در این میان، الیاف نیمه مصنوعی جایگاهی ویژه دارند، چراکه ترکیبی از ویژگی‌های الیاف طبیعی و الیاف کاملاً مصنوعی را در خود جای داده‌اند. این دسته از الیاف که معمولاً از منابع طبیعی مانند سلولز یا پروتئین استخراج شده و با فرآیندهای شیمیایی بهبود می‌یابند، به دلیل سازگاری با محیط زیست، نرمی، انعطاف‌پذیری و ظاهر طبیعی خود، مورد توجه صنعتگران و تولیدکنندگان پوشاک قرار گرفته‌اند. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌ها، مزایا و کاربردهای این نوع الیاف پرداخته و نقش آن‌ها را در دنیای مدرن نساجی تحلیل خواهیم کرد.

الیاف نیمه مصنوعی به چه معنایی هستند؟

گروهی از الیاف نساجی هستند که از منابع طبیعی مانند سلولز گیاهان به دست می‌آیند اما در طی فرآیند تولید، تحت اصلاحات شیمیایی قرار می‌گیرند. این الیاف در مرز بین الیاف طبیعی و مصنوعی قرار دارند، زیرا ماده اولیه آن‌ها طبیعی است، اما برای تبدیل شدن به الیاف قابل استفاده، نیاز به پردازش شیمیایی دارند.

رایج‌ترین نمونه‌های این نوع الیاف شامل ویسکوز، ریون، استات، تری‌استات، مودال و لیوسل هستند که اغلب از خمیر چوب یا گیاهانی مانند بامبو و جلبک‌های دریایی استخراج می‌شوند. این الیاف به دلیل داشتن پایه طبیعی، دارای لطافت، قابلیت تنفس و جذب رطوبت بالا هستند، اما در عین حال، با توجه به پردازش شیمیایی، دارای استحکام و ماندگاری بیشتری نسبت به الیاف کاملاً طبیعی هستند.

اگرچه این الیاف به دلیل استفاده از منابع تجدیدپذیر، گزینه‌ای سازگارتر با محیط زیست نسبت به الیاف کاملاً مصنوعی محسوب می‌شوند، اما فرآیند تولید آن‌ها در برخی موارد می‌تواند منجر به آلودگی محیط زیست شود، به‌خصوص اگر کنترل دقیقی روی مصرف مواد شیمیایی و بازیافت آن‌ها صورت نگیرد. در ادامه انواع نخ و پارچه‌های تولید با این نوع الیاف را معرفی کرده‌ایم.

منبع: https://4pillarsco.com/types-of-thread/

پارچه مودال

پارچه مودال، پارچه‌ای از الیاف نیمه مصنوعی است که از خرده چوب درخت راش یا بلوط تهیه می‌شود. این پارچه به دلیل ترکیب با الیاف دیگر مانند پنبه و اسپاندکس، استحکام و انعطاف‌پذیری بالایی دارد. به همین دلیل، پارچه مودال به عنوان یک جایگزین بهبودیافته برای ویسکوز و با تقلید از ویژگی‌های پنبه تولید شده است. این پارچه بسیار نرم، لطیف و درعین‌حال محکم است و در مقایسه با سایر پارچه‌های مشابه، ارزش بیشتری دارد. در ادامه ویژگی‌های پارچه مودال را مشاهده می‌کنید:

• لطافت و نرمی فوق‌العاده: یکی از دلایل محبوبیت این پارچه در تولید لباس خواب و لباس‌های زیر، لطافت زیاد آن است.
• تنفس‌پذیری بالا: قابلیت عبور هوا باعث می‌شود که این پارچه برای لباس‌های ورزشی و روزمره مناسب باشد.
• جذب رطوبت بالا: پارچه مودال تا 50٪ بیشتر از پنبه رطوبت جذب می‌کند و به همین دلیل برای لباس‌های عرق‌گیر ایده‌آل است.
• دوام و استحکام زیاد: نسبت به پارچه‌های ویسکوز، دوام بیشتری دارد و کمتر دچار سایش و پارگی می‌شود.
• مقاومت در برابر چروک: این پارچه کمتر چروک می‌شود و نیاز به اتوکشی مداوم ندارد.
• عدم ایجاد الکتریسیته ساکن: بر خلاف برخی از پارچه‌های مصنوعی، مودال الکتریسیته ساکن تولید نمی‌کند.
• سازگاری با محیط‌زیست: اگرچه فرآیند تولید مودال نیاز به مواد شیمیایی دارد، اما برخی تولیدکنندگان مانند شرکت Lenzing از روش‌های پایدار و کم‌ضرر استفاده می‌کنند.

در ادامه مودال را با سایر پارچه‌ها مقایسه کرده‌ایم:

• در مقایسه با ویسکوز: پارچه مودال نرم‌تر، بادوام‌تر و مقاوم‌تر در برابر شستشو است.
• در مقایسه با پنبه: مودال دارای قابلیت جذب رطوبت بیشتر و دوام بالاتری است.
• در مقایسه با تنسل: مودال نرم‌تر ولی کمتر از تنسل بادوام است.

کاربردهای پارچه مودال به شرح زیر است:

• لباس ورزشی و تی‌شرت
• لباس خواب و لباس زیر
• ملحفه و حوله‌های نرم
• لباس‌های روزمره و عرق‌گیر
• استفاده در لوازم خانگی و دکوراسیون
• لباس‌های مجلسی شیک

پارچه ویسکوز

ویسکوز یکی از پرکاربردترین پارچه‌های الیاف نیمه مصنوعی است که از سلولز طبیعی به‌دست می‌آید. این پارچه به‌ دلیل شباهت زیاد به ابریشم، جایگزینی مقرون‌به‌صرفه برای آن محسوب می‌شود. از ویژگی‌های مهم ویسکوز می‌توان به نرمی، سبکی و قابلیت جذب رطوبت بالا اشاره کرد که آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای دوخت لباس‌های تابستانی، بلوز، پیراهن خانگی و حتی البسه ورزشی تبدیل کرده است. از مهم‌ترین ویژگی‌های پارچه ویسکوز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نرمی و لطافت: پارچه‌ای بسیار نرم و راحت که احساس خوشایندی روی پوست ایجاد می‌کند.
• قابلیت جذب رطوبت: به‌خوبی عرق و رطوبت را جذب کرده و از ایجاد حس چسبندگی روی پوست جلوگیری می‌کند.
• تنفس‌پذیری بالا: اجازه عبور هوا را می‌دهد و مانع از احساس گرما و تعریق بیش از حد می‌شود.
• عدم ایجاد الکتریسیته ساکن: برخلاف برخی الیاف مصنوعی، ویسکوز کمتر دچار الکتریسیته ساکن می‌شود.
• دقت در مراقبت: به‌ دلیل استحکام پایین در برابر کشیدگی و شست‌وشوی زیاد، نیاز به مراقبت بیشتری دارد.

انواع ویسکوز را می‌توان در دو گروه زیر قرار داد:

• ویسکوز معمولی

ویسکوز سنتی بیش از 100 سال قدمت دارد و اولین الیاف مصنوعی ساخته شده برای جایگزینی ابریشم بوده است. این نوع پارچه دارای درخشندگی خاصی بوده، لطافت بالایی دارد و به‌خوبی روی بدن می‌نشیند. اما به‌دلیل فرآیند تولید شیمیایی، تأثیر منفی بر محیط‌زیست دارد.

• ویسکوز اکورو

نسل جدیدی از پارچه‌های ویسکوز که با استفاده از چوب و خمیر چوب حاصل از منابع پایدار تولید می‌شود. این فرآیند تأثیرات زیست‌محیطی را تا 50% کاهش داده و منجر به کاهش مصرف آب و انتشار آلاینده‌ها می‌شود. پارچه‌های اکورو نیز مانند ویسکوز معمولی بسیار نرم، سبک و دارای خاصیت جذب رطوبت بالا هستند اما از نظر پایداری محیط‌زیستی، گزینه‌ای برتر محسوب می‌شوند. پارچه ویسکوز بهتر است با آب سرد یا ولرم شسته شود و در معرض نور مستقیم خورشید خشک نشود.

معرفی الیاف بامبو

الیاف بامبو به عنوان یک الیاف نیمه مصنوعی از گیاه بامبو استخراج شده و به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، جایگاه ویژه‌ای در صنعت نساجی پیدا کرده است. این الیاف که از سلولز طبیعی گیاه بامبو به دست می‌آیند، در فرآیند تولید تحت تأثیر روش‌های شیمیایی یا مکانیکی قرار گرفته و به پارچه‌های نرم و باکیفیت تبدیل می‌شوند. ویژگی‌های الیاف بامبو به شرح زیر است:

۱. خاصیت ضد باکتری و ضد آلرژی

الیاف بامبو به دلیل وجود ماده‌ طبیعی خاصیت آنتی‌باکتریال دارند و از رشد باکتری‌ها جلوگیری می‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود که پارچه‌های بامبو گزینه‌ای ایده‌آل برای افرادی با پوست حساس باشند.

۲. جذب رطوبت بالا و تهویه مناسب

الیاف بامبو دارای منافذ ریزی هستند که موجب افزایش جذب رطوبت تا ۶۰٪ بیشتر از پنبه می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود که پارچه‌های بامبو به‌خصوص برای لباس‌های تابستانی، حوله‌ها و پوشاک ورزشی بسیار مناسب باشند.

• ۳. سازگاری با محیط زیست

برخلاف بسیاری از الیاف مصنوعی، الیاف بامبو به سرعت در طبیعت تجزیه شده و آلودگی زیست‌محیطی ایجاد نمی‌کنند. رشد سریع بامبو و عدم نیاز آن به سموم شیمیایی، این گیاه را به یک منبع پایدار و دوستدار محیط زیست تبدیل کرده است.

۴. نرمی و لطافت فوق‌العاده

پارچه‌های بامبو حس نرمی و لطافتی شبیه به ابریشم دارند. این ویژگی باعث می‌شود که پارچه‌های ساخته‌شده از الیاف بامبو بسیار راحت و دلپذیر برای پوست باشند.

۵. خاصیت آنتی استاتیک و ضد بو

الیاف بامبو دارای خاصیت آنتی‌استاتیک ۱۲ برابر بیشتر از پنبه هستند و از تجمع الکتریسیته ساکن جلوگیری می‌کنند.

۶. دوام و پایداری بالا

الیاف بامبو در برابر سایش و چروک شدن مقاوم بوده و دارای طول عمر بالایی هستند. این ویژگی باعث می‌شود که پارچه‌های تولیدشده از این الیاف، ماندگاری بیشتری داشته باشند.

جمع‌بندی

الیاف نیمه مصنوعی ترکیبی از ویژگی‌های الیاف طبیعی و مصنوعی هستند که از منابعی مانند سلولز گیاهی تهیه و با فرآیندهای شیمیایی بهبود می‌یابند. از جمله این الیاف می‌توان به ویسکوز، مودال و بامبو اشاره کرد که به دلیل لطافت، جذب رطوبت بالا و سازگاری نسبی با محیط زیست، در تولید پوشاک، منسوجات خانگی و لباس‌های ورزشی کاربرد دارند. این الیاف علاوه بر نرمی و راحتی، مقاومت و دوام بیشتری نسبت به الیاف کاملاً طبیعی دارند، اما فرآیند تولید آن‌ها نیازمند کنترل دقیق برای کاهش اثرات زیست‌محیطی است.