سه منبع آگاه در گفتوگو با خبرگزاری رویترز اعلام کردند که شرکتکنندگان آمریکایی و روسی در این مذاکرات طی ماههای اخیر، از جمله در همین هفته گذشته، برای بحثهای غیررسمی درباره جنگ اوکراین به طور محرمانه در سوئیس دیدار کردهاند.
به گزارش یورونیوز، به گفته این منابع، این گفتوگوها از طریق یک کانال غیررسمی انجام شده و برخی از این تماسها، در دوره انتقالی قدرت پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات پنجم نوامبر (۱۵ آبان) صورت گرفته است.
به گفته دو تن از این منابع آگاه، اگرچه که گفتگوکنندگان دارای تجربه دیپلماتیک و امنیتی هستند، اما مقامات رسمی دولتها محسوب نمیشوند و مشخص نیست که آیا اصلا به نمایندگی از دولتهای خود به این مذاکرات فرستاده شدهاند یا خیر. منابع رویترز از افشای هویت شرکتکنندگان خودداری کردند.
یکی از منابع که به طور مستقیم از این موضوع آگاه بود، اظهار داشت که دستکم تعداد کمی از مشاوران آقای ترامپ از این دیدارها با خبر هستند.
جزئیات دیگر، از جمله دستور کار این جلسات، اینکه آیا اوکراینیها نیز در این مذاکرات حضور داشتهاند و اینکه این دیدارها از چه زمانی آغاز شدهاند، همچنان نامشخص باقی مانده است.
با این حال، این دیدارهای فاشنشده نشاندهنده تلاشهای پشتپرده آمریکا و روسیه برای یافتن راههایی جهت پایان دادن به جنگ اوکراین است. این در حالی است که در دوره ریاست جمهوری جو بایدن، تماسهای رسمی میان دو کشور تقریباً به حالت تعلیق درآمده بود.
دونالد ترامپ که تنها یک ماه است به قدرت رسیده، رویکرد آمریکا را در قبال جنگ سهساله اوکراین به طور چشمگیری تغییر داده است. او مستقیماً با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه وارد مذاکره شده و برای دستیابی به یک توافق سریع برای پایان دادن به جنگ تلاش میکند.
تا اینکه مقامات عالیرتبه آمریکا روز سهشنبه ۱۸ فوریه (۳۰ بهمن) در عربستان سعودی با مقامات روسی، از جمله سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه دیدار کردند.
یکی از منابع، گفتوگوهای سوئیس را به عنوان مذاکرات «مسیر دوم - Track II» توصیف کرد. دیپلماسی مسیر دوم یا همعرض در روابط بینالملل به گفتوگوهای غیررسمی اشاره دارد که بیش از ایینکه برای ارائه پیشنهادهای مشخص باشد، با هدف بهبود ارتباطات و تبادل ایدهها انجام میشود.
شورای امنیت ملی کاخ سفید، دولت اوکراین و وزارت امور خارجه روسیه از اظهار نظر درباره این گزارش خودداری کردند.
دو منبع دیگر نیز گفتند که دستکم یکی از این دیدارها در ژنو و همزمان با کنفرانس امنیتی مونیخ که هفته گذشته در شهر مونیخ آلمان برگزار شد، صورت گرفته است.
خبرگزاری رویترز سال گذشته نیز گزارش داده بود که مذاکرات «مسیر دوم» جداگانهای در سالهای ۲۰۲۳ و اوایل ۲۰۲۴ برگزار شده بود. در آن زمان، پوتین سیگنالهایی مبنی بر تمایل به بررسی آتشبس در اوکراین ارسال کرده بود، اما آن مذاکرات بینتیجه ماند.
از منظر تاریخی، مذاکرات مسیر دوم به برقراری گفتوگو میان طرفهایی که عمیقاً به یکدیگر بیاعتماد هستند، کمک میکند. هدف از این مذاکرات، بهبود ارتباطات به امید دستیابی به پیشرفتهای دیپلماتیک است.
شبکه اِنبیسی در سال ۲۰۲۳ گزارش داد که مقامات پیشین امنیت ملی آمریکا مذاکرات محرمانهای با افرادی که گمان میرود به کرملین نزدیک هستند، انجام دادهاند. برخی از اعضای این گروه در نهایت با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، دیدار کردند.
از آنجائیکه مقامات رسمی آمریکا و روسیه در هفتههای اخیر کانالهای رسمی گفتوگو را مجدداً برقرار کردند، در نتیجه ممکن است این دور از مذاکرات مسیر دوم دیگر تا حد زیادی اهمیت خود را از دست داده باشد.