اختصاصی رادیو آزادی؛ اطلاعات فاش‌شده پزشکی بیش از ۱۶۰ هزار زخمی روسیه در جنگ اوکراین
صاحب‌خبر - طی سه سال تهاجم گستردهٔ نظامی مسکو علیه اوکراین، نیروهای روسیه تقریباً ۱۱ درصد کل قلمرو اوکراین را تحت کنترل خود درآورده‌اند. این میزان، حدوداً برابر با مساحت جمهوری خودمختار تاتارستان در روسیه است. در این مدت صدها هزار نفر نیز کشته و زخمی شده‌اند. نه دولت روسیه و نه دولت اوکراین آمار رسمی در این زمینه منتشر نمی‌کنند. در عین حال در روسیه دسترسی به اکثر پایگاه‌هایی که اطلاعات رسمی منتشر می‌کنند از سه سال پیش مسدود شده است. اما خبرنگارانِ تحقیقی، با استناد به منابع باز و شبکه‌های اجتماعی، اسامی بیش از ۹۵ هزار نظامی روس و ۷۰ هزار نظامی اوکراینی که طی سه سال جنگ زخمی شده‌اند را منتشر کرده‌اند. همزمان بخش روسی رادیو آزادی/رادیو اروپای آزاد به پایگاه داده‌های ادارهٔ کل پزشکی وزارت دفاع روسیه دسترسی پیدا کرده که ثابت می‌کند تهاجم روسیه علیه اوکراین خونبارترین جنگ اروپا پس از جنگ جهانی دوم است. یک تحلیل از داده‌های پزشکی وزارت دفاع روسیه پایگاه داده‌های ادارهٔ کل پزشکی وزارت دفاع روسیه که رادیو آزادی/رادیو اروپای آزاد به آن دست یافته، حاوی اطلاعات کامل ۱۶۶ هزار نظامی است که از ابتدای سال ۲۰۲۲ تا اواسط سال ۲۰۲۴ در بیمارستان‌های نظامی روسیه تحت درمان قرار گرفته‌اند. الکسی ژیلیایف، پزشک نظامی پیشین که از روسیه فرار کرده این داده‌ها را در اختیار خبرنگاران قرار داده است. بخش روسی رادیو آزادی/رادیو اروپای آزاد اصالت این پایگاه داده‌ها را تأیید و محتوای آن را تحلیل کرده است. بیشتر در این باره: درون روسیه؛ تصویری از امیدها و نارضایتی‌های جامعهٔ درگیر جنگ خلاصه‌ای از یافته‌های این تحقیقات به شرح زیر است: براساس این گزارش، طی دو سال و نیم جنگ، حدود ۹۰ هزار سرباز وظیفه، ۴۰ هزار گروهبان، ۱۵ هزار سرجوخه، ۷ هزار ستوان، دو هزار و ۷۰۰ استوار، بیش از سه هزار سروان، دو هزار و ۱۰۰ سرگرد، ۱۰۰۰ سرهنگ دوم، ۳۸۱ سرهنگ، ۳۳ سرتیپ، ۱۰ سرلشکر و یک سپهبد در جبههٔ اوکراین زخمی شده‌اند. در فوریه ۲۰۲۲، یعنی هفتهٔ نخست تهاجم گستردهٔ نظامی روسیه علیه اوکراین، افسران زخمی حدود ۱۷ درصدِ تمام مجروحان را تشکیل می‌دادند، اما در سال ۲۰۲۴ شمار آنها به حدود شش درصد کاهش یافت. این تحول نشان می‌دهد که ارتش روسیه بدون آمادگی لازم به اوکراین حمله کرد و افسران رده پایین مجبور بودند در کنار نیروهای خود در خط مقدم بجنگند. براساس این داده‌ها، شمار نظامیان با جراحت خفیف حدود ۲۰ برابر و با جراحت متوسط ۱۰ برابر ِکسانی است که جراحت سنگین دارند. تحلیلگران می‌گویند اکثر افرادِ دارای جراحت سنگین در بیمارستان می‌میرند و نظامیانِ دارای جراحات خفیف باید به دستور ولادیمیر پوتین به جبهه بازگردند. در این داده‌ها، قطع عضو، جراحت «خفیف» به شمار می‌رود. در پایگاه داده‌های پزشکی وزارت دفاع روسیه، بیش از سه هزار و ۲۰۰ مورد قطع عضو ثبت شده و بسیاری از این موارد در رده‌بندی «جراحت خفیف» دیده می‌شود. به عنوان مثال، اطلاعات یک گروهبان ۱۹ ساله که در سال ۲۰۲۴ بر اثر انفجار مین پای چپ خود را از دست داده در میان افرادی ذکر شده که دارای جراحات خفیف هستند؛ او جوان‌ترین نظامی قطع عضو در این پایگاه است. رایج‌ترین نوع جراحت «زخمی شدن بر اثر ترکش» است که در حدود ۷۰ هزار مورد ثبت شده. در زمستان، شمار مجروحان با آثار سوختگی (اغلب ناشی از تلاش برای گرم شدن در سنگرها) و همچنین دارای اختلالات روانی افزایش یافته است. صدها نظامی در طول دو سال و نیم گذشته به دلیل مسمومیت با الکل، مواد مخدر یا «ماده‌ای نامشخص» در بیمارستان‌ها بستری شده‌اند. بیشتر در این باره: سومین سال جنگ؛ زلنسکی خواستار تبادل گسترده اسیران بین روسیه و اوکراین شد میانگین سن مجروحان در بیمارستان‌های نظامی روسیه از ۲۸ سال در آغاز جنگ به ۳۶ سال، طی سال سوم افزایش یافته است. اکثر کسانی که در ماه‌های اخیر در جبهه‌های اوکراین مجروح شده‌اند در گروه سنی بین ۴۰ تا ۵۹ سال قرار دارند. از دید تحلیلگران، این به آن معناست که ارتش روسیه در آغاز جنگ از نظامیان حرفه‌ای تشکیل شده بود و به مرور این افراد با زندانیان پیشین، کسانی که در دو موج سربازگیری بسیج شده‌اند و کسانی‌که در ازای دریافت پول هنگفت برای جنگیدن در اوکراین با وزارت دفاع روسیه قرارداد امضا کردند، جایگزین شده‌اند. بیشترین مجروحان، متعلق به یگان‌های پیاده‌نظام موتوری هستند، به عنوان مثال، هنگ ۲۵۲ نیروهای پیاده‌نظام موتوری ارتش روسیه در ماه‌های نخست جنگ بیش از یک سوم نیروهای خود را در نبردهای استان خارکیف از دست داد، مجدداً تکمیل شد و در ضدحملهٔ ارتش اوکراین در تابستان ۲۰۲۲ مجدداً دچار تلفات سنگین شد. در این داده‌ها، شمار قابل‌توجه مجروحان از لشکر ۷۶ نیروهای هوابرد مستقر در پسکوف نیز به چشم می‌خورد؛ در پایگاه داده‌های پزشکی وزارت دفاع، اطلاعات بیش از دو هزار و ۴۰۰ مجروح از این لشکر ثبت شده و آمده است که بسیاری از آنها در ماه‌های نخست جنگ در بیمارستان‌های بلاروس معالجه شده‌اند. نظامیان این لشکر، متهم به جنایات جنگی در شهرک بوچا در حومهٔ کی‌یف هستند. براساس محاسبات خبرنگاران رادیو آزادی/رادیو اروپای آزاد، میانگین دورهٔ بستری در بیمارستان برای نظامیان دارای مجروحیتِ شدید، تقریباً ۶۰ روز، با جراحات متوسط، بیش از ۳۷ روز و با جراحت خفیف ۱۸ و نیم روز است. در این محاسبات، مدت زمانی که مجروحان در مراکز کمک‌های اولیه (مانند بیمارستان‌های صحرایی) یا طی دوره‌های توانبخشی (مثلاً در استراحتگاه‌ها) می‌گذارنند در نظر گرفته نشده، هرچند این مدت معمولاً از دوره‌ای که مجروحان در بیمارستان می‌مانند، طولانی‌تر است. تلفات ارتش روسیه وزارت دفاع روسیه آخرین بار شمار تلفات خود را در پاییز ۲۰۲۲ اعلام کرد. براساس این گزارش، تا آن تاریخ پنج هزار و ۹۳۷ نفر کشته شده بودند. همان ماه رئيس‌جمهور روسیه فرمان بسیج عمومی را امضا کرد. ادارهٔ اطلاعات نظامی بریتانیا برآورد می‌کند که از آغاز تهاجم گستردهٔ نظامی روسیه علیه اوکراین در فوریهٔ ۲۰۲۲، ارتش روسیه حدود ۸۰۰ هزار کشته و زخمی داشته است. بیشتر در این باره: ارزیابی‌های اطلاعاتی آمریکا تلفات روسیه در جنگ اوکراین را ۳۱۵ هزار نفر تخمین زد دو ماه پیش، لوید آستین وزیر دفاع پیشین آمریکا از ۷۰۰ هزار کشته و زخمی در میان نظامیان روس خبر داد. همزمان با سالروز سه سال تهاجم گستردهٔ نظامی روسیه علیه اوکراین، روز دوشنبه بخش روسی بی‌بی‌سی و نشریهٔ «مدیازونا» که از فوریهٔ ۲۰۲۲، فهرست حاوی نام و سایر مشخصات نظامیان روس کشته شده در اوکراین را تدوین می‌کنند، برای نخستین بار این فهرست کشته و زخمی‌ها را منتشر کردند. این فهرست اکنون شامل نام ۹۵ هزار و ۳۲۳ نفر است. اما خبرنگاران با تطابق اطلاعاتی که از منابع باز به دست می‌آید با گزارش‌های شاهدان و آمار دولت (مثلاً ثبت وراثت) برآورد می‌کنند که تاکنون بیش از ۱۶۰ هزار نفر در میان نظامیان روس در اوکراین کشته شده‌اند. به علاوه بین ۲۱ تا ۲۳ هزار نفر از «ارتش جمهوری‌های خودمختار دونتسک و لوهانسک» که در کنار نظامیان روس می‌جنگند، طی این مدت کشته شده‌اند. این گزارش نشان می‌دهد که تلفات ارتش روسیه طی جنگ سال به سال افزایش یافته؛ در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۰ هزار نفر، در سال ۲۰۲۳ حدود ۵۰ هزار نفر و در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۰۰ هزار نفر کشته شده‌اند؛ در ماه‌های اخیر، روزانه بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ نفر در میان نظامیان روس کشته می‌شوند. نشریهٔ «واژنیه ایستوری» کشته‌شدگان در جبهه‌های اوکراین را به کمک هوش مصنوعی محاسبه می‌کند؛ مبنای این محاسبات، تحلیل اطلاعات از مرگ‌ومیر در روسیه است که از سوی ادارهٔ آمار روسیه منتشر می‌شود. بر اساس برآورد این نشریه، حدود ۱۰۴ هزار نفر درمیان نظامیان روس کشته و مفقود شده‌اند اما به عقیدهٔ تحلیلگران، آمار واقعی تلفات به مراتب بیشتر است. تلفات ارتش اوکراین در روزهای اخیر ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، اعلام کرد ارتش اوکراین طی سه سال جنگ ۳۸۰ هزار تلفات داشته که از این تعداد ۴۶ هزار نفر کشته شده‌اند. بیشتر در این باره: زلنسکی می‌گوید در صورت صلح در اوکراین حاضر است از ریاست‌جمهوری کنار برود نشریهٔ بریتانیایی اکونومیست به نقل از منابع اطلاعاتی غربی گزارش داده است که شمار کشته‌های اوکراین بین ۶۰ تا ۱۰۰ هزار نفر و شمار زخمی‌ها حدود ۴۰۰ هزار نفر هستند. دو سازمان غیرانتفاعی در اوکراین به طور جداگانه فهرست کشته‌شدگان در میان نظامیان اوکراینی را تدوین می‌کنند. در این فهرست نام حدود ۷۰ هزار نفر ذکر شده است. این به آن معناست که کشته‌شدگان در میان نظامیان اوکراینی ممکن است بین ۹۵ تا ۱۳۵ هزار نفر باشد. اعداد و ارقام دیگری از جنگ به گزارش سازمان ملل متحد حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفر، از جمله ۶۵۰ کودک در اوکراین کشته شده‌اند. اما مقام‌های این سازمان می‌گویند ممکن است شمار واقعی تلفات بسیار بیشتر از این باشد. نمایندهٔ حقوق بشر در روسیه می‌گوید حدود یک هزار و ۵۰۰ نفر از شهروندان روس در مناطق هم‌مرز با اوکراین کشته و زخمی شده‌اند، حدود ۱۲ میلیون اوکراینی آوارهٔ شده و تقریباً ۷ میلیون نفر ناچار شده‌اند اوکراین را ترک کنند. از ۱۹ هزار کودک که به گفتهٔ مسئولان اوکراینی از سوی روسیه ربوده شده‌اند، تنها یک هزار و ۳۶ کودک به اوکراین بازگردانده شده است. به این دلیل دیوان کیفری بین‌المللی علیه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور و ماریا لوووا-بلووا نمایندهٔ رئيس‌جمهور روسیه در امور کودکان حکم بازداشت صادر کرد. بنابر آمار رسمی، بیش از هشت هزار مدرسه، حدود دو هزار و ۵۰۰ بیمارستان، دو هزار اثر فرهنگی و ۵۰۰ کلیسا توسط نیروهای روس در اوکراین تخریب شده است. همچنین دادستان‌های بین‌المللی حدود ۱۶۰ هزار مورد جنایت جنگی را ثبت کرده‌اند که قرار است مبنای محاکمه‌ای مانند دادگاه نورنبرگ باشد اما تلاش‌های اخیر دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای برقراری روابط دوستانه با روسیه مانع این تدارکات شده است. آنا رایسکایا آنا رایسکایا گزارشگر رادیوفرداست که ضمن پوشش گزارش‌های روسیه، و اوکراین، خبرها و موضوعات مرتبط با ایران در این کشورها را گزارش می‌دهد. دنبال کردن عضویت∎