علی نصیری؛ رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران

کلانشهر تهران به‌عنوان پرجمعیت‌ترین و مهم‌ترین شهر کشور، به‌دلیل موقعیت جغرافیایی روی چندین گسل فعال واقع شده است. براساس سوابق تاریخی فعالیت این گسل‌ها می‌توان گفت که روزی نه‌چندان دور، تهران با زلزله‌ای عظیم مواجه خواهد شد و در این میان با توجه به‌وجود گسل‌های فراوان در اطراف و داخل و نیز وجود بافت‌های فرسوده و ناپایدار شهر تهران، آسیب‌پذیری این شهر در برابر خطر زلزله بیشتر می‌شود.
وقوع زلزله به‌دلیل خطرات جانی و مالی بالا می‌تواند برای جامعه پیامدهای جدی و خطرناکی داشته باشد، بنابراین آمادگی در برابر زلزله، به‌معنای آماده‌سازی جامعه برای مواجهه درست و کاهش خطرات آن است که می‌تواند به پیشگیری از تلفات جانی کمک کند. از سویی، با آموزش افراد در مورد نحوه رفتار در شرایط بحرانی می‌توان جان‌های بیشتری را نجات داد.
با توجه به اهمیت این موضوع، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران از مدت‌ها قبل با یک برنامه‌ریزی کارشناسی‌شده، تمرین سراسری زلزله کلانشهر تهران را تدارک دیده که با همکاری بسیاری از سازمان‌های شهری و کشوری امروز در بوستان ولایت تهران برگزار می‌شود.
بر مبنای سناریوی تدوین‌شده، زمین‌لرزه‌ای سهمگین همراه با صدایی مهیب در کلانشهر تهران احساس می‌شود و لرزش، حدود 9ثانیه به طول می‌انجامد. سامانه‌های در اختیار سازمان، وقوع زلزله با بزرگای 7/6 درجه بر اثر فعال‌شدن گسل ری تهران (محدوده 9کیلومتری شهر تهران) را در عمق 6کیلومتری از سطح زمین گزارش می‌کند. این سناریو، مخرب‌ترین سناریوی ممکن برای شهر تهران است که مورد تمرین دستگاه‌های مسئول امدادی، عملیاتی، خدماتی، انتظامی و امنیتی قرار می‌گیرد. مدل برنامه‌ریزی و مدیریت بحران در این تمرین بر مبنای پهنه‌های پنج‌گانه شمال (مناطق 1، 2، 3شهرداری تهران)، غرب (مناطق 5، 9، 10، 18، 21، 22)، شرق (مناطق 4، 8، 13، 14)، جنوب (مناطق 15، 16، 17، 19، 20) و مرکز شهر تهران (مناطق 6، 7، 11، 12) است. از آنجا که درصورت وقوع زلزله شدید در تهران، امکانات موجود در شهر و شهرستان‌های همجوار ممکن است پاسخگوی نیازهای حیاتی و اضطراری مقابله با آن نباشد، ورود منابع امدادی از سایر استان‌های کشور امری حیاتی خواهد بود، بنابراین علاوه بر استان‌های مازندران، سمنان، قم، مرکزی و قزوین که به‌دلیل همجواری با استان تهران و داشتن کمترین فاصله زمانی و مکانی به‌عنوان استان پیشتاز تلقی می‌شوند، استان‌های اصفهان، خراسان رضوی، فارس، کرمان و آذربایجان شرقی به‌دلیل برخورداری از امکانات، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های قابل‌قبول در حوزه ایمنی و مدیریت بحران به‌عنوان استان‌های مسئول در هر یک از پهنه‌های پنج‌گانه شهر تهران تعیین شده‌اند.
یکی از جنبه‌های مهم تمرین سراسری زلزله کلانشهر تهران، موضوع بازتوانی و توجه ویژه به نیازهای افراد دارای معلولیت، بیماران خاص، سالمندان، مادران و کودکان است؛ چراکه ‌هنگام وقوع زلزله شرایط برای افراد با نیازهای خاص دشوارتر می‌شود و در نتیجه توجه به این افراد در تمرین سراسری از اهمیت زیادی برخوردار است. در این تمرین همچنین علاوه بر برپایی غرفه‌های خدماتی مانند آشپزخانه، نانوایی، بیمارستان و واحد بهداشت صحرایی، غرفه‌های بازی کودکان، مراکز سیار ترک اعتیاد و غرفه‌های مادر و کودک نیز پیش‌بینی شده‌ است. سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران امید دارد تا با برگزاری این تمرین سراسری که جز یک مورد استثنا در سال‌1387، بزرگ‌ترین تمرین تمام‌عیار زلزله در تاریخ تهران محسوب می‌شود، بتواند علاوه بر ارزیابی نقاط قوت و ضعف سازمان‌های مختلف حین عملیات، گامی بلند برای دستیابی به شهری ایمن و آماده بردارد.