به گزارش اقتصادنیوز، ژئوپلتیکال مانیتور با انتشار یادداشتی مدعی شد: تلاش‌های مختلف برای کاهش اتکا به دلار آمریکا در تجارت جهانی، آینده ارز غالب را در کانون توجه قرار داده است. دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا با همان سبک و رویکرد تهاجمی گذشته به صحنه اقتصاد جهانی بازگشته است. ترامپ این بار گروه بریکس را هدف قرار داده و از همان ابتدا برای اعضای این گروه خط و نشان کشیده است.
بریکس، متشکل از اقتصادهای بزرگی مانند برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی، مصر، اتیوپی، ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، در حال حاضر در حال بحث در مورد تعریف یک ارز مشترک است که می‌تواند تسلط طولانی مدت دلار در تجارت جهانی را به چالش بکشد.
بریکس در آماده‌باش
این موسسه مطالعاتی در ادامه آورده است: ترامپ با لفاظی‌های تند و تهدید به تعرفه‌های 100 درصدی و حذف کامل اعضای بریکس از بازارهای ایالات متحده در صورت ادامه تلاش برای دلارزدایی، به تلاش این گروه از کشورها پاسخ داده است. با این حال، اظهارات ترامپ توجه جهانی را به مسئله آینده دلار جلب کرده است.
ترامپ در واکنش به بحث‌های بریکس در مورد ایجاد ارز رقیب یا حمایت از پذیرش جایگزینی برای دلار، که احتمالاً به معنای پایان تسلط دلار در تجارت جهانی است، -موضعی که از جنگ جهانی دوم تا کنون وجود داشته- مدعی است: ما از این کشورها می‌خواهیم که ایده ایجاد یک ارز رقیب یا توافق بر سر جایگزینی برای دلار را کنار بگذارند. در غیر این صورت، آنها با تعرفه‌های 100 درصدی مواجه خواهند شد و به طور کامل دسترسی به بازارهای اقتصادی بی‌رقیب آمریکا را از دست خواهند داد. اخیرا ترامپ همچنین تهدید کرده که بر تمامی کالاهای وارداتی از کانادا و مکزیک تعرفه 25 درصدی به همراه 10 درصد مالیات اضافی بر کالاهای ساخت چین اعمال خواهد کرد.
در ظاهر، تاکتیک های ترامپ ممکن است بتواند موقعیت دلار را تقویت کند. با این حال، یک تحلیل عمیق‌تر نشان می‌دهد که آنها نتیجه معکوس خواهند داشت. به بیانی دیگر، توسل ترامپ به چنین اهرمی به جای بازدارندگی بریکس، می‌تواند در واقع تلاش‌های این گروه در این زمینه را افزایش داده و موچب شود تا بازیگرانی چون چین تلاش کنند تا در این مسیر پیشگام شده و دلار زدایی را تسریع نمایند.
چین که مدت‌ها به استفاده واشنگتن از دلار آمریکا به‌عنوان ابزار ژئوپلیتیکی با دیده تردید نگاه می‌کرد، در دهه گذشته به آرامی سیستم‌های مالی جایگزین ایجاد کرد، برای مثال با استفاده فزاینده از یوان برای حل و فصل تجارت بین‌المللی، نفوذ مستقیم پکن از طریق طرح کمربند و جاده را برجسته کرد.
دولت چین همچنین ذخایر خارجی خود را متنوع کرده و اتکای خود به دلار آمریکا را به نفع طلا و سایر ارزها کاهش داده است. از این منظر، اظهارات ترامپ یک عامل بازدارنده برای کشورهای بریکس نیست و می‌تواند نتیجه‌ای معکوس به دنبال داشته باشد.
اهرم تعرفه‌ها از دهان افتاد؟
استفاده مداوم او از تعرفه‌ها و تحریم‌ها به‌عنوان اهرمی دیپلماسی اقتصادی، نه تنها اختلافات بین ایالات متحده و کشورهای رقیب را عمیق‌تر خواهد کرد، بلکه به بی‌اعتمادی در میان شرکای تجاری ایالات متحده نیز دامن می زند. این رویکرد بدون شک سایر کشورها را به دنبال جایگزینی برای دلار سوق خواهد داد. چین و روسیه به عنوان اهداف اصلی تحریم‌ها و جنگ‌های تجاری آمریکا، با امضای توافق‌نامه‌هایی برای تجارت با ارزهای محلی و تعمیق همکاری‌ها در چارچوب بریکس، در خط مقدم این تغییرات قرار دارند.
در حالی که ایجاد یک ارز مشترک توسط بریکس یا پذیرش جایگزین دلار آمریکا همچنان درگیر چالش‌های لجستیکی و زمانی است، این ابتکار نماد عزم جمعی بلوک برای ایجاد یک سیستم مالی است که کمتر به ایالات متحده وابسته است. تهدیدهای مکرر ترامپ ممکن است در کوتاه مدت این تلاش‌ها را مختل کند، اما ناگزیر نگرانی‌های زیربنای این ابتکارات را تأیید می‌کند. ترس از اینکه ایالات متحده قدرت اقتصادی خود را بدون توجه کمی به ثبات مالی بلندمدت جهانی و صرفاً در جهت تعقیب منافع یکجانبه‌اش به کار بگیرد، بستر را برای تقویت صداهای مخالف دلار هموار می‌سازد.
از منظر چین که در رقابت استراتژیک با ایالات متحده محبوس شده، شکل دادن به نظم جهانی جدید و مطلوب فراتر از اقتصاد گزینه‌ای مطلوب است. این ابتکارات بخشی از جاه‌طلبی‌های گسترده‌تر پکن برای تثبیت خود به عنوان یک ابرقدرت جهانی است. یک سیستم مالی چند قطبی، آسیب پذیری چین و سایر کشورهای بریکس را در برابر فشارهای اقتصادی ایالات متحده کاهش می‌دهد و به آنها آزادی بیشتری برای پیگیری اهداف استراتژیک در مقیاس منطقه‌ای و جهانی می‌دهد.
به عنوان مثال، پروژه یوان دیجیتال چین بخشی از این چشم انداز است که به طور بالقوه به عنوان جایگزینی برای سیستم‌های پرداخت بین‌المللی مبتنی بر دلار، به ویژه در بازارهای نوظهور عمل می‌کند. در نهایت، تسلط دلار اساساً بر پایه اعتماد بنا شده است و این باور که ایالات متحده به عنوان یک رهبر مسئول در اقتصاد جهانی عمل خواهد کرد و دارایی‌های مبتنی بر دلار پایدار و در دسترس باقی خواهند ماند به واسطه سیاست‌های رئیس جمهوری آمریکا و تهدیدهایش مورد تردید قرار گرفته است.
با این حال، ترامپ با تسلیحاتی کردن دلار از طریق تحریم‌ها و تعرفه‌ها، خطر تضعیف این اعتماد را نه تنها در میان دشمنان بلکه در بین متحدان نیز به خطر می‌اندازد. با کاهش این اعتماد، جایگاه دلار به عنوان ارز ذخیره جهانی نیز تضعیف می‌شود. تناقض موضع تهاجمی ترامپ در قبال دلارزدایی این است که ترامپ با حمایت از تعرفه‌ها و تحریم‌ها، همان روندهایی را که به دنبال مبارزه با آن است سرعت می بخشد. اگر او نتواند مسیر خود را تغییر دهد، جهان ممکن است به زودی خود را متحدتر در برابر واشنگتن بیابد.
∎