یکی از پرتکرارترین پرسش‌های مسافران هنگام خروج از کشور، مقدار ارز مجاز همراه مسافر است. اگرچه مخارج بسیاری از سفرهای خارجی با سقف مجاز ارز برای خروج از کشور تأمین می‌شود؛ اما ممکن است برخی افراد به حمل مبلغ ارز بیشتری نیاز پیدا کنند. برای اطلاع از قوانین و مقررات گمرکی ارز و کالاهای قیمتی از قبیل طلا و جواهرات و همچنین چگونگی حمل ارز مازاد در سفرهای خارجی، ادامه این مطلب را دنبال کنید.

سقف مجاز ورود و خروج ارز توسط مسافر

قوانین و مقررات گمرکی ارز در کشورهای مختلف متفاوت است؛ به‌طوری‌که برخی کشورها محدودیت‌ها و قوانین سخت‌گیرانه‌تری نسبت به حمل ارز دارند. قوانین جمهوری اسلامی ایران در رابطه با ورود و خروج ارز توسط مسافر به شرح زیر است.

• هر مسافر می‌تواند تا سقف ۱۰ هزار یورو یا معادل آن به ارزهای دیگر را از طریق مرزهای هوایی، دریایی و زمینی وارد کشور کند.
• هر مسافری که قصد خروج از کشور را دارد می‌تواند تا سقف ۵ هزار یورو یا مبلغ معادل آن به ارزهای دیگر را در سفر هوایی به همراه داشته باشد.
• میزان ارز مجاز برای خروج از کشور در سفرهای زمینی، ریلی و دریایی تا سقف ۲ هزار یورو یا معادل آن به ارزهای دیگر است.
• میزان ورود و خروج ریال توسط هر مسافر حداکثر تا ۵۰۰ هزار تومان مجاز است.
• تنها در صورت ثبت اظهارنامه در گمرک و دریافت تأییدیه گمرک و بانک مرکزی، امکان خارج کردن بیش از ۱۰ هزار یورو توسط مسافر وجود دارد.
• به همراه داشتن میزان ارز بیشتر از مبالغ مجاز اعلام شده توسط بانک مرکزی و گمرک بدون ثبت اظهارنامه به‌مثابه قاچاق ارز است و مجازات قانونی دارد.

شرایط ورود و خروج ارز بیش از حد مجاز

برخی از مسافران ممکن است به حمل مقدار ارز بیش از مبالغ مجاز اعلام شده، احتیاج پیدا کنند. خوشبختانه در صورت تأیید گمرک، امکان حمل ارز بیش از حد مجاز توسط مسافر وجود دارد و شما با اعلام مبلغ مازاد ارز خود به گمرک، می‌توانید بدون نگرانی ارز مورد نیاز خود را در سفر به همراه داشته باشید.

در صورتی که در سفرهای زمینی، دریایی و هوایی مبلغی بیش از مبالغ ارزی مجاز را به همراه داشته باشید باید مبلغ ارز همراه خود را به گمرک اعلام کنید. پس از اعلام مبلغ مازاد ارز به گمرک، اگر مرکز اطلاعات مالی و مبارزه با پولشویی، قانونی بودن منشا ارز همراه شما را تایید کند قادر به حمل ارز بیش از مقدار مجاز خواهید بود. مراحل اظهار ارز همراه به گمرک و دریافت تاییدیه به شرح زیر است.

• اظهار ارز همراه به صورت حضوری با مراجعه به گمرک یا مراجعه به سامانه اظهار ارز مسافری
• دریافت کد رهگیری اظهار ارز
• مراجعه به یکی از شعب بانک ملی یا درگاه اینترنتی بانک ملی و تحویل مبلغ ارز مورد نظر
• دریافت رسید تحویل ارز مازاد از بانک ملی

فرایند فوق مربوط به خارج کردن ارز از کشور است؛ اما اگر بخواهید مبلغ مازاد بر حد مجاز ارز را وارد کشور کنید، باید با مراجعه به گمرک در کشور خارجی مبدأ، روند قانونی حمل مقدار ارز مازاد بر حد مجاز را طی کنید.

فرایند اظهار ارز مازاد بر حد مجاز به گمرک در کشورهای خارجی با عنوان دکلره کردن پول شناخته می‌شود. درصورتی‌که قصد خارج‌کردن مبلغ ارز بیش از مقدار مجاز از کشوری غیر از ایران را داشته باشید باید به گمرک فرودگاه آن کشور مراجعه کنید و مشابه فرایندی که در ایران طی می‌شود، مبلغ ارز خود را به گمرک اظهار و برای حمل آن مجوز قانونی دریافت کنید. این اقدام در کشورهای خارجی Declare نامیده می‌شود.

قوانین و مجازات عدم ثبت اظهارنامه گمرکی در کشورهای مختلف متفاوت است. در برخی کشورها به همراه داشتن حتی کمترین مبلغ ارز بیش از حد مجاز بدون تأیید گمرک هم مجازات زندان دارد. بنابراین لازم است در حمل ارز در سفرهای خارجی احتیاط کنید.

پیشنهاد می‌شود پیش از خرید بلیط هواپیما و سفر به هر کشور در مورد قوانین گمرکی آن تحقیق کنید تا هنگام مراجعه به فرودگاه دچار مشکل نشوید.

قوانین ورود و خروج طلا و جواهرات از کشور

علاوه بر ارز، طلا و جواهرات نیز کالاهایی هستند که ورود و خروج آن‌ها محدود به قوانین و مقررات گمرکی‌ست و هر نوع تخطی از قانون در حمل این کالاها مجازات دارد. قوانین ورود و خروج طلا و جواهرات از کشور به شرح زیر است.

• ورود هر گونه زیورآلات ساخته شده از طلا، نقره و پلاتین همراه مسافر از قبیل گردن‌بند، دستبند، گوشواره، انگشتر، النگو و... برای مصارف شخصی به صورت واحد (از هر کدام یک عدد و در مورد گوشواره یک جفت و النگو شش عدد) در مجموع حداکثر تا میزان ۱۵۰ گرم مجاز است و برای حمل مقدار مازاد بر آن نیاز به کسب مجوز از سوی بانک مرکزی است.
• خروج زیورآلات شخصی همراه مسافر اعم از انواع مصنوعات طلا، نقره و پلاتین در مجموع حداکثر تا میزان ۱۵۰ گرم مجاز است. درصورتی که زیورآلات همراه مسافر دارای سنگ‌های گران‌بها از قبیل الماس، زمرد، یاقوت و… باشند، نباید وزن سنگ‌ و نگین آن‌ها بیشتر از یک قیراط باشد.
• خروج ظروف و مصنوعات نقره (به جز زیورآلات) توسط مسافر در صورتی که جزء آثار فرهنگی و تاریخی نباشند، حداکثر تا میزان سه کیلوگرم مجاز است.
• خروج سکه طلا از کشور تحت هر شرایطی ممنوع است.
• ورود و خروج هر نوع شمش طلا و نقره ذوب شده و استاندارد به کشور ممنوع است.

سخن پایانی

اگرچه مقررات گمرکی برای حفاظت از جان و مال افراد جامعه و صیانت از سرمایه‌های کشور وضع شده‌اند؛ اما بی اطلاعی از این قوانین و مقررات در مواردی ممکن است منجر به خسارت شود؛ به همین دلیل توصیه می‌شود پیش از اقدام به سفر خارجی حتماً از آخرین و جدیدترین مقررات خروج از کشور اطلاع پیدا کنید تا دچار مشکل نشوید.

سؤالات متداول

مقدار ارز مجاز برای دانشجویان برای خروج از کشور چقدر است؟

دانشجویان در هنگام خروج از ایران تا سقف ۵ هزار یورو یا معادل این مبلغ به سایر ارزها را می‌توانند به همراه داشته باشند.

مجازات حمل ارز مازاد بر حد مجاز در ایران چیست؟

بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران، حمل ارز مازاد بر حد مجاز بدون ثبت اظهارنامه ارزی در گمرک به مثابه قاچاق کالا و ارز است و بسته به مبلغ ارز مجازات‌هایی مثل پرداخت جریمه نقدی، منع سفر خارجی و زندان را در پی دارد.

آیا می‌توانیم سکه طلا را همراه خود از کشور خارج کنیم؟

خیر، بر اساس مقررات گمرکی جدید جمهوری اسلامی ایران، ورود و خروج هر نوع سکه طلا تحت هر شرایطی به کشور ممنوع است.