شفقنا- رئیس مرکز ملی تحقیقات راهبردی آموزش علوم پزشکی ضمن تأیید پایین بودن نسبت پزشکان متخصص به پزشکان عمومی، گفت: ۶۵درصد دستیاران افسردگی دارند.
به گزارش تسنیم، «شهرام یزدانی» امروز در نشست خبری اصحاب رسانه درباره افزایش ظرفیت پزشکی اظهار کرد: آنچه آموزش پزشکی را از سایر آموزش‌ها جدا می‌کند، وجود کارآموزی‌های بالینی در بیمارستان‌هاست؛ به همین دلیل، افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها و تعداد پزشکانی که کشور نیاز دارد موضوعی نیست که در یک جلسه و با تصویب درصدها حل شود.
وی گفت: با این مصوبه، بنا بر این بود که در رشته پزشکی از پذیرش 8000 نفر در سال 1400 به 13824 نفر در سال جاری برسیم. با این حال امسال بیش از 15 هزار نفر جذب شدند که از این هدف نیز جلوتر بوده است. طبق صحبت‌های انجام شده، در صورت تأمین منابع، افزیش ظرفیت انجام می‌شود و در سال آینده این ظرفیت به 16500 دانشجو می‌رسد.
وی افزود: نسبت پزشک عمومی در ایران به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت 11 نفر است و این عدد از تمام کشورهای خاورمیانه، کشورهای آسیایی و اغلب کشورهای دنیا به استثنای 5 کشور شامل کانادا، استرالیا و… بالاتر است. نسبت پزشک متخصص نیز 5 نفر به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت است که از اغلب کشورهای جهان کمتر است و به طور کلی سرانه پزشک 16 نفر به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت است.
یزدانی ادامه داد: با افزایش میانگین سن جمعیت و تولید ناخالص داخلی، نیاز به خدمات سلامت بیشتر می‌شود و تعداد پزشکان به ازای جمعیت افزایش می‌یابد. با در نظر گرفتن این دو شاخص اصلی، تعداد کلی پزشکان مناسب است؛ پزشکان عمومی زیاد و پزشکان متخصص کم است؛ اما راه حل ما برای افزایش دسترسی به پزشکان متخصص، نباید افزایش تربیت پزشکان عمومی باشد؛ زیرا گرایش پزشکان عمومی به ادامه تحصیلات در رشته‌های تخصصی کم شده است. به عبارتی می‌توان گفت اشتباه‌ترین راه حل، افزایش جذب پزشکان عمومی بوده است و راه حل ما باید افزایش انگیزه برای ورود به رشته‌های تخصصی باشد.
وی با اشاره به عواقب افزایش ظرفیت پزشکی بدون فراهم‌سازی زیرساخت‌ها، تصریح کرد: عواقب این افزایش ظرفیت در سطح آموزش، شلوغی کلاس‌ها، کمبود خوابگاه‌ها، کمبود تجهیزات بالینی و آزمایشگاهی است و در دوره بالینی نیز با مشکلاتی مواجه شده‌ایم. باید تلاش کنیم دانشجوی پزشکی به صلاحیت طبابت برسد که این امر فقط از طریق تجربه روی بیماران در دوران آموزش شکل می‌گیرد. برای اینکه یک فرد بتواند به صلاحیت حداقلی برسد، بین 2000 هزار تا 2500 ساعت باید تجربه بالینی واقعی داشته باشد و در کنار یک پزشک ماهر، کارهای درمانی انجام دهد و حداقل 300 بیمار را باید به طور مستقل ویزیت کند تا تجربه و مهارت کافی کسب کند. این در حالی است که مشاهدات نشان می‌دهد که دانشجویان پزشکی امکان ویزیت این تعداد بیمار را در دوران آموزشی خود ندارند.
رئیس مرکز ملی تحقیقات راهبردی آموزش علوم پزشکی، در پاسخ به سؤال تسنیم مبنی بر اینکه در بحث دسترسی به خدمات تخصصی پزشکی، دو دیدگاه وجود دارد؛ عده‌ای از کارشناسان، تعداد پزشکان متخصص را کم می‌دانند و عده‌ای دیگر، صرفاً عدم توزیع متناسب این پزشکان را علت پایین بودن دسترسی مردم به خدمات تخصصی می‌دانند، دلایل واقعی عدم دسترسی مناسب به پزشکان متخصص کدام است؟ بیان کرد: هر دو مورد را می‌توان عامل این کمبود دانست. در واقع نسبت پزشک عمومی به متخصص در کشور ما 2 است؛ این در حالی که در بسیاری از کشورهای جهان تعداد پزشکان متخصص بیشتر است و این نسبت در حدود 0/3 است و بنابراین در سطح کشور، دسترسی به خدمات تخصصی کافی نیست و علت این امر، پایین بودن نسبت پزشکان عمومی به تعداد متخصصان است. در عین حال در توزیع این پزشکان نیز مشکل داریم. در بسیاری از کشورهای جهان وقتی می‌خواهند خدمات تخصصی ارائه کنند، از سیستم‌های انگیزشی برای متخصصان خود استفاده می‌کنند؛ در حالی که ما صندلی‌های خالی در تخصص‌های پزشکی داریم.
یزدانی در پاسخ به سؤال دیگر تسنیم درباره دلیل عدم تمایل پزشکان به تحصیل در رشته‌های تخصصی ادامه داد: واقعیت این است که اوضاع و حال پزشکی کشور ما خوب نیست. ما مطالعه‌ای روی 350 نفر دستیار پزشکی در شهر تهران انجام دادیم. طبق این مطالعه، حدود 65 درصد دستیاران پزشکی، افسردگی دارند. 25 درصد افسردگی شدید و 60 درصد اضطراب و 16 درصد اضطراب شدید دارند. یک سوم دستیاران افکار خودکشی دارند که 10 درصد آنها افکار خطرناک خودکشی دارند. همچنین مطالعات ما روی 55 شغل مختلف نشان داده که بیشترین افکار خودکشی در بین مشاغل، در پزشکان و کمترین این افکار در معماران بوده است.
وی افزود: برای ورود به رشته طب، فرد باید 7 سال شبانه‌روزی تحصیل و کار کند و در آستانه دهه 4 یا 5 زندگی باید به فکر طرح رفتن باشد. به همین دلیل هر شکل سیاست که بخواهد فشار را روی جامعه پزشکی زیاد کند اشتباه است. اعتقاد بنده این است که سیاست‌های دستوری توزیع پزشک اشتباه است و اگر بخواهیم با افزایش تعهدات، پزشکان را به شهرستان‌ها بفرستیم اشتباه است. در همین راستا، راهکار ما بومی‌گزینی است و ما از سهمیه مناطق در این زمینه دفاع می‌کنیم، به شرطی که شرایط خوب زندگی نیز در مناطق محروم ایجاد شود.
وی تاکید کرد: گردش کار بیمارستان‌های اموزشی ما، نباید وابسته به وجود دانشجویان و رزیدنت‌ها باشد. باید دانشجویان کار کنند اما بار درمان بیماران در بیمارستان‌ها نباید روی دوش رزیدنت‌ها قرار بگیرد. کوتاه کردن دوره دستیاری نیز در برخی رشته‌‌ها امکانپذیر است که می‌تواند به افزایش تمایل پزشکان به ورود به برخی تخصص‌ها کمک کند. همچنین راهکار دیگر افزایش دسترسی به پزشکان متخصص، مستقیم شدن دوره عمومی به دستیاری پزشکی است.
مشاور آموزشی رئیس جمهور با بیان این که تعهدات اجباری باید کاهش یابد؛ تأکید کرد: طراحی بسته‌های انگیزشی برای پزشکان برای ورود به مناطق محروم نیز از دیگر راهکارهایی است که برای افزایش دسترسی به پزشکان متخصص وجود دارد؛ بخشی دیگر از افزایش انگیزه نیز با بهبود وضعیت تعرفه‌های پزشکی حاصل می‌شود.