به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، در مراسمی با حضور علما و صاحب نظران مسائل فقهی و اقتصادی همچنین مدیر حوزه های علمیه کشور و رئیس کل بانک مرکزی مجموعه آثار «فقه بورس و اوراق بهادار» شامگاه دوشنبه ششم اسفندماه در سالن جلسات مرکز مدیریت حوزه های علمیه در قم رونمایی شد.
در این مراسم که با حضور برخی از اعضای شورای عالی حوزه های علمیه، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، نمایندگان بیوت مراجع عظام تقلید، رؤسای مراکز علمی حوزوی و دانشگاهی، حجت‌الاسلام والمسلمین علی عندلیبی، مؤلف کتاب فقه بورس و اوراق بهادار به عنوان اولین سخنران با اشاره به اهمیت مباحث اقتصادی در فقه معاصر اظهار داشت: این کتاب، حاصل چندین سال تلاش دفتر فقه معاصر حوزه‌های علمیه و حمایت اساتید برجسته این عرصه است.
وی افزود: پس از گذشت نزدیک به پنج دهه از انقلاب اسلامی، در کنار پیشرفت‌های زیرساختی، نیاز به تدوین و تقویت نرم‌افزارهای فقهی و قانونی بیش از پیش احساس می‌شود. ضروری است که این حوزه‌های نرم‌افزاری، از جمله مباحث قانون‌گذاری اقتصادی، به‌صورت جدی در محیط‌های حوزوی مطرح و بررسی شوند.
وی چالش‌های حوزه‌های مختلف، از جمله خانواده، قضاوت، اقتصاد و فرهنگ را از مسائل بنیادین جامعه امروز برشمرد و تأکید کرد: این مسائل باید به‌طور مستمر توسط فقها مورد پژوهش و تدریس قرار گیرند و مباحث مرتبط با آن‌ها به‌صورت نظام‌مند تدوین شود.
در ادامه آیت الله شب زنده دار، دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه در بخشی از این مراسم، با تأکید بر جایگاه مباحث نوظهور در نظام فقهی، تصریح کرد: مباحث جدید از نظر علمی هیچ کاستی‌ای نسبت به فقه سنتی ندارند و تمامی دقت‌ها و استحکام موجود در فقه سنتی، در این عرصه نیز جاری و ساری است.
وی، شناخت دقیق موضوع را شرط اساسی برای ورود فقها به مسائل نوپدید دانست و تأکید کرد: دستیابی به این شناخت، مستلزم تعامل مؤثر و هم‌افزایی میان حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌هاست. بدون این همراهی، درک صحیح از مسائل جدید و ارائه راهکارهای متناسب با آن‌ها دشوار خواهد بود.
عضو فقهای شورای نگهبان با اشاره به تغییر گسترده مسائل و پرسش‌های اجتماعی در مقایسه با یک قرن گذشته، خاطرنشان کرد: انتظاری که از فقه معاصر می‌رود، پاسخگویی شفاف، دقیق و منطبق بر نیازهای روز جامعه است.
وی گفت: امروز بسیاری از مسائل نوپدید، در تار و پود زندگی انسان تنیده شده‌اند و کسانی که در پی رعایت احکام و حدود الهی هستند، نیازمند راهنمایی‌های روشن و دقیق از سوی حوزه‌های علمیه‌اند.
در ادامه این مراسم، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین اثنی‌عشری، مدیر دفتر فقه معاصر حوزه علمیه قم اظهار کرد: این دفتر از سال ۱۳۹۵ با پنج هدف اصلی آغاز به کار کرده است.
مدیر دفتر فقه معاصر حوزه علمیه قم بیان کرد: نخستین هدف، تألیف و تدوین کتاب‌هایی برای مقاطع سطح عالی حوزه علمیه بوده است که این موضوع همواره مورد توجه رهبر معظم انقلاب، مراجع تقلید و طلاب در سال‌های گذشته قرار داشته است.
وی ادامه داد: تاکنون دو کتاب در این راستا آماده و بخشی از برنامه آموزشی حوزه علمیه شده‌اند و نزدیک بر هزار طلبه این کتاب‌ها را در کلاس‌ها فرا می‌گیرند و بیش از ۳۰۰ استاد مشغول تدریس آن‌ها هستند.
حجت الاسلام والمسلمین اثنی عشری افزود: دومین هدف، گسترش دروس خارج با محوریت فقه معاصر بوده است که از آغاز تأسیس این دفتر، این امر به‌طور جدی پیگیری شد و تعداد دروس از معدود جلسات اولیه به ۱۰۵ درس در زمینه‌های مختلف فقه معاصر در ۲۳ حوزه کلان گسترش یافته است.
وی تصریح کرد: موضوعاتی همچون مسائل اجتماعی، رمزارزها، اقتصاد و هوش مصنوعی از جمله محورهای این دروس هستند که تاکنون ۱۰۸ پایان‌نامه نیز در حوزه فقه معاصر تدوین شده است.
مدیر دفتر فقه معاصر حوزه علمیه قم گفت: هدف سوم به ارائه دروس تمهیدی در حوزه علوم معاصر اختصاص دارد و کتب مرتبط با این موضوع که طی یک قرن گذشته منتشر شده‌اند، نیازمند بازنگری بودند.
وی ادامه داد: در نتیجه این دروس بازتدوین شده‌اند و هر سال حدود ۱۰۰ درس برای ۱۰۰۰ طلبه در زمینه‌هایی مثل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ارائه می‌شود.
سپس، محمد رضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد: از ابتدای امسال تاکنون پنج هزار و ۷۰۰ همت تسهیلات پرداخت شده است، حدود یک هزار و ۲۰۰ همت آن پول جدید بوده است، عمده این تسهیلات به تأمین مالی و سرمایه در گردش اختصاص یافته است.
وی با اشاره به سهم بازارهای مختلف در تأمین مالی کشور اظهار داشت: مجموع بورس و سرمایه‌گذاری خارجی تنها هفت درصد از تأمین مالی کشور را بر عهده دارند، در حالی که ۹۲ درصد این بار بر دوش بانک‌هاست.
فرزین گفت:از این میان، سرمایه‌گذاری خارجی سهمی معادل یک درصد و بازار بورس سهمی برابر با هفت درصد دارد.
وی با تأکید بر بهبود دسترسی خانوارها به منابع مالی افزود: طی سه سال گذشته، سهم تأمین مالی خانوارها از ۱۲ درصد به ۲۴ درصد افزایش یافته که نشان از بهبود شمول مالی دارد.
فرزین گفت: اعطای وام‌های ازدواج، فرزندآوری و سایر تسهیلات از جمله مصادیق این روند محسوب می‌شود، در همین راستا، از ابتدای امسال تاکنون ۲۰۰ همت وام ازدواج و فرزندآوری در کشور پرداخت شده است.
رئیس‌کل بانک مرکزی، توسعه بازار سرمایه را یکی از راهکارهای اساسی برای برون‌رفت از ناترازی نظام بانکی دانست و تصریح کرد: فشار بیش از حد بر شبکه بانکی برای تأمین مالی، ناترازی آن را تشدید می‌کند، راه‌حل اساسی برای عبور از این چالش، افزایش سهم بازار سرمایه در تأمین مالی کشور است.
وی در ادامه به برنامه‌های بانک مرکزی برای اصلاح و توسعه نظام بانکی اشاره کرد و افزود: ما به دنبال تقویت و گسترش بانک‌های قرض‌الحسنه، بانک‌های تخصصی، توسعه‌ای و بانک‌های جامع هستیم.
وی گفت: در سطح جهانی، بانک‌های توسعه‌ای نقشی مشابه بورس ایفا می‌کنند و به‌عنوان نهادهای تأمین مالی بلندمدت فعالیت دارند، برای دستیابی به یک نظام تأمین مالی کارآمد، باید بانک‌های تخصصی را متناسب با نیازهای هر بخش از اقتصاد توسعه دهیم.
فرزین همچنین بر اهمیت بانک‌های توسعه‌ای تأکید کرد و گفت: این بانک‌ها، برخلاف بانک‌های تجاری، منابع خود را از محل سرمایه سهامداران، انتشار اوراق و تأمین مالی صندوق‌ها تأمین می‌کنند و امکان تأمین مالی از محل سپرده‌های خرد را ندارند.
وی افزود: اغلب بانک‌های توسعه‌ای تحت مالکیت دولت هستند و در صورتی که نقش آن‌ها در اقتصاد تقویت شود، می‌توانند زمینه رشد و توسعه در حوزه‌هایی نظیر مسکن، صنعت و اشتغال را فراهم کنند.
پایان بخش این مراسم، سخنرانی آیت الله اعرافی، مدیرحوزه های علمیه کشور بود که ضرورت تقویت روش‌شناسی فقهی را مورد توجه قرار داد و تصریح کرد: فرآیند پاسخگویی به نیازهای روز جامعه باید با بررسی ریشه‌ای موضوعات آغاز شود، چراکه این رویکرد می‌تواند زمینه‌ساز شکل‌گیری مباحث پیشرفته علمی و تکامل بخشیدن به سطوح تخصصی درس خارج شود.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با تأکید بر نقش محوری و راهبردی حوزه علمیه در مسیر تحقق اهداف انقلاب اسلامی، اهمیت حضور فعال و مؤثر حوزه علمیه در پاسخگویی به نیازها و مطالبات جامعه را برجسته کرد.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور بیان کرد: حوزه‌های علمیه باید ضمن صیانت از اصالت‌ها و ارزش‌های بنیادین خود، آمادگی لازم برای مواجهه با چالش‌ها و مسائل نوظهور را با رویکردی جامع، هدفمند و کارآمد به نمایش بگذارند.
عضو فقهای شورای نگهبان در ادامه به ضرورت توجه به مسائل نوین اشاره کرد و بیان کرد: از مهم‌ترین انتظارات امروز جامعه از حوزه‌های علمیه، پاسخ‌دهی به موضوعات جدیدی است که با شتاب فزاینده‌ای در زندگی اجتماعی و فرهنگی جامعه ظهور می‌کنند.
امام جمعه قم با تأکید بر تولید علم و گسترش تفکر خلاق در فضای حوزه‌های علمیه، تصریح کرد: این دو عامل کلیدی، هم‌زمان با درک صحیح از تحولات و پدیده‌های جدید، باید در اولویت برنامه‌های علمی و آموزشی حوزه قرار گیرند و تنها از طریق چنین رویکردی می‌توان مسیر تعالی و پیشرفت در پرتو آرمان‌های انقلاب اسلامی را هموارتر کرد.
عضو مجلس خبرگان رهبری عنوان کرد: در بخشی از سخنان خود به اهمیت حفظ اصول و ارزش‌های بنیادین حوزه پرداخت و گفت: حوزه‌های علمیه‌ای که هویت خود را با اولویت دادن به آرمان‌های انقلاب تعریف کرده‌اند، بایستی نه‌تنها به این اصول پایبند باشند، بلکه ظرفیت تحلیل دقیق و تعامل اثربخش با مسائل نوظهور را نیز تقویت کنند، ضمن اینکه نیل به چنین جایگاهی تنها با بهره‌گیری از دیدگاه‌های جامع‌نگر و تکیه بر مبانی علمی امکان‌پذیر است.
وی بر لزوم جدیت در پرداختن به مسائل جدید تأکید کرد و گفت: رویارویی با موضوعات نوظهور نباید با سطحی‌نگری یا کم‌توجهی همراه شود؛ ضمن اینکه منابع ارزشمند فقه اسلامی و ذخایر دینی، توانایی ارائه راهکارهای عمیق برای مشکلات روز را دارا هستند؛ اما دستیابی به این هدف نیازمند شناسایی دقیق مسائل و انجام اصلاحات ضروری در ساختارهای فقهی کنونی است تا بتوان مشکلات را با دیدی تخصصی و همه‌جانبه حل نمود.
پایان بخش این مراسم، رونمایی از مجموعه آثار فقه بورس و اوراق بهادار بود.
تصاویر/ آیین رونمایی از مجموعه آثار فقه بورس اوراق بهادار 
تصاویر/ آیین رونمایی از مجموعه آثار فقه بورس اوراق بهادار تصاویر/ آیین رونمایی از مجموعه آثار فقه بورس اوراق بهادار 
تصاویر/ آیین رونمایی از مجموعه آثار فقه بورس اوراق بهادار 
تصاویر/ آیین رونمایی از مجموعه آثار فقه بورس اوراق بهادار 
تصاویر/ آیین رونمایی از مجموعه آثار فقه بورس اوراق بهادار