بالاترین جایزه جشنواره برلین دوره هفتادوپنجم به فیلمی رسید که کارگردانش اعلام کرده، برای ساخت آن از سهگانه مشهور کریشتوف کیشلوفسکی با عنوان سه رنگ الهام گرفته است.
به گزارش هم میهن، هفتادوپنجمین دوره جشنواره برلین شنبهشب ۲۲ فوریه (۴ اسفندماه) با اهدای جوایز به برگزیدگان به کار خود پایان داد. هیئت داوران این دوره جشنواره به ریاست تاد هینز فیلمساز سرشناس آمریکایی، جایزه خرس طلایی را به درام نروژی «رویاها (عشق جنسی)» ساخته کارگردان و رماننویس کهنهکار اما کم نامونشان نروژی داگ یوهان هاوگرود اهدا کرد.
داگ یوهان هاو گردد
این فیلم هاوگرود سومین قسمت از یک سهگانه است که قسمت اول آن با عنوان «جنسی» در جشنواره برلین سال گذشته و در بخش پانوراما به نمایش درآمد، قسمت دوم با عنوان «عشق» در جشنواره ونیز سال گذشته نمایش داده شد و این سومین قسمت از این سهگانه توانست برنده جایزه خرس طلایی شود. داگ یوهان هاوگرود هنگام دریافت جایزه گفت: «عنوان این فیلم «درومر» است که به نروژی بهمعنای «رویاها» ست و این (جایزه) واقعاً فراتر از رویاهای من بود، فقط میگویم: بیشتر بنویسید، بیشتر بخوانید، اینها ذهن شما را گسترش میدهند و برای شما خیلی خوب است. »
همانطور که اشاره شد «رویاها (عشق جنسی)» سومین قسمت از یک سهگانه است و همچون دو قسمت قبل به پیچیدگی روابط انسانی، تمایلات جنسی و هنجارهای اجتماعی میپردازد. «رویاها» پرتره دختر نوجوانی با تخیلی پرشور است که احساسات شدید خود را به معلمش در یک مقاله شخصی ابراز میکند. فیلم با بازی الا اووربای در نقش یوهان و سلوم امنتو در نقش معلم فرانسوی، حول نوشتههای صمیمی یوهان در مورد علاقهاش به معلمش میگذرد.
هاوگرود در مصاحبهای با ورایتی فاش کرد که برای ساخت این پروژه از سهگانه رنگ کریشتوف کیشلوفسکی، فیلمساز نامدار لهستانی الهام گرفته است. او در این باره گفت: «هدفم این بود که سه فیلم بسازیم که از منظرهای مختلف به موضوعاتی مشابه میپردازند. سه فیلم باید بسیار متفاوت به نظر برسند و با این حال این تصور را ایجاد کنند که همه آنها بخشی از یک گفتوگو و مکالمه هستند.»
آمریکای جنوبی برمیخیزد
جایزه بزرگ هیئت داوران جشنواره که اساساً بهعنوان جایزه دوم فستیوال شناخته میشود نیز به فانتزی علمی – تخیلی «مسیر آبی» ساخته گابریل ماسکارو، کارگردان ۴۱ساله برزیلی تعلق گرفت که در آن نحوه رفتار جامعه با شهروندانِ مسن را به چالش میکشد. فیلم در یک فضای دیستوپیایی میگذرد و بهطرز شگفتانگیزی خوشبینانه است. داستان «مسیر آبی» در آیندهای میگذرد که در آن افراد بالای ۷۵ سال از سوی دولت جمعآوری میشوند و برای زندگی به اردوگاهی بزرگ فرستاده میشوند. البته تماشاگران هرگز آن منطقه موردنظر را نمیبینند، زیرا قهرمان فیلم ماسکارو از کاروان جمعآوری افراد مسن فرار میکند و بهجای آن در مسیری که خودش انتخاب میکند، پا میگذارد.
جایزه هیئت داوران جشنواره نیز به فیلم دیگری از آمریکای جنوبی بهنام «پیام» ساخته ایوان فاند، کارگردان آرژانتینی متولد ونزوئلا رسید. درام جادهای «پیام» در دوره رکود اقتصادی میگذرد و درباره دختری است که میتواند با حیوانات ارتباط برقرار کند و تعدادی فرصتطلب نیز درپی سوءاستفاده از توانایی این بچه هستند.
جایزه غافلگیرکننده
جایزه بهترین کارگردانی این دوره جشنواره برلین را نیز هو منگ، فیلمساز چینی برای درام «زندگی در سرزمین» دریافت کرد. داستان «زندگی در سرزمین» در دهه ۹۰ میلادی میگذرد و درباره پسری ۱۰ساله است که در روستای زادگاهش در چین با سنتهای روستایی و تغییرات اجتماعی-اقتصادی این کشور مواجه میشود. درحالیکه «رویاها (عشق جنسی)» و «مسیر آبی» به طور گسترده مورد استقبال منتقدان و تماشاگران جشنواره قرار گرفته بود، دو انتخاب دیگر هیئت داوران در بخش بهترین کارگردانی و جایزه هیئت داوران غافلگیرکننده بود.
بهترین بازیگران جشنواره
همانطور که احتمالاً دنبالکنندههای جشنوارههای سینمایی میدانند، فستیوال برلین مشهورترین جشنواره سینمایی دنیاست که تفکیک جنسیتی را در بخشهای بازیگری خود برداشته است، بنابراین جوایز این فستیوال در بازیگری تنها در دو بخش نقش اول و نقش مکمل اهدا میشود. در بخش نقش اول، جایزه به رز بیرن بازیگر زن شناخته شده استرالیایی برای بازی در فیلم «اگر پا داشتم، تو را لگد میزدم» رسید.
این فیلم همچون گردبادی است که حول اجرای رز بیرن میچرخد، بازیگر استرالیایی در این اثر نقش مادری را بازی میکند که غرق در کارش بهعنوان یک درمانگر است، او سعی میکند وضعیت بیماری مرموز فرزندش، شوهر غایباش و مسائل دیگر را نیز بررسی کند. اندرو اسکات، بازیگر سرشناس ایرلندی که سال گذشته با حضور در نقش تام ریپلی در مجموعه «ریپلی» خوش درخشید برای ایفای نقش ریچارد راجرز، آهنگساز برادوی در موزیکال زندگینامهای «ماه آبی» ساخته ریچارد لینکلیتر برنده جایزه نقش مکمل شد.
نگاه ریچارد لینکلیتر در این فیلم به نقطه عطفی در حرفه راجرز است، زمانی که او شریک خود را از لورنز هارت (شخصیت اصلی این فیلم با بازی ایتان هاک) به اسکار همرستاین تغییر داد. نقش اسکات در این فیلم یک نقش دشوار بود که این بازیگر ایرلندی به خوبی از پس آن برآمده است. اسکات که نتوانست در مراسم اختتامیه جشنواره برلین شرکت کند، یک پیام ویدئویی ارسال کرد که در آن به یاد میآورد که چندین سال پیش از این فستیوال جایزه شوتینگ استارز را دریافت کرده بود.
در بخش مسابقه اصلی، جایزه بهترین فیلمنامه فستیوال نیز به رادو ژوده کارگردان و فیلمنامهنویس رومانیایی برای نوشتن کمدی درام «کانتیننتال ۲۵» که با الهام از فیلم کلاسیک «اروپا ۵۱» به کارگردانی روسلینی ساخته شده است، رسید. ازجمله نوآوریهای این جشنواره، اضافهشدن بخش جدیدی با عنوان «چشماندازها» (Perspectives) بود که جایگزین بخش «برخوردها» (Encounters) شد و تمرکز آن کاملاً بر کارگردانان جدید بود. آمریکای لاتین دوباره در این بخش نیز خوب عمل کرد، بهطوریکه هیئت داوران جایزه اصلی این بخش را به فیلمساز مکزیکی ارنستو مارتینز بوچیو برای فیلم «شیطان دود میکند (و کبریتهای سوخته را در همان جعبه نجات میدهد)» اعطا کرد.
بهترین فیلم کوتاه جشنواره
در این دوره از جشنواره فقط یک فیلمساز ایرانی با نام حسام اسلامی با فیلم کوتاه «دربند» در بخش مسابقه فیلمهای کوتاه جشنواره حضور داشت. در این بخش فیلم کوتاه کانادایی «لوید وانگ، ناتمام» توانست برنده خرس طلایی بهترین فیلم کوتاه جشنواره شود. یکی دیگر از جوایز مهم جشنواره، جایزه بهترین مستند بود که به مستند «هولدینگ لیات» ساخته براندون کرامر رسید فیلمی به تهیهکنندگی دارن آرونوفسکی که درباره واکنش خانوادهای اسراییلی به گروگانگرفتن پسرشان در ۷ اکتبر است.
در این دوره از جشنواره که بین روزهای ۱۳ تا ۲۳ فوریه برگزار شد از تیلدا سوینتن بازیگر مشهور انگلیسی که جوایزی چون اسکار، بفتا و ونیز را در کارنامه داشت، با اهدای خرس طلایی افتخاری جشنواره تجلیل شد. سوینتن پیش از دریافت جایزه در مورد تصمیم خود برای حضور در جشنواره فیلم برلین بهرغم درخواست برای تحریم این رویداد بهدلیل جنگ غزه گفت: «حضور ما برای اهدافمان مفیدتر است.» سوینتن هنگام دریافت جایزه با ایراد یک سخنرانی پرشور بدون اشاره دقیق به موضوعی خاص به سلطه خودخواهانه، خشونت و قتلعامی که توسط دولتها انجام و بهصورت بینالمللی حمایت میشود اشاره کرد و گفت که این اقدامات برای جامعه انسانی غیرقابل قبول است.
تاد هینز کارگردان آمریکایی (رییس هیئت داوران)، ماریا شرادر بازیگر آلمانی، فن بینگبینگ بازیگر زن چینی، رودریگو مورنو فیلمساز آرژانتینی، نبیل عیوش کارگردان مراکشی فرانسوی، بینا دایگلر طراح لباس آلمانی و ایمی نیکلسون منتقد و نویسنده آمریکایی، اعضای هیئت داوران بخش مسابقه اصلی هفتادوپنجمین دوره جشنواره برلین امسال را تشکیل میدادند.