اجرا است و نیروگاه هسته‌ای بوشهر، به عنوان تنها نیروگاه فعال کشور هم‌اکنون حدود هزار مگاوات برق تولید می‌کند که معادل ۱.۲ درصد از نیاز برق کشور را پوشش می‌دهد و این نیروگاه با کمک کشورهای خارجی ساخته شده و همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
وی افزود: علاوه بر طرح‌های کوتاه‌مدت، ما یک برنامه میان‌مدت نیز در دست اجرا داریم که مطابق با آن تا حدود سه تا چهار سال آینده، به لطف خداوند قصد داریم حدود ۲۰۰۰ مگاوات به ظرفیت شبکه برق کشور اضافه کنیم.
وی اضافه کرد: در همین راستا، هدف ما رسیدن به ۳۰۰۰ مگاوات برق هسته‌ای در این بازه زمانی است که بخشی از این ظرفیت مربوط به دو نیروگاه هزار مگاواتی در بوشهر خواهد بود.
قنادی ادامه داد: یک نیروگاه هسته‌ای کاملاً بومی با ظرفیت تولید ۳۰۰ مگاوات برق نیز در دارخوبین اهواز در حال ساخت است که تمامی مراحل طراحی و اجرای آن توسط متخصصان ایرانی انجام می‌شود.
وی یادآور شد: این اقدامات، بخش‌هایی از برنامه‌های طولانی‌مدت ما نیز هستند که بر مبنای سند جامع راهبردی مصوب شورای عالی فناوری پایه‌ریزی شده‌اند و به تصویب قانونی رسیده‌اند.
وی گفت: چشم‌انداز ما تا سال ۱۴۲۰ تولید حدود ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای است که نزدیک به ۲۰ درصد کل برق کشور را تأمین خواهد کرد که این هدف می‌تواند نقش مهمی در ارتقای زیرساخت‌های انرژی کشور ایفا کند.
وی تصریح کرد: یکی از بزرگترین مزایای نیروگاه‌های هسته‌ای این است که سوخت آن‌ها از فلز اورانیوم تأمین می‌شود و برخلاف نیروگاه‌های فسیلی نیازی به استفاده از منابعی مانند مازوت، گاز یا زغال‌سنگ ندارد.
وی ادامه داد: این ویژگی نه‌تنها موجب عدم وابستگی به منابع فسیلی می‌شود، بلکه فرآیند تامین سوخت را نیز بسیار ساده‌تر می‌کند و لازم به ذکر است که سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای فقط هر یک یا دو سال یکبار تعویض می‌شود، در حالی که نیروگاه‌های فسیلی نیازمند تأمین سوخت روزانه هستند.
قنادی افزود: این مسئله یکی از مزایای چشمگیر انرژی هسته‌ای محسوب می‌شود که هزینه‌ها و نیازهای جاری را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.
وی اذعان کرد: سالانه یک نیروگاه هزار مگاواتی زغالی حدود ۷ میلیون تن گاز دی‌اکسید کربن تولید می‌کند، در حالی که نیروگاه هسته‌ای حتی یک گرم هم دی‌اکسید کربن تولید نمی‌کند و این تفاوت از مهم‌ترین مزایای نیروگاه‌های هسته‌ای است.
وی اظهار کرد: مسئله دیگر این است که سوخت هسته‌ای به طور کامل مصرف نمی‌شود؛ تنها حدود ۵ درصد آن می‌سوزد و انرژی تولید می‌کند، در حالی که ۹۵ درصد سوخت باقی می‌ماند و قابل بازیافت است و این موضوع از نظر اقتصادی بسیار اهمیت دارد، چراکه می‌توان دوباره آن را مورد استفاده قرار داد.
معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران ادامه داد: به طور کلی، هزینه ساخت اولیه یک نیروگاه هسته‌ای در مقایسه با نیروگاه‌های گازی بالاتر است، اما در بلندمدت به شدت اقتصادی‌تر خواهد بود.
وی گفت: امیدواریم که در برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت کشور بتوانیم بهره‌وری بیشتری از این ظرفیت‌ها داشته باشیم و جوانان متخصص و پژوهشگران ما در سازمان انرژی اتمی تلاش زیادی می‌کنند تا بتوانند این فناوری را به‌صورت کاملاً بومی توسعه دهند؛ این خود افتخاری بزرگ است.
وی اظهار کرد: اگر سازمان بتواند سه هدف اصلی یعنی تأمین سوخت، دستیابی به فناوری پیشرفته و جلوگیری از آلودگی محیط زیست را عملی کند، دستاورد بزرگی محسوب خواهد شد.
وی ادامه داد: یکی دیگر از کاربردهای مهم سازمان انرژی اتمی تولید داروهای رادیواکتیو است، البته شاید واژه رادیواکتیو نگرانی‌هایی مانند سرطان‌زا بودن را برای عموم مردم ایجاد کند، اما واقعیت این است که این فناوری خدمات بزرگی به بشریت ارائه کرده است که کمتر صنعتی توانسته مشابه آن را انجام دهد.
معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران بیان کرد: در حال حاضر، کشور ما رادیو داروهایی تولید می‌کند که برای تشخیص بیماری‌هایی نظیر سرطان، پوکی استخوان و مشکلات قلبی یا حتی برای کاهش درد ناشی از متاستاز سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرند و این پیشرفت‌ها نقشی کلیدی در ارتقای سلامت و بهبود کیفیت زندگی بیماران دارند.
وی ابراز کرد: همچنین باید توجه داشت که نیروگاه‌های هسته‌ای نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا دارند و امروزه بسیاری از کشورها، از جمله ایران، با چالش‌های جدی در زمینه آلودگی هوا مواجه هستند.
وی گفت: گسترش استفاده از انرژی هسته‌ای و همچنین انرژی‌های تجدیدپذیر نظیر خورشید و باد راهکاری عملی و مؤثر برای کاهش این معضل زیست‌محیطی است.
وی تصریح کرد: هدف ما این است که با توسعه این فناوری‌ها، نه‌تنها نیازهای انرژی کشور را تأمین کنیم، بلکه سهم عمده‌ای در کاهش آلودگی هوا و حفاظت از محیط‌زیست ایفا کنیم.
وی خاطرنشان کرد: سازمان انرژی اتمی، چه در ایران و چه در سطح جهانی، در دهه‌های اخیر خدمات قابل‌توجهی به حوزه پزشکی ارائه کرده است و یکی از دستاوردهای مهم این سازمان، تولید رادیو داروهایی است که برای شناسایی و درمان بسیاری از بیماری‌ها، به‌ویژه سرطان‌ها، به کار می‌روند.
وی گفت: رادیو داروی ید-۱۳۱ که برای درمان سرطان تیروئید و ناهنجاری‌های این غده استفاده می‌شود، یکی از محصولات برجسته این حوزه است.
وی عنوان کرد: ما در ایران توانسته‌ایم این دارو را به‌صورت تولید داخلی عرضه کنیم و این یکی از دستاوردهای بزرگ سازمان انرژی اتمی محسوب می‌شود.
قنادی ابراز کرد: در حال حاضر سالانه حدود یک میلیون نفر مبتلا به سرطان در ۲۵۰ مرکز پزشکی هسته‌ای کشور از داروهای تولیدشده توسط این سازمان برای شناسایی بیماری‌های خود استفاده می‌کنند و همچنین، رادیو داروهایی برای کاهش درد بیماران مبتلا به انواع سرطان‌ها از جمله سرطان پروستات، معده و مغز تولید شده است.
وی یادآور شد: این پیشرفت‌ها نقشی غیرقابل‌انکار در ارتقای سطح خدمات پزشکی کشور ایفا کرده و درمان برخی بیماری‌هایی را ممکن ساخته که شناسایی آن‌ها با رویکردهای معمول امکان‌پذیر نیست.
وی گفت: علاوه بر حوزه پزشکی، سازمان انرژی اتمی نقش مهمی در بخش کشاورزی نیز ایفا کرده است و یکی از چالش‌های جدی در کشور ما، هدررفت ۳۰ تا ۴۰ درصد مواد غذایی تولیدشده، نظیر سیب‌زمینی، پیاز، سیر و بسیاری از میوه‌ها به‌دلیل عدم نگهداری مناسب است.
وی ادامه داد: این میزان هدررفت می‌تواند غذای مورد نیاز حدود ۳۰ میلیون نفر را تأمین کند و سازمان انرژی اتمی توانسته راهکاری مبتنی بر پرتودهی محصولات کشاورزی ارائه دهد که با این روش، مواد غذایی با استفاده از اشعه تحت فرآیند‌هایی قرار می‌گیرند که عمر آن‌ها را افزایش داده و مانع فساد سریع آن‌ها می‌شود.
وی اظهار کرد: کشاورزان مناطق مختلف مانند آذربایجان و اصفهان اغلب در فصل برداشت سیب‌زمینی و پیاز با مشکل ذخیره‌سازی طولانی‌مدت محصولات خود مواجه هستند، اما با پرتودهی این محصولات و بدون نیاز به تجهیزات خاص دیگری، می‌توان عمر مفید آن‌ها را تا دو سال افزایش داد.
وی ادامه داد: این فناوری توانسته تحولی بزرگ در مدیریت و بهره‌وری محصولات کشاورزی ایجاد کند و گامی مؤثر برای کاهش هدررفت مواد غذایی باشد.
قنادی گفت: در حال حاضر ما در چندین نقطه کشور نظیر تهران، بناب آذربایجان، شهرکرد و یزد مشغول به انجام پروژه‌هایی هستیم که هدف آن پرتودهی گیاهان دارویی و ادویه‌جات است و این پروژه‌ها در قالب برنامه‌های میان‌مدت در حال پیگیری هستند و برای چند مرکز استان دیگر نیز برنامه‌ریزی شده است.
وی بیان کرد: در افق بلندمدت تا سال 1420 امیدواریم بتوانیم با پیاده‌سازی سند جامع راهبردی، 12 مرکز برای این‌گونه فعالیت‌ها ایجاد کنیم تا ضمن کاهش ضایعات کشاورزی، گام بلندی در رفع این چالش برداشته شود.
وی گفت: اگر بتوانیم این اهداف را محقق کنیم، تاثیر بزرگی در کاهش هدررفت مواد غذایی خواهیم گذاشت؛ موضوعی که در جهان امروزی حدود 700 میلیون نفر را با سوءتغذیه مواجه کرده است، این در حالی است که نزدیک به 30 درصد از مواد غذایی در جهان از بین می‌رود و کشور ما نیز از این مشکل مستثنی نیست. امیدواریم با تلاش و لطف الهی بتوانیم این مسائل را مدیریت کنیم.
وی عنوان کرد: موضوع بعدی به اهمیت رادیوایزوتوپ‌ها اختصاص دارد که به عنوان مواد رادیواکتیو، کاربردهای بی‌نظیری در صنایع مختلف دارند.
وی افزود: صنایع بزرگ مانند فولاد، پتروشیمی، پالایشگاه‌ها و بسیاری دیگر از انرژی اتمی استفاده می‌کنند، به عنوان نمونه، با استفاده از تجهیزاتی مثل رادیاتور، می‌توان ضخامت فولاد و سطح مایعات را اندازه‌گیری کرد. بدون انرژی اتمی، انجام بسیاری از فرآیندهای صنعتی امکان‌پذیر نخواهد بود.
وی تصریح کرد: از صنایعی چون کشتی‌سازی و تولید فولاد گرفته تا کارگاه‌های کوچکی مثل دوچرخه‌سازی و کاغذسازی، جملگی از کاربردهای گسترده انرژی اتمی بهره می‌برند؛ از جمله برای اندازه‌گیری ضخامت، سطح، ارتفاع و چگالی مواد.
معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران اظهار کرد: یکی دیگر از حوزه‌های حیاتی انرژی اتمی مربوط به پرتودهی تجهیزات پزشکی است و تجهیزاتی نظیر سرنگ، دستکش‌های یکبار مصرف، نخ بخیه، گازهای استریل و سایر ابزارهای جراحی باید حتماً ضدعفونی شوند.
وی ادامه داد: برای انجام این کار تنها دو راه وجود دارد: استفاده از مواد شیمیایی یا پرتودهی. اما مواد شیمیایی اغلب سرطان‌زا هستند و روش استریل با بخار نیز به مرور زمان موجب تغییر شکل ابزارها می‌شود که با این حال، پرتودهی با اشعه راهکاری ایمن و استاندارد است که امروزه در سطح جهانی نیز مرسوم است. ما نیز در برنامه‌های افق 1420 برای تجهیز مراکز و گسترش این فناوری برنامه‌ریزی دقیقی داریم.
وی خاطرنشان کرد: نکته قابل توجه این است که موفقیت تمام این پروژه‌ها وابسته به نیروی انسانی متخصص است و باید برای تربیت نیروی انسانی سرمایه‌گذاری جدی داشته باشیم؛ چراکه اصلی‌ترین سرمایه یک کشور نه منابع معدنی، نفت یا گاز آن، بلکه نیروی انسانی آن است.